Nöbetçi Eczaneler
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, bir dizi incelemelerde bulunmak için Rize’ye geldi. Yılmaz birinci evvel Rize Valiliğinde ziyarette bulundu. Rize Belediyesi’ni ziyaret eden Yılmaz, oradan da AK Parti Rize Vilayet Başkanlığını ziyaret etti. Akabinde Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, Rize Ticaret Borsasında ‘Rize İş Dünyası Buluşması’ toplantısına katıldı. Toplantı öncesinde konuşan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, basın mensuplarına Orta Vadeli Program hakkında bilgi verdi.
Orta Vadeli Program’ın kamu ve sivil toplum kuruluşlarıyla ortak akılla hazırlanmasının çok pahalı olduğunu kaydeden Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, “Biz şuna yürekten inanıyoruz. İstişare ve ortak akıl gerçek siyasetlerin tayin edilmesinde çok tesirli olduğu üzere siyasetlerin sahiplenerek hayata geçirilmesi bakımından da çok çok değerli. Dolaysıyla bende bugün orta vadeli programdan sonra birinci sefer bir iş dünyası ile bir ortaya geldik. Geçtiğimiz çarşamba günü uzun bir müddettir üzerinde çalıştığımız orta vadeli programı tamamladık ve ilan ettik. Cumhurbaşkanımız şahsen bu programa katıldı. Dünyanın en uygun programını da hazırlasanız gerisinde düzgün bir siyasi irade yoksa hiçbir mana söz etmez. Zira planlar, programlar uygulanmadıkları sürece hayatımızda bir değişiklik meydana getirmez. Sayın Cumhurbaşkanımızın şahsen katılması ve en güçlü halde dayanağını söz etmesi bu programın en değerli tarafıdır. Kamu olarak, sivil toplum olarak ortak akılla hazırlamasının da tekrar değerli olduğuna inanıyorum. Bu süreçte şahsen ben, yaptığım toplantılarda, iş dünyasından, emek kısmından, sendikalardan, finans bölümünde tarım kesitinden, çeşitli kesitlerden arkadaşlarla bir ortaya geldim. Görüşmeler yaptım. İlgili bakanlarımız tekrar çok sayıda istişare toplatışı yaptılar. Bütün bunların sonucunu bu plana yansıttık. Bununla ilgili temel bir ekip konulara değinerek başlamak isterim” dedi.
“Depremin yaralarını saracağız”
Orta vadeli planda 4 temel gayenin olduğunun altını çizen Yılmaz, “Birincisi dünya tarihinde eşine az rastlanan, bizim tarihimizin de en büyük afeti olarak nitelendirebileceğimiz, Şubat’ta yaşadığımız sarsıntının yaralarını sarmak. Ve bir daha emsal afetlerle karşılaşmamak için risklerimizi azaltmak. Bu planın birinci önceliği bu, çok büyük bir yük, sahiden çok büyük bir yıkım, fakat inşallah bu yıl ve gelecek yıl yüklü olmak üzere bu harcamaları yapacağız. Ondan sonraki yıllar kademeli bir formda azalıyor. Ve bu zelzelenin yaralarını saracağız. Bu devirde yaklaşık 3 trilyon lira bir harcamamız olacak sarsıntıyla ilgili, bunun 762 milyar lirası bu yıl merkezi idare bütçesinden, gelecek yıl tekrar 1 trilyonun üzerinde bir harcamayı yalnızca merkezi idare bütçesinden yapacağız. İzleyen 2 yılda da harcamalarımızı yaparak tamamlayacağız. Bu çok güçlü bir dayanışmayı gerektiriyor. Bir devlet miller dayanışmasını gerektiriyor. Lakin bunu başardığımızda ülkemizi gelecek çok daha inançlı bir biçimde hazırlamış olacağız” tabirlerini kullandı.
Sarsıntının yaralarını sarmanın birinci maksatları olduğunu ve sarsıntı için yapılan hiçbir harcamanın boşa harcama olmadığını da hatırlatan Yılmaz, “Depreme yaptığımız harcamalar, sarsıntının zararlını telafi etmek için yaptığımız harcamalar, gerek yeni konutlar, gerek alt yapıya yaptığımı yatırımlar tıpkı vakitte ülkemizin geleceğine yaptığımız yatırımlardır. Yani bunlar boşa giden harcamalar değil, çok daha bünyemizi güçlendirmiş bir halde geleceğe yürüyeceğiz. Bu bizim birinci emelimiz. Ayrıyeten bu bölgemizin de sel, heyelan üzere afet sorunu var. Riskleri azaltıcı yatırımlar yapmak. Bu programımızın en kıymetli maksatlarından biridir. Bir bölgede zelzele olur. Başkasında sel olur. Bir diğerinde öteki türlü bir afet olabilir. Fakat bizim riskleri evvelce tespit edip, kriz idaresinde risk idaresine geçmemiz lazım ki çok daha tesirli bir halde bu süreçleri yönetelim” dedi.
“İkinci temel maksadımız makro ekonomik istikrarı sağlamak mesken enflasyonu orta vadede, orta vade dediğimiz, 2026’da tek haneli rakamalar düşürmek”
Gelecek yıldan itibaren enflasyon sayısının tek haneli sayılara düşeceğini de hedeflediklerini kaydeden Yılmaz, “İkinci temel hedefimiz makro ekonomik istikrarı sağlamak mesken enflasyonu orta vadede, orta vade dediğimiz, 2026’da tek haneli rakamalar düşürmek. Son periyotlarda milletlerarası konjonktür nedeniyle gerek, kurdaki hareketlilik gerek gerçek fiyatlardaki gelişmeler ve gerekse gelir önlemlerimiz nedeniyle bir çok faktör var. Süreksiz olarak enflasyonda bir artış kelam konusu bu sene lakin bu geçiş periyoduna has bir artış. Kalıcı bir artış olmayacağını öngörüyoruz. Gelecek yıldan itibaren kademeli bir halde enflasyonun düşeceğini ve 2026’da yüzde 8,5 üzere tek haneli sayılara döneceğimizi düşünüyoruz. Kestirim ediyoruz. Ve bunun ardında doğal ki politikalarımız var” sözlerini kullandı.
Tüketim yüklü büyümeden üretim ve yatırım gayeli bir büyümeye gerçek dönüşüm olacağını kelamlarına ekleyen Yılmaz, “3’üncüsü bunu yaparken, zelzelenin yaralarını sararken ve enflasyonla gayret ederken büyümeyi de hiçbir formda ihmal etmeyeceğiz. Sayın Cumhurbaşkanımızın daima üstünde durduğu istihdam, üretim ve ihracat perspektifi içinde büyüme ve istihdamı da devam ettireceğiz. Lakin şöyle bir farkla bu periyotta büyümenin kompozisyonunda önemli bir değişim olacak. Tüketim yüklü bir büyümeden, yatırım, üretim ve ihracat tartı bir büyümeye yanlışsız bir dönüşüm yaşayacağız. Yani enflasyonu olumsuz etkileyen bir büyüme değil, tamam bilakis arz artışı sağlayarak mesken ihracatla döviz yararı sağlayarak enflasyonla çabamıza katkı veren bir kompozisyona sahip bir büyümeyi öngörüyoruz. Bunları niçin yapıyoruz? İnsanımızın geleceğe daha inançlı bakması için toplumsal, toplumsal refah için yapıyoruz. Hasebiyle toplumsal adalet ve toplumsal refah tekrar bu programımızın en temel ögelerinden biridir. Bütün önlemlerimizi alırken gelir seviyesi düşük kesitleri, daha fazla düşünce yaşayan bölümleri kesinlikle dikkate alarak, onları önceliklendirerek onların refahını nasıl artırabiliriz diye bir perspektifle bütün bu çalışmaları yürüteceğiz. Bu 4 temel gaye afetin yaralını sarmak enflasyonu tek haneye getirmek. Büyüme istihdamı devam ettirmek. Ve toplumsal adalet ve refahı geliştirmek. Bu 4 gayesi 3 tane temel maksatla gerçekleştireceğiz. Bu emellere giden 3 tane emelimiz olacak. Birincisi mali disiplin; zelzele harcamaları hariç olmak üzere zira onlar mecburen yapmamız gereken harcamalar. Yapısal bir bozulmaya yol açmadan bütçemizde yolumuza devam edeceğiz. Bu yıl ve gelecek yıl zelzele harcamaları yüklü olduğu için ister istemez bütçemizdeki açık yüksek olacak, ulusal gelire oranla yüzde 6,5 civarlarına çıkmış olacak. Fakat çabucak izleyen yıllarda bir düşüş trendine girecek. Ve 2026 yılında yüzde 3’ün altında bütçe açığıyla Türkiye yoluna devam edecek” dedi.
“Kamuda mali disiplini koruyacağız”
Tasarrufun kaynakları daha verimli kullanmaktan geçtiğini kaydeden Yılmaz, “Kamuda kaynaklarımızı çok daha tesirli, verimli ve önceliklere çok daha dikkat ederek kullanacağız. Tasarruf son derece kıymetlidir. Geçmişte Kalkınma Bakanı olan bir arkadaşınız olarak şunu tabir etmek isterim, tasarruf kaynakları kullanmamak değildir. Kaynakları hakikat önceliklere, gerçek alanlara teksif etmek ve verimli kullanmaktır. Biz bu anlayış içinde olacağız. Hem gelir politikalarımız de hem de harcama politikalarımızda, kamuda mali disiplini koruyacağız. Gelir politikalarımızı uygularken, bahsettiğim üzere gelir seviyesine nazaran katkı anlayışını kesinlikle dikkate alacağız. İkinci temel aracımız para siyasetleri. Bu periyodun kurallarına uygun bir halde para politikalarımızda birtakım güncellemeler gerçekleştiriyoruz. Enflasyonla uğraş, fiyat istikrarını sağlama gayesi doğrultusunda merkez bankamız vazifesini yapmak durumunda. Kendi değerlendirmeleri neyse datalara bakarak, gelişmelere bakarak yapacak. Tabi ki hükümetimizin makro çerçevede çizdiği amaçlara bağlı kalmak kaydıyla merkez bankamızda araç bağımsızlığı çerçevesinde üzerine düşeni yapıyor. Para siyaseti ve maliye siyasetleri çok kıymetli fakat yetmez. Buna üçüncü bir öge olarak yapısal ıslahatları ek ettik. Artık bunların ayrıntısına girmek istemiyorum. Bunlarında bir kısmını kanun gerektirdiği için meclisimizin takdirine sunacağız. Bir kısmı idari kararlı olacağı için hükümetimiz bakanlıklarımız bu işleri yapacak. Sonuçta bir dönüşüm sağlayacağız” biçiminde konuştu.
“Yaptığımız kestirimlerde bu yıl 1 trilyon doların üzerinde ulusal gelir görüyoruz”
Türkiye’nin dünyaya nazaran 2 puan daha fazla büyüdüğüne dikkat çeken Yılmaz, “2023 yılında yaklaşık yaptığımız kestirimlerde bu yıl 1 trilyon doların üzerinde ulusal gelir görüyoruz. Şu an prestiji ile buna ulaşmış durumdayız. Geriye dönük 12 aylık hesap yaptığımızda birinci sefer Türkiye 1 trilyon doları aşmış durumda. Bu yılsonunda 1 trilyon 60 küsurlu sayılara gelmiş olacak. Bu sayılarla milyar dolar bazında dünyanın en büyük 17’inci ülkesi pozisyonundayız. Satın alma gücüne nazaran ise 11’inci ülke pozisyonundayız. Son 20 yılda yıllık ortalamalara nazaran Türkiye yüzde 5,5 büyüdü, dünya yüzde 3,6 büyüdü. Türkiye dünyanın aşağı üst 2 puan üzerinde büyüdü. Bu büyük bir muvaffakiyettir. Önümüzdeki devir için dünyada da bizde de aşağı istikametli bir ivme var. Dünya büyümesi yüzde 3’ler civarına geliyor, ticaret maalesef daha da daralıyor. Türkiye’de ise zelzelenin tesirlerine karşın ortalama 4,5 büyüme suratını bu periyotta gerçekleştirmeyi düşünüyoruz. Bunun sonucunda 2026 yılında 1,3 trilyonu aşan bir ulusal gelirimiz olacak diye iddia ediyoruz. Bu türlü olduğu vakit, o gün ki kişi başına da böldüğümüzde 14 bin 855 dolarlık bir kişi başına gelir hedefliyoruz. Bu da bizi yüksek gelirli ülkeler ligine dahil ediyor. Dünya bankasının yaptığı bir hesaplama var. Ütün ülkeleri sınıflandırıyor. Düşük gelirli ülkeler, alt orta gelire sahip ülkeler, üst orta gelire sahip ülkeler, yüksek gelirli ülkeler halinde. Orada eşik paha 13 bin 845 dolar. Yani bir ülke kişi başına gelirini 13 bin 835 doların üzerine çıkardığında dünya bankası kriterlerine nazaran yüksek gelirli ülkeler ligine geçmiş oluyorsunuz. Türkiye bu plan devrinde inşallah bunu başaracak” dedi.
“Bu devrin sonunda inşallah yine tek haneli enflasyonu göreceğiz”
14 Mayıs’ta yapılan genel seçimlerle siyasi belirsizliğin ortadan kalktığı üzere teknik manada da belirsizliklerin ortadan kaldırıldığında öngörülebilir arttırılacağını tabir eden Yılmaz konuşmasının devamında, “Yıllık 900 bin ek istihdam, periyot boyunca da 2,7 milyon istihdam ön görüyoruz. Lakin buna karşın işsizlikte çok büyük bir gerileme olmayacak zira iş gücüne iştirakte yüksek iştirakler ön görüyoruz. Bu periyodun sonunda inşallah tekrar tek haneli enflasyonu göreceğiz. Bunu geçmişte başardık yeniden başaracağız. İhracat ve turizmde değerli sayılar göreceğiz. 2026 itibariyle ihracatımızın 300 milyar doların üzerine çıkmasını, turizm gelirlerimizin de 70 milyar doları aşmasını bekliyoruz. Bu yıl yüzde 4 çerçevesinde beklediğimiz cari açığımızın önümüzdeki periyotta kademeli olarak düşerek 2026’da yüzde 2’ler civarına gelmesini bekliyoruz. Ondan sonraki yıllarda da inşallah Türkiye cari fazlayı yakalayacaktır. Yapısal reformlarımız sonuç verdikçe, güç başta olmak üzere bu dönüşümler meyvelerini verdikçe Türkiye farklı bir yapısal dönüşümü gerçekleştirecektir diye inanıyoruz. Dünyanın bu sıkıntı periyodunda en büyük bahtımız siyasi itimada ve istikrara sahip olmamızdır. Geçen mayıs ayında yapılan seçimlerde vatandaşımız siyasi belirsizlikleri ortadan kaldırdı. Belirsizlik iktisadın düşmanıdır. Belirsizliğin olduğu yerde yatırım olmaz, belirsizliğin öngörüldüğü yerde iktisat gelişmez. Mayıs ayında siyasi belirsizlik ortadan kalktı, bu çalışmalarımızla da teknik olarak belirsizlikleri ortadan kaldırıp öngörülebilirliği arttırıyoruz ve inşallah önümüzdeki devirde bunun meyvelerini, sonuçlarını daima birlikte göreceğiz. Artık dış dünyadan daha fazla kaynak akışının olacağı bir periyoda hakikat gidiyoruz. Rezervlerimizde şimdiden aşikâr bir birikim sağlandı. Önümüzdeki devirde bu inşallah daha da artarak devam edecek. Türkiye istikrarlı bir ülke, güçlü bir ülke, genç nüfusu olan, teşebbüsçüsü olan, eşsiz bir coğrafyası olan, büyük potansiyelleri olan bir ülke, tarımda, endüstride, turizmde, başka hizmet kesimlerinde çok çeşitli fırsatları olan bir ülke, inşallah daima birlikte kamusu ile, özeli ile, sivil toplumu ile, akademisi ile bütün toplumsak bölümlerin katkısıyla bu potansiyelleri daha güçlü bir halde harekete geçireceğiz. Türkiye yüzyılı dediğimiz cumhuriyetimizin 2. Yüzyılını güçlü bir halde inşa edeceğiz. Bu orta vadeli programımız Türkiye yüz yılının birinci orta vadeli programı” formunda konuştu.