Haftanın tarihine bakış

İkinci Dünya Savaşı’nda, ABD’nin Japonya’nın Hiroşima kentine 6 Ağustos 1945’te atom bombası atması sonucu 66 bin kişi öldü, 69 bin kişi yaralandı.

Mustafa Kemal Paşa, 5 Ağustos 1921’de Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Başkomutan seçildi.

Belli başlı öteki olaylar:

31 Temmuz

1560- Piyale Paşa, Tunus’un Cerbe Adası’nı ele geçirdi.

1886- Ünlü Macar piyanist ve bestekar Franz Liszt 75 yaşında öldü.

1908- II. Abdülhamit periyodunda resmi bir misyona dönüşen “hafiyelik” resmen ortadan kaldırıldı.

1921- Yunan Hükümdarı Konstantin, işgal sırasında Eskişehir’e geldi.

1922- Türkiye’nin birinci resmi spor teşkilatı olan Türkiye Antrenman Cemiyetleri İttifakı kuruldu.

1932- Keriman Halis, Belçika’da Dünya Hoşluk Kraliçesi seçildi. Atatürk kendisine “Ece” soyadını verdi.

1932- Almanya’da 230 milletvekilliği alan Naziler birinci parti oldu. Toplumsal demokratlar 133, komünistler 89 milletvekili çıkardı.

1936- İspanya’da General Franco’nun faşist güçleri Madrid’i kuşattı.

1944- “Küçük Prens” isimli yapıtıyla ünlü Fransız pilot ve muharrir Antoine de Saint-Exupery, Akdeniz semalarında keşif uçuşu sırasında kayboldu.

1949- Veliefendi Hipodromu’nda seyirciler at yarışlarına hile karıştırıldığı teziyle hakem kulesini ve tribünleri yaktı.

1952- Türkiye’nin birinci sendikal konfederasyonu olan Türkiye Personel Sendikaları Konfederasyonu kuruldu.

1959- Türkiye, Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) adaylığı için resmen başvurdu.

1971- ABD’li astronotlar David Scott ve James Irvin, ay yüzeyinde dört tekerlekli bir araçla gezdi.

1980- ASELSAN birinci Türk telsizini üretti.

1980- Silahlı taarruza uğrayan Türkiye’nin Atina Büyükelçiliği İdari Ataşesi Galip Özmen öldü.

1996- Gazetelerin promosyon faaliyetlerine “kültürel ürünler” dışında sınırlama getiren yasa kabul edildi.

2015- ABD Dışişleri Bakanlığı, Suudi Arabistan’a yaklaşık 5,4 milyar dolar pahasında balistik füze satışı için onay verdi.

2016 – Ulusal Savunma Bakanlığı bünyesinde Ulusal Savunma Üniversitesi kuruldu.

2016- Ulusal güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen, FETÖ aidiyeti, iltisakı yahut irtibatı bulunan bin 389 askeri işçi, kanun kararında kararnameyle TSK’dan ihraç edildi.

2018- Mars, 15 yıl sonra Dünya’ya en yakın pozisyona geldi.

2019- ABD idaresi, İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif’i yaptırım listesine aldı.

2020- ABD idaresi, Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki Uygur Türklerine yönelik insan hakları ihlallerinde rolü olduğu gerekçesiyle Çin idaresine ilişkin 1 kuruluşu ve 2 Çinli yetkiliyi yaptırım listesine aldı.

2021- Yeşilçam’ın usta oyuncularından Nedret Güvenç, 91 yaşında vefat etti.

1 Ağustos

1063- Birinci Selçuklu Devleti Hükümdarı Tuğrul Beyefendi öldü.

1521- Osmanlı orduları, Belgrad’ı kuşatma altına aldı.

1571- Lala Mustafa Paşa, Magosa’ya girerek Venedik Cumhuriyeti egemenliğindeki Kıbrıs’ı ele geçirdi.

1840- Birinci Türkçe gazete Ceride-i Havadis yayımlanmaya başlandı.

1931- New York’tan havalanıp Yeşilköy’e inerek uzun uçuş rekoru kıran pilotlar Russel Boardman ve John Polando, Yalova’da Mustafa Kemal Paşa tarafından kabul edildi.

1933- İstanbul Darülfünunun yerini üniversite aldı. İstanbul Üniversitesi kuruldu.

1936- Berlin Olimpiyatları, Hitler’in de katıldığı seremoniyle açıldı. Amerikalı siyahi atlet Jesse Owens, oyunlarda tüm rekorları alt üst ederek dört altın madalya kazandı.

1950- Türkiye, NATO’ya girmek için yaptığı başvuruyu yineledi.

1971- Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) kuruldu.

1975- Helsinki Sonuncu Senedi (Helsinki İnsan Hakları Sözleşmesi) imzalandı.

1977- Süleyman Demirel’in başbakanlığında kurulan ve MSP ile MHP’nin koalisyon ortağı olarak katıldığı İkinci MC Hükümeti güvenoyu aldı.

1978- ABD Senatosu ve Temsilciler Meclisinde alınan kararla Türkiye’ye uygulanan silah ambargosu kurallı olarak kaldırıldı.

2001- İş adamı Üzeyir Garih, İstanbul’da öldürüldü.

2001- Azerbaycan, Sovyetler Birliği’ne bağlıyken kabul ettiği Kiril alfabesinden 1920’lerin başında bağımsızlık devrinde kısa mühlet uyguladığı Latin alfabesine tekrar geçti.

2002- ABD, birtakım Güneydoğu Asya ülkeleriyle kapsamlı terörle gayret mutabakatı imzaladı.

2005- Suudi Arabistan Hükümdarı Fahd’ın, uzun bir hastalık periyodu ve 23 yıllık iktidarın akabinde 84 yaşında hayatını kaybetmesi üzerine yerine 1955’ten bu yana fiilen krallığı yöneten 82 yaşındaki veliaht Prens Abdullah Bin Abdülaziz geçti.

2007- ABD’nin 2004 ve 2005 yıllarında Irak güvenlik güçlerine dağıttığı 190 bin kadar silahın kaybolduğu ortaya çıktı.

2008- Konya’nın Taşkent ilçesi Balcılar beldesinde bir vakfa ilişkin üç katlı kız öğrenci yurdu çöktü. Enkaz altında kalan 18 kişi hayatını kaybetti, 27 kişi yaralandı.

2012- Atatürk’ün manevi kızı Dava Adatepe, Ankara’dan İstanbul’a dönüşünde TEM Otoyolu’nun Sakarya-Akyazı mevkisinde trafik kazası sonucu 79 yaşında hayatını kaybetti.

2015 – Türkiye’nin birinci “Altın Plak” ödüllü sanatkarı, “Türkülerin Anası” olarak anılan Muzaffer Akgün, 90 yaşında İstanbul’da hayatını kaybetti.

2016- Ankara 1. Yönetim Mahkemesi, soruların imtihandan günler öncesinde sızdırıldığı gerekçesiyle 2010 KPSS’nin Genel Yetenek ve Genel Kültür kısımlarını oy birliğiyle iptal etti.

2018- Danimarka’da kamusal alanda burka ve peçe yasağı düzenlemesi yürürlüğe girdi.

2018- Ulusal Okçu Mete Gazoz, Avrupa Grand Prix’sinin sıralama tiplerinde 70 metrelik atışlar sonucu 686 puan topladı ve Avrupa rekoru kırdı.

2022- 28 Şubat davasında cezası mutlaklaşan ve İzmir’de cezaevinde bulunan eski orgeneral Çevik Bir, sıhhat meseleleri nedeniyle tahliye edildi.

2 Ağustos

1492 – İspanya’da, Yahudilere dinlerini değiştirmeleri, aksi takdirde ülkeden ayrılmaları için verilen müddet sona erdi. İspanya Yahudilerinin birçok, Kemal Reis’in kadırgalarıyla İstanbul’a geldi ve Osmanlı devletince müsamahayla karşılandı.

1875 – Dünyanın birinci buz pateni pisti Londra’da açıldı.

1914 – Almanya, Rusya’ya savaş ilan etti.

1914 – Osmanlı Devleti ile Almanya ortasında işbirliği mutabakatı imzalandı.

1914 – Osmanlı Devleti seferberlik ilan etti.

1921 – İtalyan tenor Enrico Caruso öldü.

1922 – Telefonun mucidi Alexandr Graham Bell öldü.

1926 – “Lotus” isimli Fransız gemisi, Türk sularında “Bozkurt” isimli Türk gemisine çarparak batmasına yol açtı.

1944 – Türkiye, İngiltere ve ABD’nin önerisi üzerine Almanya ile siyasal ve ekonomik bağlantılarını kesti.

1945 – II. Dünya Savaşı sonrası Avrupa’sına taraf vermek için Potsdam’da bir ortaya gelen ABD Lideri Harry Truman, İngiltere Başbakanı Winston Churchill ve Sovyetler Birliği Devlet Lideri Joseph Stalin, görüşmelerini tamamladı. Almanya, konferansta ABD, İngiliz, Fransız ve Sovyet kumandanlarınca yönetilecek dört başka işgal bölgesine ayrıldı.

1959 – Diyarbakır’da “Sinan I” petrol kuyusu işletmeye açıldı.

1990 – Irak’ın Kuveyt’i işgali üzerine, Kuveyt Buyruğu Pir Cabir es-Sabah Suudi Arabistan’a kaçtı.

2008 – Sanatçı, oyuncu, üretimci, bir devir AK Parti İstanbul Milletvekilliği de yapan Osman Yağmurdereli, tedavi gördüğü hastanede 55 yaşında vefat etti.

2009 – İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, birinci “Ergenekon” davası ile Danıştaya yönelik hücuma ait davanın birleştirilmesine karar verdi.

2012 – Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, 75 yıl ortadan sonra Kerkük’e giden birinci Türk Dışişleri Bakanı oldu.

2016 – FETÖ’nün darbe teşebbüsüyle ilgili Meclis Araştırma Komitesi kurulmasına ait karar Resmi Gazete’de yayımlandı.

2017 – ABD Hava Kuvvetleri Kaliforniya eyaletinde yılın dördüncü silahsız kıtalar ortası balistik füze denemesini yaptı.

2018 – Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçilmesinin akabinde birinci YAŞ toplantısı Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında yapıldı.

2019 – Rusya’nın 3 Temmuz’da çekildiği Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Mutabakatı’ndan (INF) ABD’nin de çekilmesiyle INF sona ermiş oldu.

2019 – Bilim insanları, Güneş sisteminin de içinde bulunduğu Samanyolu galaksisinin üç boyutlu haritasını çıkardı.

2021- Ulusal güreşçi Yasemin Adar, 2020 Tokyo Olimpiyat Oyunları’nda bronz madalya kazanarak, bayanlarda Türkiye’ye güreşte birinci madalyayı getiren sportmen olarak tarihe geçti.

3 Ağustos

1071 – Selçuklu orduları, Sanduk Beyefendi komutasında, Bizans İmparatoru Romen Diyojen’in Malazgirt ve Ahlat’a gönderdiği kuvvetleri geri çekilmeye zorladı ve daha sonra Karahas’taki savaşta Bizans güçlerini dağıttı.

1492 – Cenovalı Kristof Kolomb, İspanya’nın Palos Limanı’ndan üç gemiyle Hindistan’a ulaşmak, yeni kıtalar keşfetmek maksadıyla yola çıktı.

1924 – Üzerlerinde “Türkiye Cumhuriyeti” yazısını taşıyan bronz 10 kuruşluk paralar tedavüle çıktı.

1948 – Türkiye Hür Güreş Ulusal Grubu, Londra Olimpiyatları’nda birinci oldu.

1954 – Ünlü Fransız müellif Sidonie – Gabrielle Colette 81 yaşında öldü.

1955 – Samuel Beckett’in oyunu “Godot’u Beklerken” birinci kere Londra’da sahnelendi.

1960 – 27 Mayıs darbesinin akabinde, ortalarında Genelkurmay Lideri Orgeneral Ragıp Gümüşpala’nın da bulunduğu 235 general ve amiral, emekliye sevk edildi. 21 Ağustos’ta 3 bin 400 subay daha emekli edildi. 23 Ağustos’ta 400 polis emekli edildi, 600’ünün yeri değiştirildi.

1977 – Kıbrıs Rum idaresi önderi Başpiskopos Makarios, kalp krizi soncu öldü. Spiros Kipriyanu, süreksiz olarak Rum idaresi liderliğine getirildi.

1988 – Sovyetler Birliği, Kızıl Meydan’a inen Alman pilot Mathias Rust’u hür bıraktı.

1996 – Türkistan’da 1922’de çarpışırken şehit edilen Enver Paşa’nın naaşı İstanbul’a getirildi.

2001 – Lahey’deki Savaş Cürümleri Mahkemesi, Bosnalı Sırp General Radislav Kristiç’i, Srebrenica’da insanlığa karşı cürüm ve savaş hatası işlediği gerekçesiyle 46 yıl mahpus cezasına çarptırdı.

2002 – AB’ye ahenk çerçevesinde kabul edilen kanunla “savaş ve yakın savaş tehdidi” dışında idam cezası kaldırıldı.

2004 – “Hocaların hocası” Ordinaryüs Prof. Dr. Sulhi Dönmezer, 86 yaşında İstanbul’da vefat etti.

2011 – Mısır’ın devrik Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek ile oğullarının yargılanmasına başlandı. Mübarek, 11 Şubat’ta istifasından bu yana birinci kere büyük bir demir kafesin içinde sedyede yatar vaziyette mahkeme karşısına çıktı.

2012 – Eski Genelkurmay Lideri Hilmi Özkök, 1 Mart Tezkeresi’nin geçmesi için devrin ABD Savunma Bakan Yardımcısı Paul Wolfowitz’in kendisinden hükümete baskı yapmasını istediğini açıkladı.

2012 – Birleşmiş Milletler Genel Şurası, Suudi Arabistan tarafından hazırlanan ve Türkiye’nin de bulunduğu kimi ülkeler tarafından şura üyelerine dağıtılan Suriye Devlet Lideri Beşşar Esed’i istifaya çağıran Suriye karar tasarısını kabul etti.

2013 – İran’da cumhurbaşkanı seçimini kazanan Hasan Manevî, resmen misyona başladı.

2013 – Gümrük Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikle, Türk limanları ortasındaki taşımanın, sırf Türk bayraklı gemilerle yapılması kararlaştırıldı.

2015 – Muson yağmurlarının yol açtığı sel baskınlarında Pakistan’da 140, Hindistan’da 103 kişi hayatını kaybetti.

2016 – Libya’nın Bingazi kentinde Tobruk merkezli Temsilciler Meclisine bağlı güçleri maksat alan intihar taarruzunda 18 kişi öldü, 20 kişi yaralandı.

2017- Gökbilimciler, Güneş sistemi dışında, atmosferinde su moleküllerinin yükseklere çıkıldıkça ısındığı stratosfer gibisi katmanı bulunan bir “öte-gezegen” keşfetti.

2018 – Ankara Garı önünde 100 kişinin hayatını kaybettiği terör hücumuyla ilgili 36 sanığın yargılandığı davada 9 sanık, “kasten öldürmek” cürmünden 100’er sefer, “Anayasa’yı ihlal” hatasından da birer kere olmak üzere 101’er sefer ağırlaştırılmış müebbet mahpusla cezalandırıldı.

2021- Ulusal cimnastikçi Ferhat Arıcan, Tokyo 2020’de paralel barda bronz madalya kazanarak Türkiye’ye cimnastik tarihindeki birinci olimpiyat madalyasını getirdi.

2022 – Yerli ve ulusal olarak üretilen PMT 12,7 milimetre makineli tüfeğin seri üretimine geçildi.

4 Ağustos

1683 – Dom Perignon, şampanyayı üretti.

1791 – Osmanlı-Avusturya devletleri ortasında Ziştovi Barış Antlaşması imzalandı.

1875 – Danimarkalı masal muharriri H.C. Andersen, Kopenhag’da öldü.

1914 – İngiltere’nin Almanya’ya savaş ilan etmesiyle I. Dünya Savaşı başlamış oldu.

1922 – Enver Paşa, Türkistan’da şehit edildi.

1958 – IMF’nin baskısıyla yüksek devalüasyona gidildi. Türk lirası, dolara nazaran 2,80 liradan 9,45 Türk lirasına çıkarılarak devalüe edildi.

1983 – İtalya’da birinci kere bir sosyalist, Sosyalist Parti Genel Sekreteri Bettino Craxi, başbakanlık vazifesine getirildi.

1988 – Samsun ve Sinop kıyılarına zehirli olduğu bildirilen çok sayıda varil vurdu.

1996 – İstanbul’a getirilen Enver Paşa’nın naaşı, Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in katıldığı askeri merasimle Abide-i Hürriyet Zirvesi’nde toprağa verildi.

2005 – Türk sinemasının emektar senaristlerinden Safa Önal, sinemaya çekilmiş 395 senaryosuyla Guinness Rekorlar Kitabı’na girdi.

2010 – Şili’de bir bakır madeni çöktü, 33 madenci yerin 700 metre altında mahsur kaldı. Hayatta oldukları belirlenen madenciler yaklaşık iki ay süren yaşatma ve kurtarma çalışmalarının akabinde 13 Ekim’de yer altından çıkarıldı.

2012 – Türk sinemasının kıymetli yapıtlarına imza atan direktör Metin Erksan, İstanbul’da tedavi gördüğü hastanede 83 yaşında vefat etti.

2013 – Japon Uzay Ajansı, beşerlerle irtibat kurabilen birinci astronot robot “Kirobo”yu uzaya gönderdi.

2016 – FETÖ’nün 15 Temmuz’daki darbe teşebbüsü sırasında ismi kalkışma ihanetine karışan 171 yıllık Kuleli Askeri Lisesi, tekrar yapılanma çalışmaları kapsamında kapatıldı.

2017 – Irak’ın batısındaki Ramadi kentinde terör örgütü DEAŞ tarafından öldürüldüğü varsayım edilen 40 kişinin cesedinin yer aldığı toplu mezar bulundu.

2018 – Venezuela Devlet Lideri Nicolas Maduro’ya merasimde konuşma yaptığı sırada bomba yüklü İHA ile atak düzenlendi. Maduro, taarruzdan yara almadan kurtuldu.

2019 – Uçan kaykayın mucidi Fransız Franky Zapata, Fransa ile İngiltere’yi ayıran Manş Denizi’ndeki Dover Boğazı’nı uçarak geçti.

2020 – Beyrut Limanı’nda çıkan yangında, 6 yıldır limandaki bir depoda tutulan 2 bin 750 ton amonyum nitrat patladı. Patlamada 191 kişi hayatını kaybetti, 6 binden fazla kişi yaralandı.

5 Ağustos

1895 – Alman sosyalist düşünür Friedrich Engels öldü.

1914 – Mary P. Jacop, sütyenin patentini aldı.

1921 – Mustafa Kemal Paşa, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Başkomutan seçildi.

1925 – Mustafa Kemal, 29 Ocak 1923’te evlendiği Latife (Uşaklıgil) Hanım’dan ayrıldı.

1944 – Yahudi mültecileri taşıyan “Mefkure” motoru, İğneada açıklarında bir denizaltı tarafından batırıldı, 312 mülteci boğuldu.

1962 – ABD’li yıldız Marilyn Monroe, Hollywood’daki konutunda meyyit bulundu. 36 yaşındaki Monroe’nun intihar ettiği açıklandı.

1964 – ABD Lideri Lyndon Johnson, bir Amerikan destroyerine ateş açıldığı savıyla Kuzey Vietnam’ın bombalanması buyruğu verdi.

1969 – Amerikan uzay aracı “Mariner Seven”, Mars’ın fotoğraflarını çekti.

1980 – Ali Özgentürk’ün yönettiği “Hazal”, Paris’te düzenlenen Prades Sinema Şenliği’nde “En Uygun Film” mükafatını aldı.

1980 – Lyon Konsolosluğu, Ermeni teröristlerin saldırısına uğradı, 4 kişi yaralandı.

1998 – Doğu Bloku’nun hayatta kalan son Stalinci önderlerinden Bulgaristan’ın uzun yıllar diktatörü olan Todor Jivkov, Sofya’da 96 yaşında öldü.

2013 – Ergenekon Davası’nda karar açıklandı. 66’sı tutuklu 275 sanık ortasında yer alan eski Genelkurmay Lideri emekli Orgeneral İlker Başbuğ, CHP milletvekilleri Mustafa Balbay, Mehmet Haberal ve Sinan Aygün hakkında çeşitli mahpus cezaları verildi.

2017 – Balistik füze denemelerini sürdüren Kuzey Kore’nin ihracat gelirlerini yeni yaptırımlarla üçte bir oranında azaltmayı hedefleyen BM Güvenlik Kurulu karar tasarısı, oy birliğiyle kabul edildi.

2020 – Tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu Üstün Asutay, 82 yaşında hayata veda etti.

6 Ağustos

1571 – Magosa’nın Osmanlı ordularına teslim edilmesiyle Kıbrıs’ın fethi tamamlandı.

1914 – Birinci elektrikli trafik lambası, ABD’nin Ohio Cleveland kentinde hizmete girdi.

1915 – İtilaf Devletleri orduları, Anafartalar’da karaya çıktı.

1924 – Lozan Barış Antlaşması yürürlüğe girdi.

1938 – “Times” gazetesi, “Atatürk ve Atatürk Türkiye’si” özel sayısı yayımladı.

1945 – II. Dünya Savaşı’nda ABD, Japonya’nın Hiroşima kentine birinci atom bombasını attı, 66 bin kişi öldü, 69 bin kişi yaralandı.

1956 – Turan Selçuk, İtalya’da düzenlenen yarışta Altın Palmiye Ödülü’nü kazandı. Bu, bir Türk sanatkarın karikatür alanında kazandığı birinci memleketler arası ödül oldu.

1989 – Ulusal Piyango Yönetimi “Kazı Kazan” oyununu piyasaya çıkardı.

2012 – NASA tarafından üretilmiş en zeki gezegenler ortası gezginci robot Curiosity (Merak), Mars’a indi.

2015 – Mısır’da “Yeni Süveyş Kanalı”, Arap ve birtakım yabancı ülkelerin devlet liderlerinin katıldığı merasimle hizmete açıldı.

2016 – Özel Kuvvetler Komutanlığı, FETÖ’nün darbe teşebbüsünde yer alan işçisini belirlemek için bir komite oluşturdu.

2019 – “Bizimkiler”, “Hababam Sınıfı”, “Çöpçüler Kralı”, “Kapıcılar Kralı”, “Postacı” üzere yapıtların senaristi Umur Bugay, 78 yaşında geçirdiği kalp krizi sonucu hayatını yitirdi.

2022 – Türkiye’nin kıymetli seslendirme sanatkarlarından Sungun Babacan 63 yaşında, seslendirme sanatkarı ve oyuncu Semih Sergen 91 yaşında İstanbul’da hayatını kaybetti.