Türkiye'nin birinci uzay yolcuları eğitim süreçlerini anlattı: Uzayda 14 gün kalması planlanıyor

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Havacılık, Uzay ve Teknoloji Şenliği TEKNOFEST 2023’te isimlerini açıkladığı Gezeravcı ve Atasever’in eğitim süreci ABD’de ağır halde devam ediyor.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank da Gezeravcı ve Atasever’in eğitim sürecini yakından takip ediyor.

ABD’de sıkı eğitimden geçen Türkiye’nin birinci uzay yolcuları, vazifelerine ait Houston’da eğitim gördükleri merkezde değerlendirmede bulundu.

Uzay yolcuğu ilanlarını tesadüfen gördü

Uluslararası Uzay İstasyonu’na gidecek Alper Gezeravcı, Hava Kuvvetleri Komutanlığı bünyesinde misyonuna devam ederken uzay vazifesine katıldığını söyledi.

Uzay seyahatine başvurma sürecinin tesadüf yapıtı olduğunu belirten Gezeravcı, şunları kaydetti:

“Bir gece yarısı uçuş misyonundan döndükten sonra televizyon ekranında Cumhurbaşkanı’mızın yapmış olduğu açıklamadan, ‘Türk Astronot ve Bilim Misyonu’ kapsamında uzaya gönderilecek birinci Türk’ün seçim basamaklarına yönelik halkımıza yapılan davet ve ilanından haberdar oldum. Sonraki sabah tekrar haberlerde birebir içeriğe ait kesitleri gördükten sonra internet sayfasında Türkiye Uzay Ajansının ayrıntılı kriterlerini inceledim. Kriterlere yeterlilik gösterdiğimi gördükten sonra, 2-3 hafta civarında, halihazırda bu mesleği, uzay kapsamında çalışmaları icra etmiş geçmiş yıllardaki astronotların bilgilerini inceleyince karara varıp programa başvurdum.”

Gezeravcı, seçim sürecinde her ne kadar her evreyi bitirdikten sonra memnun, gönül rahatlığıyla ayrılmış olsa da seçilmeye yönelik rastgele bir öngörüsü olmadığını lisana getirdi. Vazife için seçildiğinin haberini TÜBİTAK Lider Yardımcısı Prof. Dr. Ahmet Yozgatlıgil’den aldığı bilgisini veren Gezeravcı, saklılık gerekçesiyle haberi kimseyle paylaşmadığını bildirdi.

Gezeravcı, eğitim sürecinin ABD’nin Teksas eyaletinin Houston kentinde başladığını söz ederek, buradaki eğitim süreçlerinin farklı eyaletlerdeki istasyonlarda dolanım halinde devam ettiğini söyledi.

ABD’deki eğitime gelmeleriyle sürece ait resmi çok daha net görme imkanları olduğunu vurgulayan Gezeravcı, kendilerini bekleyen süreçler, fiziki koşullar, vazifenin icrası ve beklenmeyen senaryolara ait de çok daha net fikir sahibi olduklarını anlattı.

Uzayda 14 gün kalması planlanıyor

Gezeravcı, uzay vazifesinin 2023’ün son çeyreğinde gerçekleştirilmesinin planlandığına işaret ederek, net takvime ait yakın vakitte bilgi edinme imkanının olacağını kaydetti.

Alper Gezeravcı, “Önümüzde 6 aylık takvim var. 6 ay içi çok dolu, çok fazla eğitim içerikleriyle bezenmiş bir süreç, münasebetiyle sürecin nasıl geçtiğini dahi anlamayacağız.” dedi.

Eğitim içeriklerine de dikkati çeken Gezeravcı, şu değerlendirmede bulundu:

“Eğitim içeriklerinde vakıf hayli bizi şaşırtan birçok kısım var. Daha evvel bu türlü bir sürecin içinden geçmemiş olmamız ve izlediğimiz açık kaynak bilgilerde de erişemediğimiz ayrıntılara vakıf hayli, şu an çok da fazla söylem edemeyeceğim kimi ayrıntılar vesilesiyle eğitimin ne derece kapsamlı içerik ve ayrıntı barındırdığı konusunda şaşkınlığımızı gizlemiyoruz.”

Gezeravcı, uzay vazifesi için fırlatmanın Florida’daki Kennedy Uzay Merkezi’nden gerçekleşeceğini belirterek, uzayda 14 gün kalmasının planlandığını, bu süreçte TÜBİTAK tarafından seçilen deneylerin gerçekleştirileceğini bildirdi.

Uzay vazifesinde rastgele bir mevzunun kendisini özel olarak zorlayacağını düşünmediğini vurgulayan Gezeravcı, şöyle konuştu:

“Bu vakte kadar zati icra etmiş olduğum misyonum, günlük hayat kaidelerinin dışında, ekstrem kaidelerde icra edilmesi gereken misyon içeriklerini, şartlarını barındırıyordu. Bunun haricinde alışık olmadığımız yer çekimsiz ortam ya da ‘mikrogravity’ çok minimal oranda yer çekiminin olduğu ortamda, hareketin tahminen değişik gelebilecek dinamiğini yaşama, deneyim etme bahtı olacak lakin bunların hiçbirini zorlayacak kaideler olarak görmüyorum.”

“Beklentim, ülkemizin daha büyük uzay projelerinde yer alması”

Gezeravcı, Türkiye’nin birinci uzay yolcusu olmanın “müthiş derecede memnunluk verici” olduğunu tabir ederek, şöyle devam etti:

“Tarihimizde bir birinci. Ülkemizin irade ortaya koyarak yola çıkmış olması, bugüne kadar hayallerine sonunu gökyüzünde uçan uçakların teşkil ettiği bir jenerasyonun gelecek kuşaklarla birlikte özgüvenini ayağa kaldıracak ve hayallerin eşiğini de görünen gökyüzünün ötesinde uzaya taşıyacak bir adım olması vesilesiyle, dayanılmaz derecede memnunluk verici. Beklentim, bu attığımız birinci adımın bundan sonra da gurur duyacağımız tarihimizin bir başlangıç adımı olması ve ülkemizin bundan sonraki devirde de daha büyük uzay projelerinde yalnızca iştirakçi değil, kelam sahibi olarak hak ettiği yerini alması.”

Gezeravcı, birikim ve deneyimlerini gelecek yıllarda programa dahil olacaklara aktarmak istediğini de kelamlarına ekledi.

“Nihai maksadım ve arzum aya gitmek”

Tuva Cihangir Atasever de uzay seyahati hayalinin nasıl başladığını anlattı.

Atasever, “Esasında çocukluğumdan beri ‘Astronot olacağım, uzaya gideceğim üzere bir hayalim vardı’ diyemem. Benim için uzay seyahati düşü 2014 yılında birinci olarak cereyan etti. Benim sonuncu maksadım ve arzum Ay’a gitmek. Ay’a seyahatte da alçak dünya yörüngesinde gerçekleştirilecek bir misyonun modülü olmak rasyonel adımlardan birisiydi. Birinci bu halde karar verdim diyebilirim.” diye konuştu.

Türkiye’nin birinci beşerli uzay misyonu açıklandığı vakit çok heyecanlandığını aktaran Atasever, şu sözleri kullandı:

“Milli Uzay Programı açıklandığı, bir Türk uzay yolcusu seçileceği birinci duyurulduğu vakit başıma koymuştum aslında müracaat yapmayı. Mayıs 2022’de müracaat süreci başlayınca da başvurdum. Müracaat süreci epeyce uzundu. Son derece ağır, kuvvetli testlerden, eleme evrelerinden geçtik. Hem uzaktan yapılan birtakım zeka testleri, analitik fikir testleri, ruhsal testler, daha sonra da fizikî olarak yapılan birtakım çevresel testler, mülakatlar üzere eleme süreçlerinden geçtik. Toplamda 10 aya yakın süren bir süreçti, sonucunda burada olmak muazzam.”

“Tarihi misyonun modülü olmak hem memnunluk hem gurur verici”

Başvuru sürecinde birinci amacının birinci eleme kademesini geçebilmek olduğunu belirten Atasever, süreç ilerledikçe kendisine itimadının biraz daha arttığını, seçilmeyi “çok şiddetli bir şekilde” umduğunu lisana getirdi.

Atasever, “Seçildiğimi en uzun gecenin gündüzünde öğrendim. 21 Aralık 2022’de TÜBİTAK Lider Yardımcısı Ahmet Yozgatlıgil beni telefonla aradı, durumu anlattı, ayrıntılı olarak sürecin nasıl ilerleyeceğinden bahsetti. Birinci etapta konuşma bittikten çabucak sonra olayı tam olarak anlamam biraz vakit aldı diyebilirim. Birkaç saat sonra durup düşündüğüm vakit ‘Evet oldu’nun farkındalığına biraz daha sonrasında varabildim. Çok heyecanlandım, doğal ki çok gurur duydum. Bu türlü tarihi bir misyonun kesimi olmak hem memnunluk hem de gurur verici bir şey.” dedi.

“Önümüzdeki aylarda çok daha eğlenceli, çok daha heyecanlı eğitimlerin kesimi olacağız”

ABD’deki eğitimlerin başlamasından bu vakte daha çok teorik eğitimlerden geçtikleri bilgisini veren Atasever, şunları kaydetti:

“Uzaya fırlatılacağımız aracın teknik bilgileri, ilgili alt sistemleri, acil durum senaryolarının teorik malzemelerini şu anda hazmetmeye çalışıyoruz. Önümüzdeki aylarda daha fizikî olarak, ‘hands on’ olarak tanımlayabileceğim eğitimlerimiz başlayacak, çok daha heyecan verici eğitim süreçleri bizi bekliyor olacak. Önümüzdeki aylarda çok daha eğlenceli, çok daha heyecanlı eğitimlerin modülü olacağız. Örneğin, Türkiye’deki eleme sürecinde de deneyim etme talihini elde ettiğimiz ‘santrifüj testi’ne gireceğiz, daha sonra en azından benim daha evvel deneyim etmediğim ‘zero-g uçuşu testi’ olacak, daha sonra ABD’nin ve dünyanın farklı yerlerinde de Milletlerarası Uzay İstasyonu’nun alt sistemleri ve çeşitli modülleri üzerine aşinalık eğitimleri almak için Almanya, Japonya, Alabama üzere yerlere gideceğiz. Buradan Avrupa Uzay Ajansının Columbus Modülü ve Japonya Uzay Ajansının Kibo Modülü üzerinde aşinalık eğitimlerimiz olacak. Çok daha heyecan verici, hayli ağır, zorlayıcı ancak macera dolu bir seyahat bizi bekliyor olacak.”

“Uzayla ilgili en merak ettiğim şey temelinde Dünya”

Atasever, Türk Uzay Yolcusu ve Bilim Misyonu kapsamında 2 beşerli uçuş gerçekleştirileceğini belirterek, birinin Memleketler arası Uzay İstasyonu’na gerçekleştirilecek misyon, başkasının de yörünge altı uçuşu olduğunu anlattı.

Yörünge altı uçuşun 2023’ün son çeyreğinde gerçekleştirilmesi planlanan Milletlerarası Uzay İstasyonu misyonundan birkaç ay sonra gerçekleştirilmesinin varsayım edildiğini belirten Atasever, yörünge altı uçuşun Memleketler arası Uzay İstasyonu misyonuna kıyasla çok daha kısa ve dünya yörüngesine erişmediği için uzay aracının toplam uçuş sürecinin birkaç saat olacağını bildirdi.

Atasever, “Uzaya dair en çok merak ettiğim şey, temelinde uzaydan çok tekrar Dünya ile alakalı. Uzaya gitmiş astronotların yaşadığı ‘overview effect’, üstgörü tesiri olarak isimlendirilen ruhsal bir değişim dönüşüm deneyimi var. Dünyayı birinci kere uzak noktadan gördükleri vakit temelinde ne kadar kırılgan bir yapı olduğunun, hepimizin tıpkı uzay gemisi içinde seyahat eden grup arkadaşları, grup üyeleri olduğunun farkındalığına varıyorlar, Dünya’nın o eşsiz hoşluğunun de tadını çıkarıyorlar. Uzayla ilgili en çok merak ettiğim şey temelinde Dünya.” diye konuştu.

Uzay vazifesi sonrasında Türkiye’nin sürdürülebilir uzay ekosistemine ve sanayisine sahip olması için çalışma niyetinde olduğunu vurgulayan Atasever, bu misyonun son beşerli uzay misyonu olmaması, mikro yer çekimli ortamın sunduğu birtakım deney ve üretim imkanlarının sonuna kadar kullanılacağı, bu imkanlar sonucu yüksek nitelikli katma bedel üreten iş imkanları ile teknolojilerin geliştirileceği bir Türkiye’nin tesisi için “dur durak bilmeden” gece gündüz çalışacağını kaydetti.