Van Gölü’nde sular çekildi, asırlık toplu mezar ortaya çıktı

Van Gölü‘nde sular çekildi, asırlık toplu mezar ortaya çıktı

BİTLİS Van Gölü‘nde suların çekilmesiyle Bitlis‘in Tatvan ilçesi kıyılarında yüzlerce yıllık olduğu ön görülen tarihi toplu mezarlık alanı ortaya çıktı.

Uzun yıllar “Van Gölü Canavarı” efsanesi ile daima gündemde olan Van Gölü, son yıllarda yeni keşiflerle gündeme gelmeye başladı. Bir müddettir Bitlis ve ilçelerinde tanıtım ve keşif niyetli su altı dalışları gerçekleştiren Venuma Dağcılık ve Su Altı Sporları Topluluğu, Tatvan’da tarihi bir keşfe imza attı. Son yılların en fazla su çekilmesinin yaşandığı Van Gölü‘nde keşfe çıkan topluluk üyeleri, Tatvan ilçesinin Adabağ köyü mevkiinde göl içinde büyük bir mezarlık alanı tespit etti. Adabağ köyünün alt kısımlarında bulunan ve Van Gölü‘ndeki su çekilmesi sonrası ortaya çıkan mezarlık alanının yüzlerce yıllık tarihi geçmişi olan bir alan olduğu ön görülüyor. Havadan da görüntülenen alanda, göl içinde kalmış onlarca mezarlık olduğu tespit edildi. Mezarlık alanında yer alan mezar taşlarının kimilerinde Haç işaretleri yer alırken, büyük kısmında ise Ahlat ilçesinde bulunan Selçuklu Mezarlığındaki mezar taşları üzerinde yer alan motiflere misal motiflerin yer aldığı görüldü. Mezarlık alanının kaç yıllık olduğu ve hangi periyoda ilişkin olduğu konusunda kati bilgilere ulaşılması için Venuma Dağcılık ve Su Altı Sporları Topluluğu üyeleri tarafından çalışma başlatılırken, göl içinde yıllarca sağlam halde kalan tarihi alanın Bitlis tarihi için değerli bir destinasyon olarak kayda geçmesi hedefleniyor.

“Göl içinde onlarca mezar var, mezar taşları üzerinde farklı motifler yer alıyor”

Venuma Dağcılık ve Su Altı Sporları Topluluğu olarak bir müddettir Van Gölü ve bölgede bulunan başka göllerde tanıtım ve keşif niyetli su altı dalışları gerçekleştirdiklerini belirten topluluk yöneticisi Emrullah Tüzün, son keşif etkinliklerinde Van Gölü içinde tarihi toplu mezarlık alanı tespit ettiklerini söyledi. Van Gölü’ndeki suların çekilmeye başlamasıyla birlikte yerleşim yerlerine yakın bölgelerdeki eski yerleşim alanlarının da gözle görülür formda ortaya çıkmaya başladığını belirten Emrullah Tüzün, “Venuma Dağcılık ve Su Altı Sporları Topluluğu olarak bir müddettir bölgede tanıtım ve keşif amaçlı etkinlikler yapıyoruz. Bu manada da her hafta farklı bir alanda bu etkinliklerimizi gerçekleştiriyoruz. Bu hafta tekrar rotamız Van Gölü oldu. Gölün Tatvan ilçesine bağlı Adabağ köyü kıyısında yaptığımız çalışma sonucunda göl içinde toplu bir mezarlık alanı tespit ettik. Mezar taşlarını incelediğimizde kimilerinin üzerinde Haç ve değişik motiflerin yer aldığını gördük. Motiflerden kimileri Ahlat ilçesinde bulunan Selçuklu Mezarlığındaki mezar taşları üzerinde yer alan motiflere çok benziyor. Üzerindeki motifler ve mezarlık alanının göl içinde kalma sürecini göz önünde bulundurduğumuzda bu alanın yüzlerce yıllık tarihi bir mezarlık alanı olduğunu ön görüyoruz. Göl içinde yan yana misal onlarca mezar taşı var. Burayı havadan da görüntülediğimizde alanın büyük bir mezarlık alanı olduğunu gördük, çabucak ilerisinde bir yerleşim alanı olabileceğini düşünüyoruz. Tabi bizler kentimizin tanıtımına katkı sunmak emeliyle bu ve gibisi etkinliklerimizi sürdüreceğiz. Bu alanla ilgilide yetkilileri bilgilendirip alanın gerçek tarihinin tespiti noktasında gerekli çalışmaların başlatılmasına katkı sunacağız” diye konuştu.

“Göl içinde kalmış bir yerleşim yeri ve mezarlık alanı, Bitlis tarihi için yeni bir keşif olabilir”

Venuma Dağcılık ve Su Altı Sporları Topluluğu üyelerinin alanda çekmiş olduğu görüntü ve fotoğrafları inceleyen Bitlis Eren Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Demirtaş ise kelam konusu alanın göl içinde kalmış bir yerleşim yeri ve mezarlık alanı olduğu belirterek, Bitlis tarihi için yeni bir keşif olabileceğine dikkat çekti. Daha çok bilgiye ulaşmak için alanın araştırılması gerektiğini söz eden Demirtaş, “Yapılan çekimleri incelediğimizde kelam konusu alanda bir yerleşim yeri olduğu anlaşılıyor. Lakin yerleşim yerinden de daha kıymetlisi bir mezarlığa benziyor. Muhtemelen köyün ya da kentin mezarlığıdır. Vakit içerisinde göl suları yükseldikçe o yerleşim yeri sular altında kalmış. Artık ise Van Gölü’nde su düzeyinin azalması sonucunda kelam konusu yerleşim yeri ve mezarlık ortaya çıkmış durumdadır. Devrine dair şu an için net bir şey söylemek mümkün değil. Bunun daha âlâ anlaşılabilmesi için orada bilhassa arkeolog ve sanat tarihçilerinin bir araştırma yapması gerekiyor. Taşların üzerinde çeşitli motifler var. Şu kademede bu motiflerde tarih ve periyoda ait çok net bir sonuç vermiyor. Bu mezar taşlarının üzerinde İslami motifleri andıran biçimlerde var. Bunun yanı sıra bir taşın üzerinde Haçı andıran bir biçimde görünüyor. Hasebiyle bunun devrinin tespiti ve ne vakte ilişkin olduğu ehemmiyet arz ediyor. Bu araştırmalar yapıldıktan sonra net bir şeyler söylemek lakin mümkün olabilir. Şu anki haliyle değerlendirdiğimiz kelam konusu alanda bir yerleşim yeri ve mezarlık alanı olduğunu söylemek mümkün. Periyodu, tarihi ve öteki nitelikleri için önemli bir araştırmaya muhtaçlık var. Tabi bu tıpkı vakitte birinci kez gün yüzüne çıkmış bir şeydir. Bitlis tarihi için yeni bir keşif de olabilir. Yetkililerin buna kayıtsız kalmayacaklarını, gerekli araştırmaların başlatılması için çalışma yapacaklarını düşünüyorum. Yapılacak ayrıntılı araştırma ile bu alanın gerçek tarihi de ortaya çıkmış olacak” biçiminde konuştu.