Ulusal Saraylar Başkanlığı Edirne Sarayı’nı eski ihtişamına kavuşturacak

Milli Saraylar Başkanlığı Edirne Sarayı’nı eski ihtişamına kavuşturacak

Topkapı Sarayı‘na kardeş Edirne Sarayı, geleceğe taşınacak

EDİRNE – 1450 yılında inşasına başlanan ve Yasal Sultan Süleyman periyodundan itibaren pek çok sefer tamir gören Edirne Sarayı’nın ihya çalışmalarını yerinde inceleyen Ulusal Saraylar Lideri Dr. Yasin Yıldız, Ulusal Saraylar Bilim Heyeti’nin öncülüğünde belirledikleri 5 yıllık master planının sonucunda Edirne Sarayı’nın ülkemize yakışır bir tarihi miras olarak kültür hazinesindeki yerini almasını hedeflediklerini söyledi.

Bugüne kadar geçirdiği sarsıntı, yangın, işgal ve savaş üzere talihsizliklerle günümüze sayılı yapısı ulaşabilen Edirne Sarayı’nda hafriyat, ikmal, inşa, teşhir, tanzim ve etraf düzenleme çalışmaları devam ediyor. Ayrıyeten sarayın kayıp yapılarının gün yüzüne çıkartılmasına yönelik arkeolojik hafriyat çalışmaları da aralıksız olarak sürüyor.

18 Ekim 2022 tarihinde onarım ve ihyası için Edirne Sarayı’nın Cumhurbaşkanlığı kararı ile Ulusal Saraylar Başkanlığına tahsis edilmesinin akabinde başlatılan çalışmalar aralıksız olarak sürüyor.

1450 yılında inşasına başlanan ve Yasal Sultan Süleyman periyodundan itibaren pek çok defa tamir edilen Edirne Sarayı, Ulusal Saraylar Başkanlığı tarafından aslına uygun halde ihya edilecek.

Vaziyet planı oluşturuldu, muhdes yapılar söküldü

Edirne’nin Yeni İmaret Mahallesi Sarayiçi Mevkii’nde, Tunca ırmağı kenarında kurulan Edirne Sarayı, özgün ismiyle Saray-ı Cedid-i Amire yaklaşık bin 200 dönümlük alana sahip. Ulusal Saraylar tarafından başlatılan Edirne Sarayı’nı ihya çalışmaları çerçevesinde öncelikli olarak kelam konusu alan içerisindeki farklı kurumlara tahsis edilmiş yapılar boşaltıldı. Tarihi niteliği bulunmayan ve boş durumda olan muhdes ek yapıların tespitleri ve kayıtları oluşturuldu. Muhdes yapı ve eklerin sökümü gerçekleştirildi. Tarihi yapılar ve kalıntılar belgelendi, fotoğraflandı ve alanla ilgili vaziyet planları hazırlandı.

Restorasyon, rekonstrüksiyon, etraf düzenleme ve ihya çalışmalarına öncü olabilecek çalışmalara başlandı. Mevcut tarihi yapı ve kalıntıların rölöve planları ve fotogrametrik evrakları oluşturuldu.

Milli Saraylar Başkanlığı olarak yaklaşık 10 aydır Edirne Sarayı’nda çalışmalar yürüttüklerini söyleyen Ulusal Saraylar Lideri Dr. Yasin Yıldız, Geçtiğimiz yıl Ekim ayının sonundan itibaren devraldıklarını hatırlatarak çalışmaların aralıksız olarak devam ettiğini belirtti.

Yaklaşık bin 200 dönümlük bir alanı Edirne Sarayı’nın rehabilitasyonu, temizliğiyle ilgili çok önemli çalışmalar yürütüldüğünü aktaran Dr. Yıldız, “İlk yapılan çalışma alanın güvenliğiyle ilgiliydi. Zira burasının bir kısmı önemli manada tarihi ve arkeolojik kalıntılar barındırmasına karşın değerli bir kısmı yakın bir vakte kadar toprağımızın bir kısmının cezaevi olduğu da düşünülürse farklı kurumlar tarafından kullanılmaktaydı. Bu kurumlarla iş birliği çerçevesinde bütün bu alanın, alandaki yapıların kurumumuza kazandırılması süreci ve sahanın güvenliği tamamlandı. Bu çok değerli bir kademe. Zira hakikaten içinde çok fazla tarihi yapıtı, tarihi mirası bir ortada barındıran bir saha burası. Önemli manada bir vakit aldı bu çalışma. 6 ay sürdü” dedi.

“Çalışmalarımızın ikinci etabı başladı”

Çalışmaların ikinci basamağının başladığını söyleyen Dr. Yıldız, “Osmanlı devrinden başlayan bir kadro talihsizlikler sonucunda çok az yapı günümüze ayakta gelebilmiş durumda. Tunca Irmağı’nın kenarında Fatih Köprüsü ve Adalet Kulesi. Yanımızdaki mutfaklar kısmı ve çabucak ardımızda kalan Kum Kasrı Hamamının dışında başka yapılarımızın hepsi önemli manada arkeolojik hafriyata ve belgelemeye muhtaçlık duyan yapılar. Bizim önünde durduğumuz Cihannüma Kasrı ise 2017 yılından itibaren, Kültür ve Turizm Bakanlığının kontrolündeyken önemli manada çalışılmış hoş bir onarım projesi hazırlanmış. Biz Ekim ayında burayı devraldığımızda bu projeyle birlikte bu çalışmaya başlayabileceğimizi gördük. Edirne Sarayı’nın en ikonik yapısı Cihannüma Köşkü. Esasen Edirne Sarayı, Topkapı Sarayı’yla hakikaten önemli manada benzerlikler taşıyan bir saray. Çabucak çabucak tıpkı periyotta yapılmış. Biraz kısa bir müddet Topkapı’dan evvel başlamış olmasına karşın burada yapılan çalışmalarda bunun bilimsel hazırlıklarında yürütülen bilim konseyi toplantısında bizden evvel yapılan hafriyat çalışmalarında da elimize ulaşan arşiv evraklarında de görüyoruz ki plan olarak da Topkapı Sarayı’na çok benziyor. Bu bundan sonra yapılacak çalışmaları epey kolaylaştıracak bir husus” tabirlerine yer verdi.

“5 Yıllık bir master planı var”

Milli Saraylar Bilim Şurası’nın öncülüğünde belirledikleri 5 yıllık master planı olduğunu söyleyen Dr. Yıldız,bu planının sonucunda Edirne Sarayı’nın ülkemize yakışır bir tarihi miras olarak kültür hazinesindeki yerini almasını hedeflediklerini söz etti.

2023 yılı içerisinde Cihannüma Kasrı’yla birlikte şu an Edirne Sarayı’nın tarihindeki en önemli ve en ayrıntılı hafriyat çalışmalarının da burada yürütüldüğünü söz eden Dr. Yıldız, ilmi heyet nezaretinde Ulusal Sarayların sağladığı imkan ve takviyeyle hafriyat çalışmalarının devam ettiğini belirtti.

Milli Sarayların yalnızca hafriyat çalışmaları için bu yıl 35 milyon lira kaynak ayırdığını söyleyen Dr. Yıldız, alanın pek çok yerinde çok seri ve ayrıntılı bir halde hafriyat çalışmaları yürütüldüğünü ve buradan ulaşacakları datalarla sarayın ne formda ihya edilebileceğinin sonuncu halinin bulunmuş olacağını lisana getirdi.

“Restorasyona muhtaçlığı olan hamamıyla birlikte devraldık”

Daha evvel cezaevi olarak kullanılan ve ihya çalışmaları için boşaltılan tarihi alan da Ulusal Saraylar Başkanlığı tarafından restore edilecek. 1820’li yıllardan kalma tarihi alanı bugün hala ayakta olan lakin önemli bir onarıma muhtaçlığı olan hamamıyla birlikte devraldıklarını tabir etti.

19’ncu yüzyıl yapısında müzecilikle ilgili kimi noktaları çok daha rahat hayata geçirebileceklerini söyleyen Dr. Yıldız, Mahmudiye Kışlası’nın yahut eski ismiyle Edirne Tevkifevi’nin onarımı da bittikten sonra Edirne’ye çok nitelikli bir müze kazandırmış olacaklarını aktardı.

Edirne Sarayı’nın ziyaretçi kabul edebilmesine ait soruları da yanıtlayan Dr. Yıldız, kazıların ağırlaştığı ikinci avludaki çalışmaların bitirilmesi gerektiğini söz etti.

Tavuk Ormanı’nın da sarayın değerli bir kesimi olduğunu söyleyen Yıldız, Onun kentle temasını sağlayan Yasal Köprüsü’nün çok değerli bir tarihi miras olduğunu ve bunları da sisteme nasıl entegre edebileceği ile ilgili çalışmaların devam ettiğini aktardı.

Has bahçe içinde Er Meydanı’nın bulunması ve taşınmasına yönelik sorulara da karşılık veren Dr. Yıldız, bu mevzuda da Edirne’deki bütün paydaşlarla ortak bir çalışma yürüttüklerini vurguladı.