Nöbetçi Eczaneler
Yeşil Sol Parti Şırnak Milletvekili Ayşegül Doğan, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’a, “Cezaevlerinde Ağustos 2023 sonu prestijiyle gebe hükümlü/tutuklu ile doğum yapan hükümlü/tutuklu bayan sayısı kaçtır? Cezaevlerinde Ağustos 2023 sonu prestijiyle, 0-6 yaş kaç çocuk yahut bebek annelerinin yanında büyümektedir? Cezaevinde olan 0-6 yaş çocuklar için kâfi hijyen, beslenme, ısı ve havalandırma şartları sağlanmakta mıdır? Çocukların sıhhat hizmetine erişimi sağlanıp, rutin aşılarının takibi yapılmakta mıdır? Cezaevlerinde çocukların gelişimine uygun beslenme gereksinimleri nasıl ve kimler tarafından karşılanmaktadır” diye sordu.
Yeşil Sol Parti Şırnak Milletvekili Ayşegül Doğan, anneleri ile birlikte cezaevinde kalan çocukların yaşadıkları problemleri TBMM gündemine taşıdı. Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’un yanıtlaması istemiyle TBMM Başkanlığı’na soru önergesi veren Doğan, şunları kaydetti:
“ÇOCUKLARA CEZAEVLERİNDE MAHKUM MUAMELESİ YAPILMASINA YERİNE ÇOCUK OLARAK GÖRÜLÜP BU TARAFTA MUAMELE YAPILMALI”
“Ceza ve Güvenlik Önlemlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 65. hususu Türkiye’de anneleri hükümlü olan çocukların 6 yaşına kadar annelerinin yanında kalmasını düzenlemektedir. Kanun, bu çocukların 6 yaşından sonra çocuk yuvalarına yahut yetiştirme yurtlarına yerleştirilmelerini öngörüyor.
14 Nisan 2020’de, Ceza İnfaz Maddesi’nde pandemi nedeniyle yeni bir düzenleme yapılarak, mahpus cezası infazının, gebe olan yahut doğurduğu tarihten itibaren bir yıl altı ay geçmemiş bulunan bayanlar için geri bıraktırılması uygulanmaya başlanmıştır. Lakin bu süreksiz önleme bir istisna getirilerek, örgüt üyeliği kapsamında işlenen cürümlerden tutuklu ya da hükümlü olanlar ceza indirimleri ve infaz ertelemelerinde kapsam dışı bırakıldı.
Gerçek şu ki fikir ve tabir özgürlüğü kapsamında siyasal hak sayılması gereken pek çok faaliyet de soruşturma ya da kovuşturma basamağında örgüt hatası kapsamına sokulduğundan, düzenlemenin kapsamına giren birden fazla bayan, bu ertelemeden yararlanamıyor. Yapılan çalışmalar 0-6 yaş kümesinde anneleri ile cezaevinde kalan çocukların önemli sıkıntılarla karşı karşıya olduğunu ortaya koyuyor. Bu meselelerin başında çocuklu annelerin koğuşlarda dışlanması, çocuklar için başka yemeklerin çıkmaması, çocukların fizikî ve mental gelişimleri için gerekli ve kâfi imkanların olmaması, çocukların annesiz doktora götürülmesi, çocuklar için başka yatakların olmaması gelmektedir.
Çocuklar, kreş dahil birçok yere giriş çıkış yaparken tekraren ‘mahkum kabul’ denilen x-ray aygıtından geçmek zorunda bırakılmaktadır. Çocuklara cezaevlerinde mahküm muamelesi yapılması yerine ‘çocuk’ olarak görülüp bu tarafta düzenleme/muamele yapılmalıdır.
“CEZAEVİNDEKİ ÇOCUKLARIN VE ANNELERİNİN ŞARTLARININ ACİLEN MADDELERE UYGUN HALE GETİRİLMESİ GEREKMEKTEDİR”
Milletlerarası muahedeler ve bilhassa BM Bangkok Kuralları gebe, emziren ve çocuğuyla birlikte hapishanede kalan bayanlara ait düzenlemeler içermektedir. Bu metinlerde, ‘Hamile/yeni doğum yapmış/emzirme döneminde/çocuklarıyla kalan mahpuslara, gereksinimlerine nazaran yaklaşımlarda bulunulmalı; çocuklar, uzmanlar tarafından takip edilmelidir. Annesiyle birlikte tutulan çocuk, asla bir mahpus muamelesi görmemelidir’ denmektedir.
Cezaevinde kalan tutuklu/hükümlü ebeveynlerin ve ebeveynleri ile birlikte cezaevinde tutulan çocukların eğitim, sıhhat, beslenme, oyun ve toplumsal gelişim muhtaçlıklarının eksiksiz formda karşılanması, ilgili cezaevlerinin sistemli olarak denetlenmesi, hak ihlallerinin bir an önce tespitinin yapılarak, çocukların ve annelerinin ortam ve şartlarının acilen kanunlara uygun hale getirilmesi gerekmektedir.”
“AĞUSTOS 2023 SONU İTİBARİYLE GEBE HÜKÜMLÜ/TUTUKLU İLE DOĞUM YAPAN HÜKÜMLÜ/TUTUKLU BAYAN SAYISI KAÇTIR?”
Doğan, Bakan Tunç’a şu soruları yöneltti:
“-Cezaevlerinde Ağustos 2023 sonu itibariyle gebe hükümlü/tutuklu ile doğum yapan hükümlü/tutuklu bayan sayısı kaçtır?
-Cezaevlerinde Ağustos 2023 sonu itibariyle, 0-6 yaş kaç çocuk yahut bebek annelerinin yanında büyümektedir?
-Cezaevinde olan 0-6 yaş çocuklar için kâfi hijyen, beslenme, ısı ve havalandırma şartları sağlanmakta mıdır? Çocukların sıhhat hizmetine erişimi sağlanıp, rutin aşılarının takibi yapılmakta mıdır?
-Cezaevlerinde çocukların gelişimine uygun beslenme gereksinimleri nasıl ve kimler tarafından karşılanmaktadır? Emziren anneler için gerekli ek besinler temin edilmekte midir?
-Cezaevi içerisinde çocuk tabibi, hemşire ve çocuğun ruhsal durumunun takibi için gerekli uzmanlar hazır bulunuyor mu?
“CEZAEVİ ŞARTLARINDA ÇOCUKLARIN OKUL ÖNCESİ/SONRASI GEREKSİNİMLERİ NASIL KARŞILANMAKTADIR?”
-Cezaevi şartlarında çocukların okul öncesi/sonrası eğitim muhtaçlıkları nasıl karşılanmaktadır? Çoğunluğu cezaevinde doğan/büyüyen çocuklar olduğundan, bu çocuklara nizamlı psiko-sosyal dayanak verilmekte midir?
-Anneleriyle birlikte cezaevinde tutulan çocukların fiziksel/sosyal/psikolojik muhtaçlıklarının giderilmesi maksadıyla, anne mahpusların mesken mahpusu üzere cezaevi dışı tahlillerle tahliye edilmesi için bakanlık tarafından rastgele bir planlama yapılıyor mu?
-BM Bangkok Kurallarında geçen ‘Annesiyle birlikte tutulan çocuk, asla bir mahpus muamelesi görmemelidir’ düzenlemesinin ve BM Çocuk Hakları Mukavelesi’nin ilgili unsurunun aktif bir halde uygulanmasını sağlamaya yönelik bakanlığın rastgele bir çalışması var mıdır?
-14 Nisan 2020’de Ceza İnfaz Maddesi’nde pandemi nedeniyle yapılan değişiklikten kaç bayan tutuklu faydalanmıştır? Siyasi duruşları nedeniyle bu uygulamadan kaç bayan yararlanamamıştır?”