Nöbetçi Eczaneler
Trombositler, kan pıhtılaşmasında hayati bir rol oynayan hücre parçacıklarıdır. Trombositlerin fonksiyonu, kan damarlarının yaralandığı durumlarda pıhtılaşmayı başlatmaktır. Trombositlerin sağlıklı fonksiyonu, kanın olağan pıhtılaşmasını sağlamada kritik bir rol oynar. Trombosit sayısı yahut fonksiyonundaki anormallikler, önemli sıhhat sıkıntılarına yol açabilir. Trombosit nedir? Trombosit kıymetinin düşüklüğü ve yüksekliği neye işaret eder? Trombositlerin fonksiyonu, değeri ve sıhhatle alakası.
Kan, bedenimizin hayati fonksiyonlarını yerine getirmesinde kritik bir rol oynar. Fakat kanamalar ve yaralanmalar durumunda, kanın pıhtılaşması hayati bir ehemmiyet taşır. İşte bu noktada trombositler devreye girer. Trombositler, kan pıhtılaşmasının temel ögeleridir. Bu makalede, trombosit nedir, ne işe fayda ve sıhhat açısından neden kıymetli oldukları hakkında daha fazla bilgi bulabilirsiniz.
TROMBOSİT NEDİR?
Trombositler, kan hücrelerinin bir tipidir ve kanın pıhtılaşma sürecinde değerli bir rol oynarlar. Dolanım sistemi boyunca bulunan trombositler, kan damarlarındaki yaralanmalarda süratle harekete geçerler. Trombositlerin hali sistemsiz ve yassıdır, bu da onların yüzeylerinin yapışkan hale gelmesine ve yaralı bölgelere kolay kolay tutunmasına yardımcı olur.
TROMBOSİTLERİN İŞLEVİ
Trombositlerin en kıymetli misyonu, kan damarlarının yaralandığı durumlarda pıhtılaşmayı başlatmaktır. Yaralanan damar yüzeyine tutunurlar ve birbirleriyle ve yaralı alandaki dokuyla etkileşime girerler. Bu etkileşim sonucunda trombositler, bir pıhtı oluşturmak için fibrinojen üzere proteinlerle birleşirler. Oluşan pıhtı, yaranın kapatılmasına ve fazla kan kaybının engellenmesine yardımcı olur.
TROMBOSİT SAĞLIĞI
Trombositlerin sağlıklı fonksiyonu, kanın olağan pıhtılaşmasını sağlamada kritik bir rol oynar. Lakin bazen trombositlerin sayısı yahut fonksiyonu olağandışı olabilir. Trombosit sayısındaki artış yahut azalma, kanama bozukluklarına yahut pıhtılaşma sıkıntılarına yol açabilir. Bu nedenle sistemli sıhhat denetimleri ve kan testleri, trombosit sıhhatini izlemek açısından değerlidir.
TROMBOSİT KIYMETİ NASIL OLMALI?
Sağlıklı bir beşerde tam kan sayımı sonucunda trombosit bedelinin 150,000 ile 450,000 hücre/ml ortasında olması gerekir. Trombosit kıymetinin 150,000’nin altına düşmesi durumunda, trombositopeni ismi verilen trombosit düşüklüğünden bahsedilir.
TROMBOSİT HÜCRELERİNİN DÜŞMESİ KANAMA EĞİLİMİNİ ARTIRIYOR
Kanda dolaşan ve kanamaya karşı koruyan trombosit ismi verilen hücrelerin sayısının düşmesiyle ortaya çıkan immün trombositopeni, kanamaya eğilimi artırarak ömrü tehdit edebiliyor.
Kanda dolaşan ve kanamaya karşı koruyan trombosit ismi verilen hücrelerin sayısının düşmesiyle ortaya çıkan immün trombositopeni (İTP) hastalığında, kanamaya eğilim artıyor.
Sağlık Bilimleri Üniversitesi Ankara Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları, Hematoloji Onkoloji Hastanesinden Prof. Dr. Namık Özbek, AA muhabirine yaptığı açıklamada, İTP’nin kanda dolaşan ve kanamaya karşı koruyan trombosit ismi verilen hücrelerin sayısının düşmesiyle oluştuğunu söyledi.
Trombositlerin düşmesine bağışıklık sistemindeki sapmanın neden olduğunu tabir eden Özbek, “Vücut olağan koşullarda kendi hücrelerine karşı bağışıklık geliştirmiyor fakat İTP’de bedende üretilen ve antikor ismi verilen bağışıklık hususları kişinin kendi trombositlerinin yıkılmasına neden oluyor. Böylesi bir durumda kanamaya eğilim artıyor.” diye konuştu.
En sık rastlanan bulgunun ciltte 1-2 milimetre boyutundaki kanamalar olduğunu anlatan Özbek, bunun yanı sıra büyük morluklar, burun, diş etinde kanama ve daha az sıklıkta kanlı idrar, mide ve bağırsak kanaması görüldüğünü aktardı.
Özbek, hastalarda ömrü tehdit edebilen kanamaların çok ender izlendiğini, görülme sıklığı yaklaşık yüzde 1 olan baş içi kanamaların tehlikeli ve korkulan bir durum olduğunu lakin bunun kanser, lösemi üzere berbat huylu hastalıklarla hiçbir bağının bulunmadığını vurguladı.
“Genellikle üst teneffüs yolu sonrasında ortaya çıkar”
Batı ülkelerinde yapılan çalışmalara nazaran, her yıl 10 bin çocuktan birinde İTP’nin ortaya çıktığını belirten Prof. Dr. Özbek, “Hastalık çoklukla öbür hiçbir sorunu olmayan çocuklarda ani olarak başlıyor. Ülkemizde bu bahiste kâfi data bulunmamakla bir arada sayının Batı ülkeleriyle emsal olduğu düşünülmektedir. Çocuklarda en sık 2-6 yaş ortası görülen bu hastalık ekseriyetle bir üst teneffüs yolu enfeksiyonu sonrasında ortaya çıkar.” diye konuştu.
Özbek, hastaların birçoklarının birinci yıl içinde bizatihi ya da tedaviyle güzelleştiğini aktararak, “Kabaca yüzde 20-25’inde hastalık bir yıldan sonra da devam eder. Bunlar trombosit sayısına ve kanama durumuna nazaran ilaçsız takip edilebileceği üzere çeşitli tedavi usullerinden yararlanılabilir.” bilgisini paylaştı.
Çocuk hastalarda İTP tedavisine hastanın trombosit sayısı ve kanama bulgularına nazaran karar verilmesi gerektiğini lisana getiren Özbek, şöyle devam etti:
“Her hastanın farklı bir birey olduğu göz önüne alınırsa, tek bir tedavi seçeneği yoktur. Bu nedenle tedavinin doktor, aile ve katılabilecek yaştaysa çocuğun iş birliğiyle yönlendirilmesi en güzel yol olacaktır. Bu süreçte birtakım hastalara hiçbir tedavi verilmeyebileceği üzere kimilerine kortizon, damardan verilen ve kanda bulunan protein yapılı antikorlar ve başka tedaviler verilebilir.”
Çocuklarda İTP tedavisi ve takibinin, sabır ve dikkat gerektiren bir süreç olduğunu belirten Özbek, aile ve tabibin iş birliği içinde olması gerektiğini söyledi. Özbek, hastanın takibinin trombosit sayısı ve kanama durumuna nazaran değiştiğini kaydetti.
Prof. Dr. Özbek, trombosit sayısının düşük olduğu periyotlarda ağır fizikî aktiviteler ve futbol üzere gayret sporlarından kaçınılması, önerilen ilaçların düzgün ve vaktinde kullanılması gerektiğinin altını çizdi.
Trombositler, kan pıhtılaşmasının temel taşlarıdır ve bedenimizin yaralanmalara karşı korunmasında değerli bir rol oynarlar. Sağlıklı trombosit fonksiyonu, olağan kan pıhtılaşması için kritiktir. Trombosit sayısı yahut fonksiyonundaki anormallikler, önemli sıhhat meselelerine yol açabilir. Bu nedenle tertipli sıhhat denetimleri ve uzman tavsiyesi, trombosit sıhhatini muhafaza açısından değerlidir.