Nöbetçi Eczaneler
SEYFİ ÇELİKKAYA
Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) alımlara kriter getirip, damperli olmayan kamyon ve traktörden alım yapmadığını belitten çiftçilerden Ferhat Öztürk, “Burada üç gün, dört gün yatıyoruz. Bütün mal varlığımı satıyorum, borcumu ödeyemiyorum. Bana 50 gün, 60 gün para ödeyecek. Benim alacaklım durdurmuyor, para istiyor. Zira borçluyum, gübreciye borçluyum, mazotçuya borçluyum, her türlü borçluyum. Ben bütün mal varlığımı satıyorum, bu işi bırakıyorum” dedi.
Yaklaşık 45 bin kayıtlı çiftçinin 6 milyon 130 bin 324 dekar alanda tarım yaptığı, Türkiye’nin kıymetli tarım bölgelerinden Yozgat’ta bir hasadın sonuna gelinirken, Toprak Mahsulleri Ofisi’ne (TMO) eserini teslim için sıra bekleyen çiftçiler, yaşadıkları meselelerin bir an evvel çözülmesini bekliyor.
“BUĞDAYLARIMIZIN HEPSİ YEMLİĞE GİTTİ”
Hasadını yaptığı buğdayını TMO’ya teslim edebilmek için sıra bekleyen Yozgatlı çiftçilerden Tugay Efe, “Buğdaylarımızın hepsi yemliğe gitti, ıstırabımız o” dedi ve şöyle konuştu:
“Hep 7,5 lira. Geçen yılki parayla hesapladığınız vakit bu enflasyonla zati direkt bizim buğdaylarımız 3 liraya falan geliyor. TMO yeni bir adet daha çıkarttı, ‘kasalı otomobilleri yıkmıyoruz’ diye. Benim kamyonum var. Ben nakliyemi ödeyeceğim. Müteahhitte vermiş 70 liraya ton yıkımını, personele müteahhit 14 liradan ödüyor. Emekçi haklı olarak bizim buğdaylarımızı yıkmıyor. Memlekette otomobil yok, bu insanların rezilliği bu türlü üç gün, dört gün sırada yatıyor. Herkes Sırçalı köşklerde oturuyor. Milletin efendisi çiftçi derlerdi de, milletin biz efendisi falan değiliz. Dışarıdaki köpekten bir farkımız yok.”
“KASALI OTOMOBİLLERİ EMEKÇİLER YIKMIYOR. YIKMAYINCA BİZ ORTADA KALDIK”
Çiftçilerden Metin Akkuş, yaşanılan sıkıntıları şöyle özetledi:
“Ben de çiftçiyim, hem nakliyeciyim. Artık nakliyeleri getirdik. Kendi buğdayım harmanda kaldı. Buğdayımı getiremiyorum. Satamıyorum. Buğdaylar devlet bir fiyat açıkladı. Buraya geliyor ki eksper diyor ki işte kaliteli buğday getiriyoruz 7 bin 500 lira yazıyor. 8 bin 100 lira, 8 bin 250 lira fiyat açıklandı, 7 bin 500. Zahmetimiz büyük. Milleti görüyorsunuz rezillik. Artık benim buğdayım kaldı. Ben nakliyeciyim. Mesken geçindiriyorum. Nakliyeden mesken geçindiriyorum. Kasalı otomobilleri çalışanlar yıkmıyor. Yıkmayınca biz ortada kaldık. Müteahhit 80 liraya almış, 15 liraya personel parası ödüyor. Personeller hopluyor, yıkmıyoruz diyor. Para verelim diyoruz, onu da kabul etmiyor. Biz ne yapacağız? Artık benim buğdayım harmanda kaldı. Kim getirecek? Kim götürecek? Otomobil da bulamıyoruz. Hem kamyonum var bir de nakliye mi vereyim yani? Ben elin buğdayını çekiyorum, mesken geçindirmek için, para kazanmak için. Çocuk okutuyoruz, bizim gereksinimimiz var.”
“TRAKTÖRÜN TAKSİTİ GELDİ, PARA YOK”
Nurullah Türker isimli çiftçi ise şunları söyledi:
“8 bin 250 liradan bir tane buğday satan arkadaşımız var mı? Bütün listeler ellerinde. Buğday getiriyorsun, diyor ki; 7 bin 500 lira. Alıma girmedi diyor, götür tüccara. Bir de tüccara yönlendiriyor, falan tüccara gidin diyor. Oraya gidiyorsun 5 bin 500 liraya buğday satıyor. Artık çiftçi traktör almış. Traktörün taksiti geldi, para yok. Ağustos’un 30’unda Tarım Kredi Kooperatiflerinin taksiti var, para yok. Evvelden haftada 10 günde bir ödeme yapıyorlardı. Bu yıl nasıl olduysa 28 Mayıs’tan sonra her şey değişti. Ödemeler 45 günde, Eylül ayının sonunda para alacağız. Artık temerrüde girecek, bütün faizlerimiz, otomatik iki yüz lira ödeyeceğimiz para üç yüz lira olacak. Bizim buğdayımız o vakit ne oldu? Açıkladı 8 bin 250 lira, 7 bin 500 liradan buğday alıyor. Otomatik bizim buğdayımız iki liraya düşecek.”
“DEVLETİMİZ BİZE PARA VERMESİN, BORCUMUZDAN DÜŞSÜN”
Çiftçi Mustafa Arslan, çiftçinin yaklaşık 2 yıldır buğday üretmek için çabaladığını, son evreye geldiklerini hatırlattı, “İki yıl her türlü zorluğu aştık fakat maalesef buğday satma zorluğunu aşamıyoruz, çok güç satıyoruz. Bir çiftçi, esasen iki yıl boyunca çok güç koşullarda ürettiği el emeği, göz parıltısı, onun için borçlandığı, borçlarını ödeyeceği hububatını maalesef satarken büyük badireler yaşıyor. Sistemsel problemler yaşıyor, sisteme takılıyor. Aslında tahlili çok kolay, ufak tefek sorunlar yüzünden burada şu sıcakta beşerler önemli manada mağdur oluyorlar” dedi.
TMO önlerinde önemli manada külfetlerin bulunduğunu, çiftçinin randevu bulamadığını aktaran Arslan, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Biz uyku uyumayı unuttuk, sabahlara kadar bilgisayar başında sanki randevu çıkar mı? En erken randevu 9’uncu ayın 6’sında, şu an bu sisteme girdiğiniz vakit. Daha var 25 gün. İnsanların borçları var. Geçmiş yıllarda buğdayı sattığınız vakit üç iş günü içerisinde hesabınıza para yatıyordu. Artık bu çıkmış bir aya, 45 güne. Beşerler ne yapmışlar, borçlanmış. Nasıl borçlanmış? 7’inci ayın 15’ine biçer girerse demiş, üç günde de satarım, 18, üç günde de para alırım 21. Haydi ben bunu demiş; 8’inci ayın başına borçlanayım. Bizim banka borçlarımız var. 8’ici ayın 15’i vadeli. Nasıl ödeyeceğiz? Biz devlete sattık buğdayı. En azından şu da yapılabilir; senin devlete borcun mu var? Var. Devlette alacağın var mı? Var. En azından oradakini oraya mahsup edebilirler. Yani biz neden devletimize mahsul satıp da bir de bankadan kırmızı kalem yiyelim, borç ödemiyor, durumunda olalım ki. Devletimiz bize para vermesin, borcumuzdan düşsün. Hani bizim oraya kredimiz varsa kredimizin üstünden mahsup etsin. Bu çok kolay bir süreçtir. Beşerler kara kara bunu düşünüyor. Randıman Allah’a şükür orta kalem düzgündü lakin girdiler çok fazla. 37 liradan akaryakıt yakıyorsun. Buğdayı geçen sene yaklaşık 7 bin 500, 7 bin 300 lira civarında sattık. Geçen yıl 18 lira civarıydı euro. Buğday 7,5 liraya sattık. Artık bizim paramızın ezilmemesi için biz kar da istemiyoruz. Euro bugün 29.80-30 lira, bizim buğday yeniden 7,5 lira. Biz seneye nasıl alacağız bu mazotu bu parayla? Nasıl gübre alacağız? Sizce bizim desteklenmemiz gerekmiyor mu? Nasıl olacak bu?”
“BÜTÜN MAL VARLIĞIMI SATIYORUM, BU İŞİ BIRAKIYORUM”
Yaşadığı kahırlar yüzünden çiftçiliği bırakacağını anlatan Ferhat Öztürk, “Çiftçilik yapmaktayım. Arkadaşların dediği üzere burada üç gün, dört gün yatıyoruz. Yalnızca TMO’dan eksper arkadaşlarımız âlâ lakin TMO’dan bir tane daha eksper arkadaş temin etseler, gece 12.00’ye kadar çalışsalar bu sıra olmaz. Ben bütün mal varlığımı satıyorum, borcumu ödeyemiyorum. Bana 50 gün, 60 gün para ödeyecek. Benim alacaklım durdurmuyor, para istiyor. Zira borçluyum, gübreciye borçluyum, mazotçuya borçluyum, her türlü borçluyum. Ben bütün mal varlığımı satıyorum, bu işi bırakıyorum” diyerek, yansısını lisana getirdi.