Nöbetçi Eczaneler
SATEM Lideri Oral: “Ev sahibi, kiracısı 5 yıldan fazla oturuyorsa kirayı etraf meskenlerin kirasına çıkartabilir”
– 1 yıllık kiracılara ‘kontratın bitti çık’ uyanıklığı
SAMSUN Samsun Tüm Emlakçılar Meslek Odası Lideri Mevlüt Oral, kimi mesken sahiplerinin 1 yıllık kontratı biten kiracıları çıkartmak istediklerini, bunun yasal olmadığını ve kira mukavelelerinin kendilerini otomatik olarak yenilediğini söyledi. Oral ayrıyeten konut sahibi kiracısı 5 yıldan fazla mülkünde oturuyorsa kirayı etraf konutların kirası fiyatına çıkartabileceğini belirtti.
Ülke genelinde artan kira fiyatları Samsun’da da can sıkıyor. Konut sahipleri kiradaki konutlarını daha yüksek meblağlara kiralamak isterken, kiracılar ise uygun fiyatlı meskenlerde oturmanın yollarını arıyor. Kimi mülk sahiplerinin daha yüksek fiyatla yeni kiracı bulmak için 1 yıllık eski kiracılarını ‘kontratın bitti çık’ mazereti ile meskenden çıkartmaya çalıştığına değinen Lider Mevlüt Oral, 1 yıllık mukavelelerin, kontrat bitiminde kendisini otomatik olarak yenilediğini, bu durumda kiracının en fazla yüzde 25 artırım ile oturmaya devam edebileceğini anlattı. Mesken sahiplerinin haklı kira artışı yapabilmesi için kiracının 5 yıldan fazla bir mühlet zarfından mülkte oturması gerektiğinin altını çizen Oral, konut sahiplerinin 5 yıl sonra kendi mülklerinin kira fiyatını etraftaki meskenlerin emsal kira bedeline çekebileceğini, bunun için de mahkeme yolunun açık olduğunu söz etti.
“Samsun’da 1+1 meskenlerin kirası 6-12 bin TL arasında”
Kiralık konutlarının fiyatının epeyce yüksek olduğunu lisana getiren Lider Mevlüt Oral, ” Türkiye‘de olduğu üzere Samsun’da da mesken kiralarıyla ilgili büyük problemler var. Evvelden Samsun’da konut fazlalığı varken, şu anda ise konut yok. Sarsıntı sonrası Samsun’a gelenler ve inşaat kesiminin eski suratını kaybetmesiyle boş mesken bulmakta zorluk çekiliyor. Bugün Samsun’da 1+1 dairelerin en düşük kira fiyatı 6 bin TL’den başlayıp, 12 bin TL’ye kadar çıkıyor. Bu fiyat artışını biz de kestiremiyoruz” dedi.
“Kiracıyı mahkeme çıkartırsa konut sahibi konutunu 2 yıl kiralayamaz”
Oral şöyle devam etti:
“Bazı konut sahipleri çeşitli nedenlerle kiracıları çıkartmak istiyor. ‘Çocuklarım gelecek’ ya da ‘kendim oturacağım’ diyerek kiracısını çıkartmak istiyor. Vatandaşlar şunu bilsin ki konut sahipleri bir mazeret ile kiracısını çıkartıyorsa, mahkeme kararı ile kiracı çıkartılmışsa o konutu 2 sene kiraya veremez. Kiraya verirse eski kiracıya tazminat hakkı doğuyor. Örneğin 3 bin TL’ye kirada oturan bir kişi yüzde 25 kira artışıyla 3 bin 750 TL’ye oturması gerekiyor. Kiracıyı çıkartmak istiyor. Çıkan kiracı ise yeni meskeni 7-8 bin TL’ye sıkıntı buluyor. Kiracılardan kimileri ‘5 bin TL vereyim, meskende oturma devam edeyim’ derken bu bazen kabul ediliyor bazen de kabul edilmiyor. Hoşgörülü olmayan konut sahiplerine; ‘ey konut sahibi; sen hiç kirada oturmadın mı, çocuk okutmadın mı, eza çekmedin mi?’ demek istiyorum. Bu fiyat artışlarında emlakçıların günah keçisi gösterildiğini görüyorum. Emlakçının kiralarına artmasında tesiri olduğunu düşünmüyorum.”
“Ev sahibi kiracısı 5 yıldan fazla oturuyorsa kirayı etraf meskenlerin kirasına çıkartabilir”
Yüzde 25’lik kira artışının kâfi olmayacağı durumları da aktaran Oral, “Türkiye’de kira kontratları 1 yıllık olur. Bu kontrat kendini 1 yıl sonra otomatik yeniler. Mesken sahibi çıkartmak isterse mahkeme kiracıları koruyor. Haklı olarak kiracıyı çıkartmak isteyen mesken sahipleri de var. Yakın vakitte da şahit oldum. 1 kiracı 6-7 yıldır oturduğu konutta 1000 TL kira veriyor. Mesken sahibi, 5 yıl sonra kirasını etraftaki meskenlerin emsaline nazaran arttırabilir. Bu hukuksal istikametten olabilir. Lakin oturduğu meskende 5 yıldan az kirada oturanlar ise yüzde 25 kira artırımı uygular. Yani özetle 1 yıllık kontratın sonunda kiracıyı kolay kolay çıkartamazsınız. Kiracı, 1 yıllık kontratın sonunca çıkartılmak isteniyorsa meskenden çıkmayabilir. Tüzel taraftan bunun bir karşılığı yok. Kıymetli kriter ise burada 5 yılı aşkın bir müddet kiracı olmak. Mesken sahipleri, kiracıları 5 yıldan fazla oturuyorsa kira fiyatını etraftaki konutların kira fiyatına çekebilir. Aksi takdirde yüzde 25 artırımdan fazlasını kanunen uygulayamazlar” halinde konuştu.
Kiralık meskende 5 yıldan fazla oturulması durumunda
Mülk sahibi ve kiracıyı ilgilendiren kanuna nazaran, kiracılar tüketici olarak kabul edilir ve kira artışını 12 aylık ortalama tüketici enflasyonuyla hudutlar. Kontrata daha yüksek bir kira artış oranı yazılmış olsa bile geçersizdir. Yıllık kira artışının en fazla 12 aylık TÜFE ortalamasına nazaran yapma hakkı, 5 yıl ile sonludur. Beşinci yılın sonunda konut sahibinin ya da kiracının mahkemeye başvurarak 5’inci yıldan sonraki yeni kira yılında uygulanacak kira bedelinin belirlemesini isteme hakları var. 5’inci yıldan sonraki ödenecek kira bedeli belirlenirken, tüketici fiyat endeksindeki 12 aylık ortalamalara nazaran değişim oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedelleri göz önünde tutularak hakkaniyete uygun biçimde olmasına bakılır. 5 yılın sonunda kira artışı mahkeme kararı ile piyasa ortalamasına denk gelecek formda yükseltilebilir.