Yalova’da zelzele hatırlanmıyor

Marmara Depremi’nin en çok etkilediği kentlerden Yalova’da gazetecilik yapan ve zelzeleyle ilgili 2 kitap kaleme alan Faruk Kırtay, 24 yıl evvel kentte yaşanan acıları 17 Ağustos Zelzele Anıtı’nda anlattı. Kırtay, “2023’ün Yalova’sında zelzelesi yaşayanların sayısı yalnızca yüzde 25. Yalova’da sarsıntı sorgulanmalıdır fakat zelzelesi hatırlayan, zelzelesi Yalova’da yaşamış insan sayısının giderek azalmasından ötürü da hassaslık yok oldu” dedi.

Marmara Depremi’nde Yalova’da faal biçimde gazetecilik yapan ve zelzeleyle ilgili 2 kitap kaleme alan Faruk Kırtay, 24 yıl evvel kentte yaşanan acıları 17 Ağustos Zelzele Anıtı’nda anlattı. O periyoda ilişkin kendisinin de çok sayıda çektiği fotoğrafın sergilendiği anıtta açıklamalarda bulunan Kırtay, Yalova’nın 1999’da 4 yıllık bir geçmişe sahip yeni bir vilayet olduğunu hatırlattı. Kırtay, o tarihteki kent nüfusunun 130 bin civarında olduğunu söyledi. Sarsıntıda Yalova’da 2 bin 504 kişi hayatını kaybederken, 5 bine yakın kişinin de yaralandığını lisana getiren Kırtay, sarsıntının çabucak sonrasında da 20 bin kişinin kentten göç ettiğini söyledi. Yaklaşık 100 bin nüfusun kentte kaldığını anlatan Kırtay, “Şimdi Yalova’nın nüfusu 350 bin civarında. 24 yıllık mühlet içinde Yalova’da zelzelesi yaşamış, sarsıntıda yakınlarını kaybetmiş insan sayısı çok az” dedi.

“2023’ün Yalova’sında sarsıntısı yaşayanların sayısı yalnızca yüzde 25”

Deprem vakti Yalova’daki konut ve iş yeri sayısının 50 bin olduğunu lisana getiren Kırtay, şöyle konuştu:

“Bunların içinden 10 bin 21 konut büsbütün yıkıldı. 8 bin 500 konut orta hasarlı oldu. 14 bin konut ise az hasarlı oldu. Yani 33 bin 718 konut Yalova’da 17 Ağustos 1999 zelzelesinde hasar görmüştü. Yalova’da da o yıllarda 50 bin konut vardı. Artık Yalova’da 100 binin üzerinde konut var. Lakin geçen 24 yıllık süreç içinde nüfus ağır göç alınca, Yalova’nın da yapısı değişince, sarsıntısı Yalova’da yaşamış, yakınlarını kaybetmiş insan sayısı da azaldı. Zelzele vakti 100 bin kişinin yaşadığı Yalova’da, artık 300 binin üzerinde bir nüfus var. 40 bin civarında da sığınmacı, mülteci olarak nitelendireceğimiz Ortadoğu’dan gelen insanların barındığı bir vilayet var. 350 bin kişiyi bünyesinde barındıran Yalova’da sarsıntısı hatırlayanların sayısı 75 bin kişi bile değil. Bu da şunu gösteriyor. Yalova’da yaşayanların yüzde 75’i sarsıntısı hatırlamıyor. Sarsıntı olgusunun da ne olduğunu bilmiyor. 2023’ün Yalova’sında sarsıntısı yaşayanların sayısı yalnızca yüzde 25. Yalova’da zelzele sorgulanmalıdır lakin zelzelesi hatırlayan zelzelesi Yalova’da yaşamış insan sayısının giderek azalmasından ötürü da hassaslık yok oldu.”

“30 bin konut mezar olarak bekliyor”

24 yılda zelzeleden derslerin çıkarılmadığını kaydeden Kırtay, “Deprem anıtında ismi olan binlerce insan toprak altında, bizler ise toprak üstünde derin uykudayız. Etraf ve Şehircilik datalarına nazaran 34 bin hasar gören konuttan 3 bin konutta yalnızca yerinde dönüşüm yapıldığı ortaya çıktı. 30 bin konut mezar olarak öğrencileri, orada yaşayan vatandaşları bekliyor” dedi.

Deprem sonrası yazdığı “Sesinizi Duyuyoruz” isimli kitabının sarsıntıda yakınlarını kaybedenlerin Zelzele Anıtı’ndaki anı defterine kaleme aldıkları yazılardan oluştuğunu tabir eden Kırtay, “Prefabrik Kitap” isimli çalışmasında da depremzedelerin çektiği acıları, sarsıntıda hayatını kaybetmiş insanların hikayelerinin yer aldığını lisana getirdi.

Dünyanın en trajik zelzele anıtı

Kırtay, 17 Ağustos Zelzele Anıtı’nın enkazlardan yapıldığını belirterek, “Depremin birinci haftasında daha şimdi 1 hafta dolmadan Yalova’daki enkazlar buralara getirildi ve döküldü. Münasebetiyle burası 10 bin konutun enkazıyla dolduruldu. 10 bin konutun ortasında ceset kesimleri da vardı, altınlar, ziynet eşyaları da vardı. O yüzden de dünyanın en trajik sarsıntı anıtı üzerinde bulunuyoruz” diye konuştu.

Kırtay, sarsıntıda yalnızca Yalova’da yaşayanların değil yazlıkçıların da etkilendiğini, bunun yanı sıra yurt dışından gelen yabancıların da sarsıntıda öldüğünü hatırlattı. Bunlardan birinin Türkiye’ye ay tutulmasını gözlemlemek için gelen Alman gökbilimci Gunnar Zeelau olduğunu belirten Kırtay, “Gunnar Zeelau bir gök bilimcisidir. Yalova’da tarih araştırmacısı Kaya Güçlü’nün konuğuydu. Kaya Güçlü eşini ve konuğu Alman gökbilimci Gunnar Zeelau’yu da kaybetmişti” dedi.

Kırtay, İsrailli Franko ailesinin de müteahhit Veli Göçer’in sattığı yazlıkta kaldığını ve 5 kişilik aileden yalnızca 9 yaşındaki bir kız çocuğunun kurtulduğunu söyledi. Kırtay, arama kurtarma takımı başkanı albayın, enkazdan canlı çıkarılan kızı evlatlık aldığını da hatırlattı. – YALOVA