Haftanın tarihine bakış

Türkiye, 17 Ağustos 1999’da, son yüzyılın en büyük sarsıntılarından birini yaşadı.

Deprem, Marmara’nın tamamında, hatta İzmir ve Ankara’dan da hissedildi. Marmara Depremi’nde Türkiye‘nin kaybı büyük oldu. Resmi açıklamalara nazaran, 17 bin 840 kişi öldü, 43 bin 953 kişi yaralandı. Sarsıntıda 285 bin konut ve 40 binden fazla iş yeri hasara uğradı.

Deprem, Türkiye‘deki yapıların değerli bir kısmının sarsıntıya dayanıksız olduğunu ve acil güçlendirilmesi gerektiğini ortaya koydu. Bunun üzerine, mümkün zelzelelerde hasarın önlenebilmesi için “Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik” çıkarıldı.

Zorunlu zelzele sigortası uygulamasının yanı sıra 4708 sayılı Yapı Kontrolü Hakkında Kanun ile Kat Mülkiyet Kanunu’nda değişiklikler yapıldı.

AK Parti 22 yılı geride bıraktı

Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde oluşturulan “Erdemliler Hareketi”, 2001 yılında “AK Parti” ismiyle siyaset sahnesindeki yerini aldı. Erdoğan’ın da Kurucular Heyeti’nde bulunduğu AK Parti, Türkiye‘nin 39. partisi oldu.

Partinin kuruluşuna ait dilekçe 14 Ağustos 2001’de İçişleri Bakanlığı Genel Sekreterliğine verildi.

Aynı gün partinin temel prensipleri, 74 kurucu üye ve partiyi destekleyen bağımsız milletvekillerinin iştirakiyle Ankara’da bir otelde düzenlenen programda açıklandı.

Belli başlı öteki olaylar

14 Ağustos

1893- Dünyada birinci kere Fransa’da arabalara plaka takıldı.

1908- Türk Basın Birliği kuruldu.

1908- İngiltere’nin Folkstone kentinde, dünyada birinci defa milletlerarası hoşluk yarışı düzenlendi.

1934- Türkiye Selüloz ve Kağıt Fabrikaları Genel Müdürlüğü (SEKA) kuruldu, Paşabahçe Cam Fabrikasının temeli atıldı.

1941- ABD Lideri Franklin Roosevelt ve İngiltere Başbakanı Winston Churchill, Atlantik Mukavelesi’ni yayımladı.

1945- II. Dünya Savaşı sonunda Japonya, kayıtsız kuralsız teslim oldu. İmparator Hirohito, ülkesinin teslim olduğunu açıkladı.

1947- İngiltere, Hindistan’a bağımsızlık verdi. Hindistan’daki Müslüman Birliği önderi Muhammed Ali Cinnah ve Kongre Partisi önderi Pandit Nehru’nun Hindistan’ın paylaşımına ait İngiliz planını kabul etmesinin akabinde ülke ikiye ayrıldı ve bağımsız Pakistan devleti kuruldu.

1956- Alman müellif Bertolt Brecht, 58 yaşında hayatını kaybetti.

1974- İkinci Kıbrıs Barış Harekatı başladı.

1974- Rumlar, ANKA Ajansı muhabiri Adem Yavuz’u tutsak aldı. Gözleri bağlıyken ateş edilerek yaralanan Yavuz, 26 Ağustos’ta Adana’da hastanede hayatını kaybetti.

2001- Recep Tayyip Erdoğan liderliğindeki “Erdemliler Hareketi”, “AK Parti” ismiyle siyaset sahnesine girdi.

2005- SKY Türk televizyonu ana haber spikeri Mehmet Tacettinoğlu, Uşak’ın Pınarbaşı beldesi yakınlarındaki trafik kazasında 37 yaşında vefat etti.

2005- 121 kişinin bulunduğu, Boeing 737 tipi Kıbrıs Rum Kısmı yolcu uçağı Atina yakınlarında, iki gün sonra da 152 yolcu taşıyan Kolombiya uçağı Venezuela’nın kuzeybatısında düştü. İki kazadan da kurtulan olmadı.

2015- ABD, 54 yıl sonra Küba’nın başşehri Havana’daki büyükelçiliğini resmen açarak bayrağını yine göndere çekti.

2016- Takipsizlikle sonuçlanan “17 Aralık soruşturmasında usulsüzlük yapıldığı ve kumpas kurulduğu” savıyla yürütülen soruşturma kapsamında, ortalarında örgüt elebaşı Fetullah Gülen ve eski emniyet müdürlerinin de bulunduğu 67 kuşkulu hakkında hazırlanan iddianame, mahkemece kabul edildi.

15 Ağustos

MÖ 30- Kraliçe Kleopatra intihar etti, Mısır Romalıların eline geçti.

1461- Trabzon’u fetheden Fatih Sultan Mehmet, Trabzon Rum İmparatorluğu’na son verdi.

1826- Mehmet Reşit Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu, Atina’ya girdi.

1869- Akdeniz ve Kızıldeniz’i birbirine bağlayan, Avrupa ile Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus ortasındaki en kısa ara olan Süveyş Kanalı açıldı.

1914- Atlas Okyanusu ile Büyük Okyanusu birbirine bağlayan Panama Kanalı açıldı.

1951- Nazım Hikmet, Bakanlar Konseyi kararıyla Türk vatandaşlığından çıkarıldı.

1969- Woodstock müzik ve sanat şenliği başladı.

1971- Üretimine Türkiye’de Şubat 1971’de başlanan “Renault 12” marka arabalar altı ay sonra satışa sunuldu.

1994- Roman ve sinemalara mevzu olan terörist “Çakal Carlos” Sudan’da yakalandı. Carlos, daha sonra Paris’te mahkeme önüne çıkarıldı.

2004- Atatürk Mükafatı sahibi birinci Türk bayan opera sanatkarı ve ressam Semiha Berksoy, 94 yaşında İstanbul’da vefat etti.

2016- Diyarbakır-Batman kara yolunun Bismil ilçesi yol ayrımında bulunan Şehit Emniyet Amiri Murat Uçar Bölge Denetleme İstasyonu’nda güvenlik güçlerini maksat alan bombalı akında 5’i polis, biri çocuk, biri sivil olmak üzere 7 kişi şehit oldu, 45 kişi yaralandı.

2018- ABD menşeli birtakım eserlerin ithalatında ek mali yükümlülük oranlarının yüzde 100 artırılmasına dair Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete’de yayımlandı.

2021- Afganistan’ın başşehri Kabil’in etrafını kuşatan Taliban, Cumhurbaşkanı Eşref Gani’nin ülkeyi terk etmesinin akabinde kenti çatışmasız formda denetimine aldı.

16 Ağustos

1556- Süleymaniye Mescidi merasimle açıldı.

1948- Ulusal Kütüphane Ankara’da hizmete açıldı.

1953- Papa XII. Pius’un verdiği imtiyazla İzmir Selçuk’ta inşa edilen Meryemana Konutu açıldı. Hazreti Meryem’in son günlerini yaşadığı yerlerden biri olarak kabul edilen Bülbül Dağı’ndaki Meryemana Konutu’nda yapılan merasimle Hristiyanlar hacı oldu.

1960- Kıbrıs’a bağımsızlık tanıyan Zürih ve Londra muahedeleri, 15 Ağustos gece yarısı yürürlüğe girdi ve Kıbrıs bağımsız cumhuriyet oldu.

1974- Kıbrıs’ta ikinci barış harekatının son günü Lefke ve Omorfo alındı. Lefkoşa bombalandı.

1977- Elvis Presley, malikanesinde meyyit bulundu.

1997- İlköğretimin 8 yıl mecburî ve kesintisiz olmasını öngören yasa tasarısı, 242’ye karşı 277 oyla TBMM’de kabul edildi.

2017- Kolombiya’da, Devrimci Silahlı Güçleri’nin (FARC) son silahlarını teslim etmesiyle 52 yıllık savaşın sona erdiği açıklandı.

17 Ağustos

1864- Türk edebiyatının değerli isimlerinden Hüseyin Rahmi Gürpınar doğdu.

1907- II. Abdülhamid, motosiklet ve araba üzere sıvı yakıtlı çağdaş taşıtların ithaline müsaade verdi.

1915- Çanakkale’de Kireçtepe Muharebesi kazanıldı.

1952- Türkiye ve Yunanistan, Ege Denizi’nde ortak tatbikata başladı.

1969- ABD’deki Camille Tayfunu’nda 248 kişi öldü.

1969- Türkiye sağır ve dilsizler kraliçesi Sevil Tez, Belgrad’da yapılan hoşluk müsabakasında dünya birincisi seçildi.

1978- İran’da Şah rejimine karşı iç savaş başlatıldı.

1983- Yeni kurulan Atatürk Kültür Lisan ve Tarih Yüksek Kurumu ile Türk Lisan ve Tarih kurumlarının hükmî kişilikleri sona erdi.

1988- Pakistan Devlet Lideri Ziya Ül Hak, bindiği uçağın havada infilak etmesi sonucu öldü.

1990- İncirlik Hava Üssü’nün kapıları birinci sefer basına açıldı.

1999- Merkez üssü Gölcük olan Marmara Zelzelesi meydana geldi. Saat 03.02’de başlayan ve 45 saniye süren 7,4 büyüklüğündeki sarsıntıda 17 bin 840 kişi öldü, 43 bin 953 kişi yaralandı. 285 bin konut, 40 binden fazla iş yeri hasara uğradı.

2000- Sinema ve tiyatro sanatkarı Selim Naşit Özcan 72 yaşında vefat etti.

2004- Ulusal Güvenlik Şurası Genel Sekreterliğine Büyükelçi Yiğit Alpogan atandı. Alpogan, MGK’nin birinci sivil genel sekreteri oldu.

2011- Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ) tarafından üretilen T129 helikopterinin 1. prototipinin birinci uçuşu muvaffakiyetle gerçekleştirildi.

2011- TÜBİTAK UZAY tarafından, Türkiye’de tasarlanarak üretilen birinci yer müşahede uydusu RASAT, Rusya Federasyonu’nun Kazakistan sonundaki Orenburg bölgesinde bulunan Yasny fırlatma üssünden uzaya gönderildi.

2016- Telekomünikasyon İrtibat Başkanlığı (TİB), OHAL kapsamında yayımlanan KHK ile kapatıldı.

2016- Gülhane Askeri Tıp Akademisi (GATA) ve askeri hastaneler Sıhhat Bakanlığına devredildi. GATA’nın ismi Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi olarak değiştirildi.

2022- Cumhuriyet tarihinin Türkiye Ermeni toplumuna mensup birinci kaymakamı Berk Acar, Denizli’nin Babadağ ilçesine atandı.

18 Ağustos

1227- Moğol hükümdarı Cengiz Han öldü.

1850- Honore de Balzac, Paris’te yaşama veda etti.

1934- İkinci Lisan Kurultayı başladı.

1952- İzmir, NATO’nun güneydoğu karargah merkezi oldu.

1961- Türkiye’de birinci sefer bir banka soyuldu. Bankayı soyan Necdet Elmas, 30 Ağustos’ta Darıca’da yakalandı.

1964- Güney Afrika’nın “apartheid” (etnik arındırma) yüzünden olimpiyatlara katılması yasaklandı. Güney Afrika, 1992’deki Barcelona Olimpiyatlarına kadar tertibe katılamadı.

1974- Kıbrıs’ta ateşkes lakin 6 saat sürdü. Rumların ateşine Türk birlikleri karşılık verdi.

1995- “Bosna İçin İnsanlık Girişimi” ismi altında toplanan Türk aydınları Bosna’ya gitti.

2008- Pakistan’da 1999’da kansız darbeyle Navaz Şerif’i deviren ve o yıldan bu yana iktidarda olan Devlet Lideri Pervez Müşerref istifa etti.

2011- Ulusal Güvenlik Şurası toplantısında sivil üyelerin masanın bir tarafında, asker üyelerin bir tarafında yer aldığı oturma tertibinde değişikliğe gidilerek, üyeler protokol sırasına nazaran karışık biçimde toplantı masasında yerlerini aldı.

2013- Bilim insanları, Dünya’dan yaklaşık 60 milyon ışık yılı uzaklığındaki bir galakside 6 milyon derece sıcaklıkta bir gaz bulutu keşfetti.

2015- Terör örgütü DEAŞ’ın iki numaralı ismi Fadıl Ahmet el-Hayali, Irak’ta Musul yakınlarında aracında seyahat ederken, ABD’nin hava atağıyla öldürüldü.

2017- Japonya’da bilim adamları canlıyı oluşturan tüm hücre tiplerine dönüşebilme kapasitesine sahip indüklenmiş pluripotent kök hücreler kullanarak kısır fareden doğurgan fare üretmeyi başardı.

2018- BM Genel Sekreterliği vazifesine getirilen birinci siyahi olan Kofi Annan, İsviçre’de tedavi gördüğü hastanede 80 yaşında ömrünü yitirdi.

19 Ağustos

1829- Profesör Parrot ile beraberindeki küme, Ağrı Dağı’nın tepesine birinci sefer tırmanmayı başardı.

1915- 8 Ağustos’ta Anafartalar Kümesi Komutanlığı misyonunu yürüten Mustafa Kemal’e tıpkı vakitte 16. Kolordu Komutanlığı misyonu verildi.

1915- Tevfik Fikret 48 yaşında Rumelihisarı’ndaki konutu “Aşiyan”da yaşama gözlerini yumdu.

1920- Süleyman Necati Güneri, “Matbuat ve İstihbarat Müdüriyeti Umumiyesi”ne genel müdür oldu.

1922- Bir Türk birliği, taarruzun tarafı konusunda yanıltmak emeliyle Yunanlılara Ortanca’da taarruz düzenledi.

1927- Ortodoks kilisesi Sovyet idaresini tanıdı.

1934- Hitler, meclisin kararıyla “Führer” ilan edildi.

1936- İspanyol müellif Frederico Garcia Lorca, Granada’da milliyetçiler tarafından kurşuna dizildi.

1939- İstanbul’da pasif savunma tatbikatı yapıldı.

1945- Tevfik Fikret’in “Aşiyan” (Kuş Yuvası) ismini verdiği konutu, müze olarak düzenlendi ve şairin 30. mevt yılında ziyarete açıldı. “Edebiyatı Cedide”, “Hamit” ve “Fikret” salonları da 1946’da düzenlenerek müzeye eklendi.

1946- Çin’de iç savaş başladı.

1951- Kurtuluş Savaşı kumandanlarından Orgeneral İzzettin Çalışlar öldü.

1966- Varto’da 6,9 büyüklüğündeki sarsıntıda 2 bin 394 kişi hayatını kaybetti.

1974- Rumlar, Kıbrıs’taki ABD elçisi Roger Davies’i öldürdü.

1978- Kariye Müzesi soyuldu.

2005- Foto Muhabirleri Derneği Kurucu ve Onursal Lideri, emekli gazeteci Rafet Hüner 66 yaşında Antalya’da vefat etti.

2008- Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, kapatılan Refah Partisi’nin son Genel Lideri Necmettin Erbakan’ın kalan mahpus cezasını “sürekli hastalık” nedeniyle kaldırdı. Erbakan’ın, 26 Mayıs 2008’de Altınoluk’taki konutunda infaz edilmeye başlanan mahpus cezası 23 Eylül 2010’da sona erecekti.

2010- Irak’taki son Amerikan muharip birliği ülkeden ayrılmaya başladı.

2012- Sudan’ın Güney Kordofan eyaletine resmi bir heyeti taşıyan yolcu uçağında iniş sırasında patlama meydana geldi, bir bakanın da ortasında bulunduğu 31 kişi öldü.

2012- “Top Gun” ve “Days of Thunder” (Yıldırım Günleri) sinemalarının direktörlüğünü yapan 68 yaşındaki direktör Tony Scott, California’da bir köprüden atlayarak hayatına son verdi.

2016- Türkiye’nin “ilk ulusal hafriyat alanı” unvanına sahip Alacahöyük’teki arkeolojik hafriyat çalışmalarında yaklaşık 2 bin 300 yıllık kapalı geçide ulaşıldı.

2019- Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Prof. Dr. Ahmet Haluk Dursun, Van’da geçirdiği trafik kazasında ömrünü yitirdi.

2021- 28 Şubat davasında cezası mutlaklaşan Çevik Bir ile Çetin Doğan’ın da ortalarında bulunduğu 14 sanık hakkında yakalama kararı verildi.

20 Ağustos

1462- Cebelitarık, İspanyollar tarafından zapt edildi.

1516- Gaziantep, Yavuz Sultan Selim komutasındaki Osmanlı ordusunca fethedildi.

1922- Türkiye Sosyalist Personel Fırkası kuruldu.

1937- 9 Eylül Panayırı, İzmir Enternasyonal Fuarı ismini aldı.

1940- Sovyet İhtilali başkanlarından Leon Troçki, Meksika’da öldürüldü.

1952- Napoli’de yapılan Avrupa Hoşluk yarışında Türk hoşu Günseli Başar birinci oldu.

1968- Çekoslovakya, Sovyetler Birliği ve Varşova Paktı ülkelerince işgal edildi. Aleksandr Dubçek ve öteki liberalleşme yanlısı komünist başkanlar tutuklandı. Sovyet tankları, Prag sokaklarında halkın direnişiyle karşılaştı.

1974- Magosa’ya 15 kilometre uzaklıktaki Türklere ilişkin Atlılar köyünde Rumlar tarafından yapılan katliam ortaya çıkarıldı. Bir çukura gömülmüş 57 Türk’ün cesedi bulundu.

1988- Irak-İran Savaşı ateşkesle sona erdi.

1990- Türk hafif müziği sanatkarı Ayla Dikmen öldü.

1991- Cumhuriyet gazetesi sahibi ve başyazarı Nadir Nadi 83 yaşında hayatını kaybetti.

1991- Estonya tam bağımsızlık ilan etti.

1998- Maliye Bakanlığı, kapatılan RP’nin mal varlığıyla ilgili incelemeleri sırasında, 1,2 trilyon lira nakit açığı buldu. Kapatılan RP’nin Genel Lideri Necmettin Erbakan ve 78 kişi hakkında açılan dava sonucunda, 6 Mart 2002’de Erbakan “evrakta sahtecilik” hatasından 2 yıl 4 ay mahpusla cezalandırıldı.

2012- Ramazan Bayramı’nın ikinci gününde Gaziantep’teki Karşıyaka Polis Merkezi yakınında terör örgütü üyeleri tarafından vakit ayarlı bomba yüklü araç patlatıldı. Olayda 3’ü çocuk 10 kişi öldü, 65 kişi yaralandı.

2012- Birleşmiş Milletler’in Suriye’deki gözlemci heyetinin misyonu resmen sona erdi.

2013- Bosna Hersek Devlet Mahkemesi, Bosna Savaşı sırasında eski özel Sırp polis teşkilatında vazife yapan ve Srebrenitsa soykırımına karışan Duşko Yeviç hakkında 32 yıl, Mendelyev Curiç hakkında ise 28 yıl mahpus cezasına hükmetti.

2016- Gaziantep’te sokak düğününde meydana gelen terör taarruzunda 34’ü çocuk 54 kişi hayatını kaybetti, 67 kişi yaralandı.

2017- ABD donanmasına ilişkin USS İndianapolis isimli savaş gemisinin enkazı 72 yıl sonra Pasifik Okyanusu’nda bulundu.

2017- Amerikalı komedyen, aktör ve direktör Jerry Lewis 91 yaşında hayatını kaybetti.

2019- Suudi Arabistan tarihinde birinci sefer, bayanların erkek vasilerinin müsaadesi olmadan yurt dışına seyahat etmesine imkan tanınmaya başlandı.

2021- Grönland’daki buzulların doruğuna birinci kere yağmur yağdı.