Nöbetçi Eczaneler
Enfeksiyon hastalıkları uzmanları, yaz aylarında birtakım enfeksiyonların yayılımının arttığına işaret ederek, sıcakta bekletilen ve hijyenik şartlarda hazırlanmayan sütlü yahut mayonezli besinlerin besin zehirlenmelerine, pak olmayan havuz ile sakin suların göz, kulak ve mantar enfeksiyonuna, kene ısırmalarının da Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığına yol açabildiğini bildirdi.
AA muhabiri, yaz aylarında yaygın görülen enfeksiyon hastalıklarını ve bunlara karşı alınması gereken tedbirleri uzmanlarına sordu.
İstanbul Medeniyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi, Göztepe Prof. Dr. Süleyman Yalçın Kent Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Yasemin Çağ, yazın artan sıcaklığın kimi mikroorganizmaların üremesine uygun ortam oluşturduğunu, münasebetiyle bunlara bağlı gelişen enfeksiyonların da artabildiğini söyledi.
Yazın açık ve kırsal alanda, deniz ve havuzda daha çok vakit geçirildiği için de birtakım enfeksiyonların görülme sıklığının arttığına dikkati çeken Çağ, bunlardan kimilerini “akut gastroenterit ve besin zehirlenmesi, teneffüs yolu enfeksiyonları, vektörlerle bulaşan enfeksiyonlar, havuz ve kirli denizin yol açtığı enfeksiyonlar, seyahat ile bağlantılı enfeksiyonlar” halinde sıraladı.
Prof. Dr. Çağ, akut gastroenterit ve besin zehirlenmesinde birtakım virüsler, bakteriler ve parazitlerin etken olabileceğini anlatarak, bilhassa sıcak havada açıkta bekletilmiş, hijyenik olmayan yiyecek ve içeceklerin tüketiminin risk faktörü olduğunu aktardı.
Bu açıdan, süt ve süt eserleriyle hazırlanan dondurma, kremalı pasta ve mayonezli eserlerin daha riskli sayılabileceğini belirten Çağ, akut gastroenterit ve besin zehirlenmesinin bulantı, kusma, karın ağrısı ve ishal üzere belirtilerle seyrettiğini lisana getirdi.
Gastroenterit ve besin zehirlenmesinin tedavisinde bedenin kaybettiği su ve tuzun yerine konulmasının amaçlandığını, hastalara patates haşlaması, muz, yoğurt ve bol su tüketimini önerdiklerini kaydeden Çağ, küçük çocuklarda çok kusma ve şiddetli ishalin bazen hayati tehlikeye yol açabileceği, önemli olaylarda kesinlikle doktora başvurulması gerektiği konusunda uyardı.
Prof. Dr. Çağ, viral üst teneffüs yolu enfeksiyonlarının yılın tüm vakitlerinde görülebileceğini, bilhassa çocuklarda hafif ateş ve boğaz ağrısı, hapşırık, burun akıntısı, gözlerde yaşarmaya neden olduğunu anlattı.
Yaza özel akla gelebilecek öbür teneffüs yolu enfeksiyonunun ise “legionella” bakterisinin yol açtığı “legionella pnömonisi” olduğunu aktaran Prof. Dr. Çağ, bu bakterinin merkezi soğutma kuleli otellerde, hamam, sauna ve kaplıca üzere nemli ortamlarda suyun bu bakteriyle kontamine olması ve buradaki nemli havanın solunmasıyla bulaşabildiğini lisana getirdi.
Kene ısırmasından nasıl korunmalı, yapıştığında nasıl müdahale edilmeli?
Prof. Dr. Yasemin Çağ, kene ısırmasının KKKA ve Lyme hastalığına, sivrisinek ısırmasının ise Batı Nil Virüsü’nün bulaşmasına neden olabileceğini söz etti.
KKKA’nın ateş, bulantı, kusma, kas ağrısı üzere kolay bulgular ya da kanama üzere önemli belirtilerle ortaya çıkabileceğini anlatan Çağ, Batı Nil Virüsü’nün ise ateş, karın ağrısı, ishal ve döküntünün yanı sıra şuur değişikliği ile tehlikeli bir tabloya yol açabileceğini kaydetti.
Prof. Dr. Çağ, kene ve sivrisinek ısırmasından korunmak için yapılabilecekleri şöyle sıraladı:
“Kırsal alanlara giderken pantolon paçalarının üzerine çorapların çekilmesi, keneyi görmeye yardımcı olması açısından açık renk kıyafetlerin tercih edilmesi, böcek kovucu ilaçların kullanılması korunmada tesirli yollardan. Kırsal alandan döndükten sonra kene denetimi yapılmalı. Kene tutulması tespit edilirse çıkarılması için en yakın sıhhat kuruluşuna başvurulmalı. Bilhassa akşam ve gece vakitleri beslenen sivrisineklerden korunmak için uyurken bedende açık bölge bırakmamak, sinek kovucu eserler kullanmak kollayıcı olabilir.”
Yaz aylarında pak olmayan havuz ve denizlerin idrar yolu, mantar ve göz enfeksiyonları ile orta kulak iltihabına neden olabileceğine dikkati çeken Çağ, cilt mantar enfeksiyonlarının havlu üzere şahsî eşyaların ortak kullanılması sebebiyle şahıstan şahsa bulaşabildiğini, genital mantar enfeksiyonlarını oluşturan risk faktörlerinin ise deniz ya da havuzdan çıktıktan sonra ıslak mayoyla kalınması, çok dar ve terletecek kıyafetler giyilmesi olduğunu lisana getirdi.
Su kaynaklı enfeksiyonlardan korunmak için alınabilecek önlemlerden bahseden Çağ, “Havuzun temizliğinden emin olunamıyorsa deniz suyu kirli görünüyorsa buralarda yüzmemek gerekir. Sudan çıkar çıkmaz ıslak mayo, kuru mayoyla değiştirilmelidir. Havlu üzere ferdî eşyalar ortak kullanılmamalıdır. Çok terletecek, dar ya da sentetik kıyafetler tercih edilmemeli, terlendiğinde en kısa vakitte kıyafet değiştirilmelidir.” halinde konuştu.
“Eller nizamlı olarak sabun ve suyla yıkanmalı”
Başakşehir Çam ve Sakura Kent Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Eğitim Vazifelisi Doç. Dr. Ramazan Korkusuz ise yaz aylarında hava sıcaklığı ile nem oranındaki artışın, insanların tatil aktivitesi için ağır formda bir ortada bulunmasının kimi enfeksiyonların yayılma durumunu artırabildiğini belirtti.
Doç. Dr. Korkusuz, yazın sindirim sistemi enfeksiyonlarından olan ve halk ortasında “mide gribi” ya da “mide üşütmesi” olarak isimlendirilen gastroenteritin sıkça görüldüğünü aktararak, ishal ile kusmaya bağlı sıvı kaybına yol açabilen bu hastalığın tedavisinde bireye sıvı desteği ve duruma nazaran antibiyoterapiye başlandığını tabir etti.
Yazın yayılım oranı yükselen hastalıklara teneffüs yolu enfeksiyonlarının da yol açtığını söyleyen Korkusuz, havanın daha fazla dolaştığı kapalı alanlarda, toplu ulaşım araçlarında, tatil bölgelerinde, bakımı yapılmamış klimaların bulunduğu ortamlarda soğuk algınlığı, grip ve boğaz enfeksiyonlarının daha kolay bulaşabildiğini lisana getirdi.
Doç. Dr. Korkusuz, hijyenik olmayan sularda yüzmenin idrar yolu enfeksiyonu riskini artırdığını, havuz kaynaklı hastalıklar ortasında kulak, idrar yolu ve cilt enfeksiyonları ile ishalin yer aldığını kaydederek, inançlı olmayan kırsal bölgelerde kuyu ya da sebilden su içilmesine bağlı olarak tularemi üzere birtakım enfeksiyon rahatsızlıklarının ortaya çıkabileceğine dikkati çekti.
Bu enfeksiyonlardan korunmak için yapılması gerekenlerden bahseden Korkusuz, “Eller nizamlı olarak sabun ve suyla yıkanmalı ya da alkol bazlı el dezenfektanı kullanılmalı. İçme suyu olarak pak ve inançlı su kaynakları tercih edilmeli. Yiyecekler hijyenik şartlarda hazırlanmalı. Havuz yahut denizde yüzerken hijyen kurallarına uygun hareket ederek, buraların pak kalmasına itina gösterilmeli. Eller yüz ve ağıza götürülmekten kaçınılmalı.”
“Gıdalar sıcakta bırakıldıklarında yarım saatte bile bozulabiliyor”
İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa (İÜC) Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Rıdvan Karaali de yazın karşılaşılan enfeksiyon hastalıklarının kene üzere böcek ısırıklarından, büyük siteler yahut tatil yerlerindeki havuzlar ile kırsal alanlarda gölet üzere akmayan sulardan ve besin zehirlenmelerinden kaynaklandığını bildirdi.
Temiz olmayan havuz sularının göz ve kulak enfeksiyonlarına yol açabildiğini anlatan Karaali, bilhassa kırsal alanlardaki gölet üzere dingin sularda da bu enfeksiyon riskinin yüksek olduğunu aktardı.
Temizliğinden emin olunmayan havuzlar ile sakin sularda yüzülmemesi gerektiğinin altını çizen Karaali, sitelerde ya da tatil yerlerinde paklığı yapılan inançlı havuzlara girilmesini, yüzdükten sonra duş alınmasını tavsiye etti.
Besin zehirlenmesi durumuna da değinen Karaali, yazın bilhassa basın ve toplumsal medyada “Davette 200 kişi zehirlendi” üzere başlıklarla toplu zehirlenme durumlarına sıkça şahit olunduğunun altını çizdi.
Dr. Öğr. Üyesi Rıdvan Karaali, besin zehirlenmesinin en değerli sebebinin besinlerin uygun şartlarda saklanmaması olduğuna işaret ederek, “Dondurma, sütlü tatlılar, mayonez üzere besinler bilhassa risk teşkil ediyor. Kışın tahminen sabaha kadar dış ortamda kalsa da bozulmayacak bu tıp eserler, yazın yarım saat ya da 1 saat üzere çok kısa müddette uygun olmayan sıcaklıkta bırakıldıklarında bozulabiliyor. Bu da besin yoluyla bulaşan besin zehirlenmesi dediğimiz gastrointestinal sistem hastalıklarını artırıyor.” bilgisini verdi.