Nöbetçi Eczaneler
Türkiye‘nin Kuzey Kutbu’na 3’üncüsünü düzenlediği Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferi kapsamında bilim insanları, izledikleri seyir rotalarında eriyen ve koparak denize karışan buzulların takibini yaparak global iklim değişikliğinin sonuçlarını gözlemledi.
Arktik bilimsel seferinin gerçekleştirildiği temmuz ayı dünya sıcaklık ortalamalarına nazaran “en sıcak ay” olarak tarihe geçti.
Alınan bilgilere nazaran, 2022 ve 2023’ün temmuz aylarının ortalama deniz buzu dağılımı incelendiğinde yaklaşık yüzde 3’lük bir azalma gözlemlendi. Bu oran, İstanbul’un 3’te biri boyutunda yahut 215 bin futbol alanı büyüklüğünde deniz buzunun eriyerek denize karıştığını söz ediyor.
Cumhurbaşkanlığı himayelerinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde, TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü uyumunda gerçekleşen ve yaklaşık 1 ay süren seferde bilim insanları global iklim değişikliği sebebiyle yüzen deniz buzlarının daha güney bölgelere kadar ilerlediğini tespit etti.
Her yıl Kuzey Kutbu’na sefer düzenleyen Türk bilim insanlarının seyir sırasında yaptığı müşahede ve çalışmalar, insansız hava araçlarıyla da 3 boyutlu sayısal yüzey modeli oluşturulması emeliyle görüntülendi.
“Bu yıl da ortalamanın altında bir deniz buzu yoğunluğu var”
3. Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferi Başkanı Kaptan Özgün Oktar, AA muhabirine yaptığı açıklamada, deniz buzları ve buzulların erime ölçümlerinin kaydının 16. yüzyıldan bugüne devam ettiğini belirtti.
Gözlemlerin son 60 yılda uydu sistemleriyle daha geniş bölgelerde, daha uzun vakit aralıklarında yapılabildiğini tabir eden Oktar, “Buradaki buzulların ve deniz buzullarının takibini uydular aracılığıyla yapıyoruz. Fakat bölgede buzulların daima olarak kırıldığını, denize düştüğünü, azaldığını ve deniz içindeki bu kesimlerin da süratle eridiğini gözümüzle görüp şahit olabiliyoruz.” diye konuştu.
Oktar, buzulların yaz döneminde bulunulması nedeniyle parçalanmış olmasının dünyanın rutin bir döngüsü olduğunu aktararak, şöyle devam etti:
“Kış geldiği vakit kutup bölgesinde deniz donarak deniz buzu oluşturuyor, yaz geldiğinde bunların bir kısmı eriyor, bir kısmı da bir sonraki yaz, bir sonraki kışı geçirecek biçimde kalmaya devam ediyor. Lakin uzun vakitli müşahede datalarının bizlere gösterdiği şey, bilhassa Arktik bölgedeki deniz buzunun yıllara sari bir halde azalıyor olduğudur. Tekrar bu yıl da ortalamanın altında bir deniz buzu yoğunluğu ve kaplama alanı olduğunu takip edebiliyoruz.”
“Buzulların erimesi iklimin global seviyede farklı şekillenmesine sebep”
Oktar, deniz buzullarının dünyanın en büyük beyaz yüzeyini oluşturduğunu ve azaldıkça daha koyu renkte okyanus sularının güneş ışınlarını soğurarak ısının artmasına sebep olduğunu anlatarak, şu bilgileri verdi:
“Aslında hepimizin tahminen de ilkokuldan beri hatırladığı bilgi, yaz geldiği vakit beyaz giymek, kış geldiği vakit siyah giymekle tıpkı şeyden yola çıkarak bu yaklaşımı ortaya koyabiliriz. Ancak bunun yanı sıra deniz buzları dünya iklim sisteminin temelini oluşturan büyük okyanus akıntılarının da başladığı alanlar. Doğal ki buradaki ölçünün azalıyor olması, bu akıntılardaki değişikliklere de sebep oluyor ve bu değişen akıntılar dünyadaki aslında iklimin global seviyede farklı halde şekillenmesine sebep oluyor. Bunu kimi vakit daha fazla kar, kimi vakit daha fazla yağmur yağışı, kimi vakit kuraklık, kimi vakit da orman yangını olarak görüyoruz.”
Azalan deniz buzullarının bir daha yerine konulamadığına işaret eden Oktar, fakat bu alanlarda yeni deniz canlı kaynaklarına, deniz tabanındaki öbür hidrokarbonlara ve tekrar bu bölgelerdeki denizcilik faaliyetlerine yer verebildiğini kaydetti.
3. Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferi Başkanı Kaptan Özgün Oktar, “Özellikle Rusya ve Norveç kıyılarında süratle devam eden deniz buzunun kaybolması bu bölgede yeni rotaların oluşmasına ve deniz ticaretinin daha süratli bir biçimde yapılabilmesine imkan sağlıyor. İddialar, 2030 yıllarında yaz döneminde artık deniz buzullarının büsbütün kaybolacağı istikametinde karamsar tablolar çiziyor. Yani şu an gerimde görmüş olduğunuz deniz üzerinde tahminen de 15 yıl sonra bu günlerde hiç buz göremiyor olacağız.” formunda konuştu.