Van’da Petrol Çalışmaları Araştırıldı

Van‘daki madencilik çalışmalarını araştırıp kitaplaştıran YYÜ Edebiyat Fakültesi Tarih Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Abdulaziz Kardaş, tarih kaynaklarına nazaran Van‘ın 4 noktasında petrol çıkarıldığını söyledi.

Enerji ve Alışılmış Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’ın Eylül ayında Van‘da bir sondaj yapılacağı açıklaması kentte bayram havası oluşturdu. Türkiye’nin dışa bağımlılığını azaltma yolunda atılan adımların yeni muştuları de beraberinde getirmesi bekleniyor. Bu çerçevede Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanlığınca petrol rezervinin bulunduğu Gabar Dağı’nın akabinde yeni çalışmalara başlandı. Son olarak Eylül ayında Van‘da bir sondaj yapılacağı açıklandı.

“Yöre halkı burada petrolün varlığını biliyordu”

Başta Osmanlı devri olmak üzere Cumhuriyet ve Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) arşivlerinden yararlanarak Van‘da madencilik alanında yapılan çalışmaları kitaplaştıran Doç. Dr. Kardaş, bölgenin yeraltı kaynakları bakımından epey varlıklı bir bölge olduğunu belirtti. İkinci Abdülhamit devrinde bölgenin varlıklı yeraltı kaynaklarına sahip olduğunun fark edilmesi üzerine 1896 yılında Şakir Paşa’nın bölgede araştırma yaptığını söyleyen Doç. Dr. Kardaş, daha sonra bölgede görevlendirilen maden uzmanı Abdullah Kazım Efendi’nin Van‘ın dört noktasında petrol olduğuna dair bir rapor sunduğunu tabir etti. Osmanlı periyodunda Beşparmak, Kürzot, Amik ve Haraşik köylerinde petrol çıktığını lisana getiren Kardaş, “Daha evvelki çalışmalara baktığımızda yöre halkı zati uzun vakitten beri burada petrolün varlığını biliyordu. Bilhassa İsabey Dağı’nın eteklerinden sızıntı halinde olan petrolü yöre halkı kovalarla toplayıp meskenlerine götürüyordu. Bu petrolü ise hem ısıtma hem de aydınlatma emeliyle kullanıyordu. Yaz aylarında da bilhassa uyuzlu hayvanlarının ayaklarına sürüyorlardı ve bu tedavi maksadıyla kullanıyorlardı” dedi.

“Ruslar buradan çekilirken petrol kuyularına beton dökmüşler”

1915 yılında Van‘ın işgal edilmesiyle Ruslar’ın yer altı ve yer üstü kaynaklarını sömürme yoluna başvurduğunu tabir eden Kardaş, “Bu bölgelerdeki arşiv dokümanlarına nazaran günde yaklaşık 2 bin litre petrol çıkarıldığından bahsediyor. Yeniden Ruslar motorlu araçların mazot gereksiniminin bir kısmını buradan karşılıyor. Tıpkı vakitte Van Gölü’nde çalışan gemilerin bir kısmının yakıt gereksinimini da buradan karşıladığını söyleyebiliyoruz. Cumhuriyet devrinde Ruslar buradan çekilirken bu petrol kuyularına beton dökmüşlerdir ve o bölgedeki galerileri tahrip ettiklerini söyleyebiliyoruz. Başka taraftan Cumhuriyet periyodunda de burada çalışmalar yapıldı. Demokrat Parti periyoduna kadar buradan petrol çıkarıldığını söyleyebiliyoruz” diye konuştu.

Enerji ve Alışılmış Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’ın birinci sondajı Eylül ayında yapacağı açıklamasının memnunluk verdiğini lisana getiren Kardaş, “Bu yıllardan beri istediğimiz bir şeydir. İnanıyorum ki Van halkının da isteğiydi. Bakanımızın bu açıklaması beni çok memnun etti. Sanırım Van halkı da memnun olmuştur. İnşallah olumlu bir sonuç alınır” biçiminde konuştu. – VAN