Nöbetçi Eczaneler
TZOB Genel Lideri Bayraktar: “Üzümün değerini bilelim”
MANİSA – Türkiye Ziraat Odaları Birliği Genel Lideri Şemsi Bayraktar, Manisa‘nın Turgutlu İlçesine gerçekleştirdiği ziyarette oda liderleri ile birlikte üzüm hasadına katıldı. Üreticilerle birlikte üzüm kesen Bayraktar: “Üzümümüzün değerini bilelim, üzüm ülkemize hiç ithalat yapmadan net 500 milyon dolar ihracat geliri olan bir eserimiz.” dedi.
Şemsi Bayraktar’a programında Turgutlu Ziraat Odası Lideri Abdullah Şenol, Manisa Ziraat Odaları Uyum Şurası ve Şehzadeler İlçe Lideri Hüseyin Altındağ ile öteki ilçel oda liderleri eşlik etti.
Yaşanan doğal afetler nedeniyle bu yıl üzümde rekoltenin yaklaşık yüzde 35 düşük olduğunu belirten Bayraktar, “Düşük rekolteye yüksek girdi fiyatları da eklenince üretim maliyetleri kıymetli ölçüde arttı” dedi.
Bayraktar açıklamasına şu formda devam etti: “Çiftçilerimiz artan maliyetler, kur artışları ve yaşanan doğal afetler nedeniyle sıkıntı koşullar altında üretim yapıyor. Çiftçilerimizin kâfi gelir elde ederek üretimine devam edebilmesi için açıklanacak kuru üzüm fiyatının beklentileri karşılaması gerekiyor. Üreticilerimiz alım fiyatının biran önce açıklanmasını bekliyor. İhracat açısından değer arz eden bu stratejik eserimizde fiyat istikrarının sağlanması gerekiyor. Ülkemiz için ekonomik ehemmiyeti büyük olan kuru üzümün hak ettiği bedeli bulabilmesi, ihracatta bulunduğumuz yeri koruyabilmemiz ve Türk üzümünün dünyada bilinen kaliteli üzüm imajının zedelenmemesi açısından da değerlidir. Türkiye’nin kuru üzüm ihracatında ki dünya liderliğini muhafazası sağlanmalıdır.”
Yaşanan doğal afetler rekolteyi düşürecek
Yaşanan doğal afetlerin ve rekolteyi düşüreceğini belirten Bayrakta, “Bu sene Manisa vilayetinde mart ayında yaşanan don afeti bağlara ziyan verdi. Temmuz ayında görülen çok nem ve yağış fungal hastalıklara sebep oldu. Bölge bölge doğal afetlerin tesiri değişmekle birlikte, kimi mahallelerde üreticiler bağ bakımlarını bile bırakmak zorunda kaldı. Üzüm üreticilerimiz sıkıntı bir dönem geçirdi. Bölgede yaşanan don ve çok yağışın tesiriyle rekoltede değerli bir azalış bekliyoruz. Kurutmalık üzüm rekoltesinde geçen seneye nazaran yüzde 30-35 oranında azalma yaşanacak.” dedi.
Türkiye, dünya kuru üzüm üretiminde 1. sırada
“Üzüm, iklim ve toprak istekleri tarafından çok seçici olmaması, çoğaltma metotlarının kolay olması ve farklı formlarda kıymetlendirilmesi üzere sebeplerden ötürü dünyadaki en yaygın kültür bitkilerinden biridir.” diyen Bayraktar, “Dünya üzüm üretimi FAO 2021 yılı datalarına nazaran 6,7 milyon hektar alanda, 73 milyon ton olarak gerçekleşti. Dünya üzüm üretiminin yaklaşık yüzde 65’i şaraba işlenirken, yüzde 8-10’u kurutmalık ve yaklaşık yüzde 20’si sofralık olarak bedellendiriliyor. Kuru üzümde Türkiye, ABD, İran, Şili, Güney Afrika ve Arjantin kıymetli ülkelerdir. 2020-2021 dönemi bilgilerine nazaran dünya çekirdeksiz kuru üzüm üretiminin yüzde 19,7’sini Türkiye gerçekleştirdi. Ülkemiz, dünya çekirdeksiz kuru üzüm üretiminde son üç hasat yılında birinci sırada yer alıyor. Ülkemizde bilhassa çekirdeksiz üzümden elde edilen kuru üzümler dünya çapında ünlüdür. Bu nedenle Ege Bölgesi’ndeki bağlarda, pahalı ihraç eseri olan ve dış piyasalarda aranan çekirdeksiz kuru üzüm elde edilmesine yönelik olarak üretim yapılıyor. 2022 yılında toplam 3,8 milyon dekar alanda toplam 4 milyon 165 bin ton üzüm üretimi yapıldı. Bu üretimin 2,1 milyon tonu sofralık, 1,7 milyon tonu kurutmalık, 383 bin tonu şaraplık üzümden oluştu. Toplam üzüm üretimimizin yüzde 38,4’ünü çekirdekli sofralık üzüm ve yüzde 28,2’sini de çekirdeksiz kurutmalık üzüm oluşturuyor. Üzüm üretim alanımız yıllar itibariyle azalıyor. Ülkemizde toplam tarım alanının yaklaşık yüzde 1,1’inin bağ alandır. Yıldan yıla bağ alanlarında azalma yaşanıyor. Bağ alanlarında son 10 yılda yüzde 16,8, son 20 yılda da yüzde 27,4 oranında azaldı. Ege Bölgesi ülkemizde en geniş alanda yetiştiricilik yapılan bölgedir. Bağ alanlarında Manisa, Mardin ve Denizli birinci sıralarda gelmekte iken, üretimde Manisa, Mersin ve Denizli birinci sırada bulunuyor. Türkiye, üzüm üretiminde dünyada 6’ncı sırada gelmekte ve dünya üretiminin yüzde 5’ini karşılamaktadır.” formunda konuştu.
“Türkiye çekirdeksiz kuru üzüm ihracatında 1 numara”
Bayraktar, “Türkiye dünyanın en büyük çekirdeksiz kuru üzüm ihracatçısıdır. Sultani çekirdeksiz kuru üzüm, Ülkemiz dünya ticaretine husus olan ve ihracatta büyük kıymete sahip bir eserdir. Dünya kuru üzüm ihracatından yüzde 31,3 hisse alarak birinci sırada yer alan ülkemizin ihracatında önde gelen ülkeler; Birleşik Krallık, Almanya, Hollanda, İtalya ve Fransa’dır. Yaş üzüm ihracatında ise öne çıkan ülkeler; Rusya, Ukrayna, Belarus, Irak ve Arabistan’dır. 2022 yılı kuru üzüm ihracatımız 225 bin ton, 433 milyon dolar kıymetinde iken, taze toplam üzüm ihracatımız ise 223 bin ton, 175 milyon dolar kıymetindedir.” dedi.
Yapılması gerekenler
Yapılması gerekenleri hakkında da bilgi veren Bayraktar, “Üretilen eserin yaklaşık yüzde 85’i ihraç etmemiz ve dünya ticaretinin yarısına yakınına sahip olmamız nedeniyle yıllık 400 – 500 milyon dolar döviz geliriyle en değerli ihraç eserlerimiz içinde yer alan çekirdeksiz kuru üzümün, tarım ve ticaretinin geliştirilmesi ve bölümün problemlerinin giderilmesi ülkemiz için hayli kıymetlidir. Kuru üzümde ihracat imkanları artırılmalı, mevcut pazarlar korunmalı ve yeni pazarlar bulunmalıdır. Kuru üzüm ticaretinde en büyük alıcı ve piyasayı regüle edici pozisyonda olan TARİŞ, tekrar yapılandırma süreci sonrasında kaynak yetersizliğinden piyasayı regüle edecek ölçüde bir alım gerçekleştiremiyor. Eser pazarlamasında ve özgür piyasada oluşan fiyatı kaçak yollarla gelen üzümler olumsuz etkiliyor. Kuru üzümde kaçak önlenmeli, yabancı menşeli üzümlerin Türk üzümüne katılarak ihraç edilmesinin önüne geçilmelidir. Hudut ticareti kapsamında gelen üzümler, hudut vilayetleri dışına çıkarılmamalıdır. İhracatta eser paklığı çok kıymetlidir. Üzümler yerde yahut örtü üzerinde kurutulmamalı, kurutma beton yahut tel stant üzerinde yapılmalıdır. Ambalajlamada en büyük ihracat pazarı Avrupa Birliği’ne ahenk göstermek için çalışmalar yapılmalı, AB gibisi bir depolama kuruluşu oluşturulmalı, depolama yatırımları desteklenmelidir. Üzümde katma kıymeti artırıcı eser çalışmaları yapılmalıdır. Okul üzümü programı devam etmeli, her yıl rekoltenin belli ölçüsü bu program kapsamında değerlendirilmelidir. İç ve dış pazarlarda rekabet üstünlüğü sağlayacak formda üretim planlaması yapılmalıdır. Girdi maliyetleri, kuru üzüm üreten öbür ülke üreticileriyle rekabeti zora sokmayacak biçimde sağlanmalı, üzüm üreticisi desteklenmelidir” diye konuştu.