Türk markalara 52 ülkede AB ablukası!

Türkiye’de tüketimin daralması, klasik ihracat pazarlarında ise yaşanan resesyon nedeniyle istikametini yeni pazarlara çeviren Türk şirketleri, gittikleri bölgelerde haksız rekabete maruz kalıyor. Bunun ihracata tesirinin yanı sıra markaların mağazalaşma atağını da negatif etkilediğini belirten bölüm temsilcileri, siyasi diplomasinin yanı sıra ticari diplomasiye de tartı verilmesini ve bir an evvel AB ile Gümrük Birliği Anlaşması’nın güncellenmesini talep etti. Zira Türk markaları daha çok AB’li markalar ile yurtdışında rekabet halinde fakat hali hazırda AB’nin toplamda 76 ülkeyle Özgür Ticaret Muahedesi (STA) varken, Türkiye’nin yalnızca 24 ülkeyle STA’sı bulunuyor. Bu da 52 ülkede haksız rekabet ile karşı karşıya kalındığı manasına geliyor. Öte yandan Türkiye, bu 52 ülke ile AB Gümrük Birliği muahedesi nedeniyle farklı bir STA imzalayamıyor. Bu nedenle Türkiye kelam konusu ülkelerde yüzde 10 ile 40 ortasında değişen oranlarda vergi ödüyor. Hatta birtakım ülkelerde mali yükümlülük rakiplere nazaran yüzde 70’e kadar çıkabiliyor. AB üyesi ülkeler ise kelam konusu vergilerden muaf formda hizmet veriyor.

GÜMRÜK BİRLİĞİ MUTABAKATI PÜRÜZ OLUYOR

Sektör temsilcilerinin verdiği bilgilere nazaran Türkiye’nin AB ile olan Gümrük Birliği Mutabakatı nedeniyle rastgele bir ülke ile STA yapma imkanı bulunmuyor. Türkiye, bir ülke ile STA yapacaksa evvel o ülkenin AB ile STA’sının olup olmadığına bakması gerekiyor. STA yapılmak istenen ülke ile AB’nin bir STA’sı varsa Türkiye, AB ile süreci görüşerek STA çalışmalarına başlayabilir. Bu da Türkiye’nin ihracat hinterlandını büyütmesi ve Türk markalarının farklı coğrafyalarda büyümesinin önünde kıymetli bir pürüz olarak duruyor. Çünkü son periyotta tüm dünyada yaşanan ekonomik gelişmelerin de tesiriyle Türkiye; tek bir bölgeye olan bağlılığını kırmak ve ihracatını artırmak için farklı coğrafyalara yönelmişti.

“İÇERDEKİ DARALMAYI DIŞARDA TELAFİ ETMEYE ÇALIŞIYORUZ”

Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Lideri Sinan Öncel, STA’ların mağazalaşmanın da ötesinde toptan ticaretten e-ticarete ve e-ihracata kadar birçok alanda kıymetli bir kaldıraç vazifesi gördüğüne dikkat çekti. Öncel, “Ülkemizin son devirde içinde bulunduğu durum piyasaların önümüzdeki günlerde daralma içine gireceğinin sinyalini veriyor. Bu daralma farklı ülkelere, coğrafyalara yönelme manasında bize fırsatlar yaratabilir. Bu mevzuyla ilgili kurumların STA’lara daha fazla kıymet vermeleri ve daha fazla faal olmaları kıymet arz ediyor. Çünkü iç piyasadaki daralmayı dışarıda daha fazla mal satarak telafi etmeye çalışacağız. Dışa açılma konusunda daha etkin bir STA siyaseti koşul. Güney Amerika, Hindistan, Endonezya, Brezilya ve Afrika ülkeleri bu manada değerli bölgeler. Bu ülkeler ile hoş bağlarımız var, STA’lar ile de bunu güçlendirebiliriz” diye konuştu.

Geçen yıl BMD üyesi markaların yurtdışında toplamda 5 bin 800 adet mağazası ve 11 bin 200 adet satış noktası varken yeni katılan üyelerin de tesiri ile mağaza sayısı 6 bine çıkarken, satış noktası sayısı ise 11 bin olarak gerçekleşti.

“REKABETTE BİR AYAĞIMIZ BAĞLI KOŞUYORUZ”

Yurt dışında en fazla mağazası bulunan markalardan biri de Koton olarak öne çıkıyor. Markanın İdare Şurası Lideri Yılmaz Yılmaz, markaların STA bulunmayan ülkelerde zorluklar yaşadıklarını ve haksız rekabete maruz kaldıklarını söyledi. Fakat her ülke ile imzalanan STA’nın kapsamı da farklı olabiliyor. Örneğin Fas ile 2006’dan bu yana yürürlükte olan bir STA bulunmasına karşın hazır giysi eserleri bu muahede kapsamının dışına alınarak ek gümrük vergisi uygulamasına tabi oldu. Türk şirketlerinden bu kapsamda 2027’ye kadar yüzde 36 gümrük vergisi alınacak. Bu nedenle Fas’ta zorlandıklarını anlatan Yılmaz, “Türk eserlerine maliyet yüzde 70’e kadar çıkıyor. Bunun üzere birçok ülke var. Türk markalarının büyümesi Türkiye hazır giysi dalının itici gücü olacak. Yavaş yavaş markalar o noktaya geliyor. Markaların gelişmesi için de STA’lar çok kıymetli. Biz şu anda rekabette bir ayağımız bağlı olarak koşuyoruz. Öncelikle ABD olmak üzere, Hindistan, Endonezya üzere çok büyük pazarlar var ve bunlar şimdi daha gelişme aşamasındalar. Biz bu pazarlara bu periyotlarda girebilirsek fırsatı yakalamış olacağız. Çin’de Türk markalarının fırsatı kaçırmasının sebebi de budur. Vaktinde girilemedi. Lakin Hindistan, Endonezya üzere 2 milyar insanın yaşadığı Asya coğrafyası var. Orada bu fırsatı kaçırmamak için o bölge ile STA imzalanması markalarımızın önünü çok açar. Güney Amerika keza birebir formda… Afrika ülkeleri de yeni bir pazar olarak öne çıkıyor” sözlerini kullandı.

STA’LAR İLE İLGİLİ HAZIRLANAN RAPOR BAKANLIĞA DA SUNULDU

Orka Holding İdare Şurası Lideri Süleyman Orakçıoğlu, AB’nin 76 ülke ile STA’sının bulunduğunu, 30 ülke ile de görüşmelerin sonuçlanmak üzere olduğunu belirtti. Türkiye’nin ise yalnızca 24 ülke ile STA’sının olduğunu kaydeden Orakçıoğlu, şunları söyledi “Örneğin Türk şirketler Meksika’da yüzde 25-30 ortasında vergi öderken AB’li şirketler ödemiyor. Kanada’da yeniden Türk şirketlerine yüzde 16 gümrük vergisi var. Cezayir üzere Kuzey Afrika ülkelerinde de yüzde 30’a yakın vergi var. Bu yüzden Türkiye’nin rekabet gücü ve hareket kabiliyeti son derece azalıyor.

Güney Afrika’da AB firmasıysanız gümrüksüz olarak eser satabiliyorsunuz, ama bizim kesimde eser satmak isterseniz yüzde 41 gümrük vergisiyle karşı karşıyasınız. Meksika ile ilgili 247 eser kümesinde yüzde 25 – 30 ortasında gümrük vergileri mevcut ancak Meksika bize eser satarken rastgele bir gümrük kelam konusu değil. Yeniden Japonya ile de ortamızda bu türlü bir sorun var… Mesela Kuzey Afrika ülkelerini maksat ülkeler olarak görüyoruz. Cezayir’in değerli kentlerinden Oran’ın AVM sahipleri geldiler ve ‘Türk markalarını AVM’lerimizde görmek istiyoruz’ dediler. Gümrük vergilerine karşın çalışmalar yapıyoruz. Cezayir’de mağazalar açacağız. Fakat bir haksız rekabet kelam konusu. Yüzde 30 gümrük vergisi var. AB’li ve Çinli rakiplerimiz için gümrük vergileri yok” diye konuştu. Azerbaycan’da da meseleler yaşandığına işaret eden Süleyman Orakçıoğlu, şöyle devam etti:

“Azerbaycan’ın aslında Rusya’ya ve Bağımsız Devlet Topluluğu’na açılan bir kapı olması lazım bizim için. Azerbaycan’da da tekrar tıpkı formda dokuma eserlerinde yüzde 12 – 15 gümrük vergisi var. Tüm bu sıkıntılar ile ilgili biz bir rapor hazırladık ve bakanlığa sunduk.”

ÇİFTE STANDART ÇOK YAYGIN

Türkiye’nin en büyük AB’nin ise 3. büyük hazır giysi markası olan LcWaikiki’nin İdare Konseyi Lideri Vahap Küçük, bilhassa Kuzey Afrika ülkelerinde problem yaşadıklarını söyledi. Küçük, “STA’nın yanı sıra korumacılık ehemmiyetleri de arttı. Son 4-5 yılda olmayan vergi yüzde 30-40’lara geldi. Pandemiden sonra ülkeler içlerine kapandı korumacılığa gitti. Bunu Türkiye de yaptı tabi. Lakin bu korumacılık tedbirlerini AB ülkelerine ya da ABD’ye uygulamayıp da Türkiye’ye uygulayan çok fazla sayıda ülke var. Bu da ister istemez bir maliyet. Endonezya mesela çok yüksek oranda vergi çıkardı. Yüzde 80’e kadar çıkıyor bu oran. İkili standart çok yaygın” şeklinde konuştu.