Nöbetçi Eczaneler
SEYFİ ÇELİKKAYA
Yozgat
Yozgat’ın Yenifakılı ilçesinde Konya Ovası Projesi (KOP) Bölge Kalkınma Yönetimi Başkanlığı tarafından uygulamaya konulan ‘KOP ile Yaz Seracılığı’ projesi kapsamında verilen mali dayanak ile 2021 yılında 2 sera kuruldu. Yenifakılı Tarım ve Orman İlçe Müdürlüğü tarafından hazır hale getirilen sera tesisini Yenifakılı Belediyesi teslim alarak, organik fide yetiştirilmeye başlanıldı. Çoğaltılan atadan kalma mahallî tohumlar halka fiyatsız dağıtılırken, gen bankalarına da gönderildiği kaydedildi.
“TOHUMLARIMIZ ORTADAN SÜRATLE KAYBOLMADAN BİZ BUNLARI SAHİPLENMEK İSTEDİK”
Yozgat’ın Yenifakılı İlçesi Belediye Lideri Soner Yalçın, 15 yıl evvel Ankara’da Kültür ve Turizm Bakanlığında memur olarak çalıştığını hatırlatarak, o yıllarda ilçesinde bulunan tarihi çeşmelerin yenilenmesi konusunda başlattığı çalışmalar esnasında mahallî tohumların çoğaltılmasına yönelik merakının da arttığını söyledi. Yalçın şöyle konuştu:
“Yenifakılı ilçesindeki yıkılmış, kaybolmuş, tarihi çeşmelerin onarımlarıyla, tekrar onların çoğaltmalarıyla ilgili bir çalışma başlatmak istedim, burada. 1984 yılında fotoğrafları olup da artık olmayan çeşmeyi, fotoğrafına uygun, replikalarını yaptırdım. Bunun birincisini yaparken 12-13 yıl oldu, duvarı yıkarken içinden altın sandığımız küçük şey çıktı. Baktık ki tohum, sorduk kabak tohumu. Bu duvar çok eski, 80-100 yıllık duvar. Büyük ihtimal iki taşın ortasında olduğu için örücü düşürmüş olabilirdi, örerken. Meraklandık, sonuçta eski tarihi tohum, tahminen çıkar dedik. Denedik çıktı, 12 tane. Bin 400 küsur tane çekirdeği oldu. Bunları zarfların içerisinde beşer-onar koyup, halka dağıttık, meraklılarına dağıttık. Tohumlarımız ortadan süratle kaybolmadan biz bunları sahiplenmek istedik ve bunu yaptık. Şu anda 10-12 çeşit yeterli denecek cinste, bu bölgeye has, bu etrafta kullanılan domates var. 11-12 tane çok hoş biber çeşidimiz var. ‘Kara kabak’ dediğimiz kabak cinsleri var. Fasulyemiz, Ayşekadın fasulyemizin, patatesimiz, salatalık birkaç çeşidimiz var. Top hıyar diyoruz, langa diyoruz, dikenli diyoruz. Yani burada iri, kocaman ‘kadın çantası’ denen bir patlıcan üretiyoruz. Bir tanesi 2- 2,5 kilo civarında.”
“BU TOHUMLARDAN VERİMLİLİĞİ DÜŞÜK OLDUĞU TASASIYLA VAZGEÇİLDİ”
Bakanlıktaki vazifesi devam ederken ilçede yer alan 3 bin 500 yıllık Damlalı Vadisi’nde; genetiği bozulmamış 50 yıllık domates, biber, salatalık ve turp üzere zerzevat tohumlarından eser elde ettiğini aktaran Yalçın, burada yetişen sebzelerden elde ettiği tohumları da yeniden o yıllarda halka fiyatsız dağıtığını bildirdi. Emekli olup, baba ocağına geldikten sonra yerli tohumlara ilgisinin arttığını vurgulayan Yalçın, elinde evvelden kalma tohumu bulunan beşerlerle temasa geçip, tohumları kendi bahçesinde takım, elde ettiği kaliteli tohumları da isteyene dağıttığını aktardı. Yalçın, son seçimlerde belediye lideri seçildikten sonra da yerli tohum çalışmalarına kurdukları seralarda devat ettiklerini belirterek, açıklamasını şöyle tamamladı:
“Bu tohumları biz biriktiriyoruz. Özel paketlerimiz var, muhafaza saklama kaplarım var. Lokal kıymetlerimiz var. Atalarımızın asırlarca bu toprakla barıştırmış tohumlar var. Bu topraklara birbirini sevmiş tohumlar var. Bu tohumlardan verimliliği düşük olduğu tasasıyla vazgeçildi. Biz de langa hıyarda üstünde tahminen üç tane, dört tane oluyor, öbüründe yüz tane oluyor. İşte beşerler daha çok diyerek ona yöneldi. Halbuki daha çok zehir, genetiği ile oynanmış. Hem hibrit hem de ilaç kullanılıyor. Biz az da olsa bizim kendi eserlerimizin korunmasından yanaydık. Aldığımız tohumları seralarda çoğaltıyoruz. Fide olarak halka veriyoruz. Halkın yerli tohum üretimini sağlıyoruz. Türkiye’deki tohum bankaları var, resmi yağda özel, onlara da gönderiyoruz, öykülerini anlatıyoruz. Bu seralardan çıkan fazla eserlerimizi de, daha yerliler çıkmadan bizim serada erken çıktığı için halka, meskenlerine akşamları götürüp ikram olarak dağıtıyoruz. Onların kullanmasını sağlıyoruz. Yarın şayet uygun bir ziraatçı çıkacaksa dünya çapında, elinde tohumları olmalı. Bu tohumları biz onlara sağlayıp biriktiriyoruz, onlar için aktarıyoruz.”