Nöbetçi Eczaneler
Son günlerde “kaotik” mimarisiyle gündeme gelen dünyanın en büyük monoblok yapılarından Perpa, onlarca farklı dala ve 25 binden fazla çalışana konut sahipliği yapan “mini bir ticaret şehri” olarak İstanbul ve Türkiye iktisadının gözbebeği olmaya devam ediyor.
Yüzlerce yıldır İstanbul’da ticaretin merkezi Karaköy’deki Perşembe Pazarı’nı taşımak için periyodunun en büyük mimari projesi olarak inşa edilen Perpa, ticaret hacminin yanı sıra birinci kere girenler bir yana esnafların bile giriş ve çıkışı öğrenmesinin uzun vakit aldığı, labirente benzeyen karmaşık mimarisiyle ilgi görüyor.
Güvenlik sistemlerinden hırdavata, robotik teknolojiden otomotiv kesimine kadar birçok alanda alıcı ve satıcıyı buluşturan Perpa’da, her 3 katta bir otopark, depo ve dükkanlar yer alıyor.
Müşretiler dükkanları navigasyonla buluyor
En çok kullanılan giriş kapısı 8. katta olan ve orta katlarına otomobille çıkılabilen bu devasa ticaret kompleksi, 3 kat birden çıkan yürüyen merdiveni üzere sıra dışı özellikleriyle birinci gelenleri şaşırtıyor bir o kadar da zorluyor.
Müşteriler, istediği dükkanı, Perpa idaresinin tenkitleri dikkate alarak geliştirdiği “bina içi navigasyon sistemi” sayesinde bulabiliyor. Lakin dev binadan ayrılmak dükkan bulmak kadar kolay olmuyor.
“Karaköy’deki tüm dükkanların bir binaya sığdırılması hedeflendi”
“Şehir içinde şehir” argümanıyla 40 yıla yakın müddettir “ticaretin kalbi” olan Perpa’yı, hem uzmanları hem esnafı hem de müşterileri, AA’ya anlattı.
Perpa Kooperatifi ve Perpa B Blok Lideri Hacı Demir, Perpa’nın tarihi misyonunu anlatarak mimarisiyle ilgili tenkitlere cevap verdi.
Demir, Perpa’yı, 1980’lerde Karaköy’ün karmaşık yapısı, trafik ve güvenlik problemleri nedeniyle bir alternatif arayışının ortaya çıkardığını söyledi.
Perpa’nın, Eski İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri Bedrettin Dalan’ın teşebbüsleriyle yapıldığını ve 4 bin 700 kişinin ortak malı olduğunu belirten Demir, “O periyotta Karaköy’deki bütün iş yerlerinin bir binaya sığdırılması hedeflendi. Mimaride dükkanlar tripleks. Giriş kata araç yanaşır depoya koyar, üst kat teşhir, onun üst katı da yazıhane olarak planlandı. Perpa’da 2, 4, 7 ve 10. katlara kadar araçlarınızla çıkabilirsiniz. Yoksa 4 bin 707 dükkanın mal sevki nasıl sağlanacak? O dönemki mimarların asıl gayesi buydu. Malın sevkiyat alanları, insanların deveran katları değil. 2, 5, 8, 11 ve 13 ise ana katlardır. Temel gaye bütün sistemin kolaylaştırılmasıdır.” diye konuştu.
Perpa’nın kurulduğu günden bu yana ticaret hacmi ve eser çeşitliliğiyle Türkiye iktisadına taraf verdiğini lisana getiren Demir, şöyle devam etti:
“Perpa’da çok önemli bir iktisadi hayat var. Yüzde 98 doluluk oranına sahibiz. Yüzde 2 ise kısa periyodik boşalma kaynaklı. Perpa, tüccara sunulabilecek tüm altyapıya sahip. 24 saat güvenlik var. Güvenlik, kendi elemanlarımız.
Para transferi için 12 bankamız var. Bütün kargo şirketlerinin 2 şubesi var. Yerinizden kalkmadan kargonuzu alıp, gönderir. 25 bin çalışan var. Günlük 50 binden fazla konuğumuz var. 14 bin araç sirkülasyonunu problemsiz sağlıyoruz. 1986’nın mimarisiyle çok profesyonelce düşünülerek yapılmış bir bina.”
“Burayı çözmem 4-5 yılımı aldı”
Perpa’nın esnafı ve müşterileri ise bu devasa yapı ve farklı mimari nedeniyle birden fazla vakit aradıkları dükkanı bulmakta zorlanıyor.
Perpa’da 10 yıldır esnaflık yapan Emrah Yeşil, “Ulaşım konusunda çok uygun bir yerde, metrobüsle geliyorsun. Burada 10. yılım. Burayı çözmem 4-5 yılımı aldı. Hala bilmediğim yerler var. Yeni ziyaretçiler birtakım dükkanları bulmakta zorlanıyor. Müşterilerimden kimileri bulamıyor.” diye konuştu.
Esnaf Recep Ofluoğlu, bu kadar dükkanın bulunduğu yerde yaşanan zorluğun olağan olduğunu söyledi.
Elektrik dükkanı işletmecisi Ahmet Can, “Yürüyen merdivene binerseniz 3 kat birden çıkıyorsunuz. İnmek isterseniz de 3 kat birden inersiniz. Benim arkadaşım kayboldu, beni bulamadı, bana yerini tanım etti, ben onu buldum.” diyerek yaşadığı zorluğu lisana getirdi.
26 yıldır Perpa’da çalışan bir öbür esnaf ise “Bir kişi geldi bana 3 saat dolaşmış çıkmak için. Yanıma geldi Allah isteği için beni buradan çıkar. Yemin etti bir daha buraya girersem diye.” kelamlarıyla yaşadıklarını anlattı.
“Çözmek 3 ayımı aldı”
Perpa’da ofisi bulunan bir avukat ise “Tokat’tan İstanbul’a geldim. Burayı çözmek 3 ayımı aydı. Sonra Perpa’ya geldim. Burayı çözmek de 3 ayımı aldı. Evvel İstanbul, sonra Perpa…” diye konuştu.
Perpa’ya gelen ismini vermek istemeyen bir müşteri de “Burayı esnaf çözer lakin müşterinin de bulması lazım. Ben ayda bir gelsem bir daha bulamam. Sen beni bir daha burada bulamazsın mesela. İmkanı yok. Ben burada tanıştığım esnafı bir daha tanıyamıyorum, bulamıyorum.” tabirlerini kullandı.
Bir arkadaşının yanına geldiğini söyleyen Ahmet Kara, “Ben kayboldum, arkadaşımı aradım. O gelip beni aldı.” diyerek Perpa’nın karmaşık yapısına dikkati çekti.
Perpa’nın mimarisinin sıkıntı ancak bilimsel olduğunu söyleyen satış temsilcisi Murat Can, “İlk haftam zordu. Mantığını çözdükten sonra istediğiniz yeri bulmak kolay. Olması gereken dizayn bu bence. Yalnızca gelenlerin mantık yürütmesi gerekiyor.” dedi.