Yemen’de 9 yıl sonra barış umudu

Çin’in başlattığı teşebbüsler sonucunda Suudi Arabistan ve İran’ın tekrar barış masasına oturması, Ortadoğu’da somut sonuçlarını göstermeye başladı. 2014’ten bu yana Suudi Arabistan ve İran’ın desteklediği milis güçlerin savaşına sahne olan Yemen’de, ufukta birinci defa önemli ve sürdürülebilir bir ateşkes ihtimali belirdi. Ateşkes için her iki tarafla da uygun alakalara sahip Umman’ın devreye girdiği bildiriliyor. Haftalardır devam ettirilen görüşmelerin sonucu olarak da, Suudi Arabistan hapishanelerinde tutulan kimi Yemenli mahkumlar salıverildi. Esir takasının önümüzdeki haftalarda da süreceği kaydedildi.

Umman kaynakları, Yemen’de silahları büsbütün susturacak kapsamlı bir ateşkesin imzalanabileceğini belirterek, hem Suudi Arabistan’ın hem de İran’ın bu tarafta irade gösterdiğinin altını çiziyor.

Arap Baharı’nın yansımaları kapsamında Yemen Devlet Lideri Ali Abdullah Salih’in devrilmesinin akabinde, ülke kanlı bir iç savaşa sürüklenmişti. İran tarafından desteklenen Hûsî milislerin 2014’te başşehir Sana’da idaresi ele geçirmesiyle birlikte, Yemen’in kuzey bölgeleri Hûsîlerini, güneyi ise Suudi Arabistan ve müttefiklerince desteklenen Abdurabbi Mansur Haydi hükümetinin denetimine geçti.

Suudi Arabistan’ın Yemen’deki Hûsî hakimiyetini kırabilmek için başlattığı “Kararlılık Fırtınası Operasyonu”, sorunu çözmek şöyle dursun, önemli bir insanî krize yol açtı. Yemen’in kuzeyinin abluka altına alınması açlık ve salgın hastalıkları tetiklerken, amacını şaşıran çok sayıda hava taarruzunda binlerce sivil hayatını kaybetti.

Yaklaşık 10 yıllık acı dolu bir sürecin akabinde, ateşkes haberleriyle İslâm dünyasında gözler ve kulaklar tekrar Yemen’e çevrilmiş durumda. Ramazan Bayramı’nda Yemen’den müjdeli bir haberin gelmesi ise herkesin ortak dileğini oluşturuyor.

Abdülmelik el-Hûsî’nin liderliğinde İran’ın Yemen’deki uzantısını oluşturan Hûsîler, 1980’lere kadar ülkedeki ölçülü Şiî akımı Zeydîlik’e mensuptu. Şia’nın ana akımının tersine Hz. Ebubekir ve Hz. Ömer’in hilafetini kabul eden Zeydîler, asırlar boyunca Ehl-i Sünnet’le hiçbir tansiyon yaşamamıştı. İran’ın Zeydîleri On İki İmam Şiası çerçevesinde endoktrine etmesine kadar, Yemen’de Şiîlerle Sünnilerin mescitleri ortaktı. Yemen’de devam eden savaş, sıradan halkın kitleler halinde Hûsîlerin safına kayması sonucunu da doğurdu.