Pakistan’ın bağımsızlık günü: 76 yıllık muvaffakiyet kıssası

Bu fırsatı verdiği için Yeni şafak Gazetesi’ne teşekkür ederim. Pakistan tarihindeki en değerli kazanım, haddizatında Pakistan’ın bedene getirilmesidir. Moğollar bir Müslüman ülke olarak uzun bir devir Hindistan’da hükümet ettiler. İngilizler bir şirketle geldiler ve sonuçta tüm Hindistan’ı kolonileştirdiler. Tüm bu süreçte Müslümanlar İngilizlerin önde gelen karşısı oldular. İngilizler daha başlangıçta direnen kısmın Müslümanlar olduğunu anlaşmışlardı ve Müslümanların eğitim başta her alanda geri bırakılması için her çabayı gösterdiler. Sonuçta Hint yarımadasında yaşayan Müslümanlarla öbürleri ortasında gelişmişlik noktasında büyük bir uçurum oluştu.

Temelde Müslüman ve Hindu iki farklı millettir. Birebir coğrafyada yaşamalarına karşın hayat stilleri büsbütün farklı idi. Açık halde göze çarpan, iktidarı İngilizlere kaptırmış olan bir millet yani Müslümanlar onu geri elde etmek için de çalışıyordu. 1857’de İngilizlerle bir bağımsızlık savaşına girmiş, sayısız şehit de vermişti, ne İngilizlerle bir arada yürüyebilmişti ve ne de Hindularla birlikte yürüyebilecekti. Hindular zati prensip olarak “mümkün olduğu kadar İngilizlerle iş birliği yapma” kararını vermişti. Vakit geçtikçe İngilizlere hizmetleri de arttı. Nüfus olarak da bir dengesizlik vardı.

İngilizler ta başından beri bir istikrar oluşmaması için Müslümanları daima baskılama, Hinduları öne çıkarma siyaseti güdüyordu. Aslında İngilizler memleketler arası sistemde daima “böl ve yönet” siyaseti uyguluyorlardı. Kongre Partisi siyasi sahnede hakimiyetini pekiştirmeye başlayınca Müslümanlar 1906’da Tüm Hindistan Müslüman Birliği Partisi’ni kurdular. İleride bu Müslümanlar için farklı bir ülke talebine dönüştü. Müslümanların bir sürü fedakarlığı sonucunda Allame İkbal’in bir düşü olan Pakistan 1947’de hayat buldu. Müslümanlar olarak en önde gelen kazanımımız Pakistan Devleti’nin kurulmasıdır. Müslümanların kendilerinden çok daha güçlü iki aktörün varlığına karşın bağımsız olmaları kolay bir iş değildi.

Kaidi Azam (Ulu Önder) Muhammed Ali Cinnah’ın müdebbir ve ferasete dayalı önderliği ve uğraşı sonucunda ülkemiz bağımsız oldu. Bağımsızlık kolay olmadı, yüzbinlerce insan canını verdi. Tarihin en büyük göç hareketine şahitlik ettik bölünme sürecinde. Beşerler göç trenine bindi lakin insan olarak inmedi, ceset olarak indi. Alt Kıta bölündü ancak adaletli bir bölüşüm de olmadı. Bize hiçbir şey verilmedi ancak Keşmir sorunu kucağımıza bırakıldı ve 3 büyük savaşa neden oldu. Bu yüzden birinci günden yalnızca siyasi ve ekonomik sıkıntımız olmadı, askeri sorun de başladı. Müslümanların Keşmir’de 1948 sonuna kadar sürecek ayaklanmasından sonra bölge daima bir savaş halinde kaldı.

Böyle sıkıntı bir durum ilerleme çok zordur. Tekrar de biz ilerledik.

1956’da birinci mecliste birinci anayasa kabul edildi. Bizim ülke olarak ikinci büyük başarımız 1973’te mevcut anayasamızın kabul edilmesidir.

Gelişme istikametinde diğer bir alan sanayileşme istikametinde attığımız adımlar oldu. Bizim endüstrileşmedeki altın devrimiz 1960’lı yıllardır. Hindistan’dan varlıklarını toplayıp gelen muhacirler yalnızca Batı Pakistan’da (günümüz Pakistan) değil Doğu Pakistan’da da (günümüz Bangladeş) yatırım yaptılar. Pakistan Hükümeti de bu mevzuda kimi uzun erimli adımlar attı.

O periyot Soğuk Savaş dünya tertibi vardı. 3. taraf olarak da “Bağlantısızlar Hareketi” vardı. Pakistan tüm süreç boyunca Bağlantısızlar Hareketi’ne öncülük yaptı. Doğu Pakistan’da (Şimdi Bangladeş) birtakım siyasi başarısızlıklarımız oldu. Bizden ayrıldı. Batı Pakistan’da her şeyi yine etkinleştirmek gerekti.

Pakistan kurulduktan kısa bir mühlet sonra kendisine memleketler arası toplumda kıymetli bir yer edindi. Pakistan büyük bir ekonomik ya da askeri güç olmasa da değerli forumlarda ismi daima anılageldi. Birebir formda Pakistan BM örgütünde de kıymetli roller oynadı.

Pakistan’ın komşuları ile bağlantıları de daima olumlu oldu. Keşmir sorunu yüzünden Hindistan’la ilgilerimiz uygun olmadı, biz daima Keşmirlilere BMGK kararları çerçevesinde kendi bahtlarını tayin hakkı verilmesini savunduk. Hindistan’la daima gerginlik yaşadık. Lakin onun dışında, İran’la ilgilerimiz daima güzel oldu. Afganistan’la başlangıçta kimi hudut sıkıntılarımız oldu lakin ilgilerimiz düzgün idi.

Sovyetler Birliği’nin Afganistan’ı işgali esnasında dünyadaki en büyük sığınmacı yükünü omuzladık. Sığınmacılara kapılarımızı ve kalplerimizi açtık. Bu mihmandarlığımız tarihe altın harflerle yazılacaktır. 1970’lerden günümüze kadar bu yükü kıt imkanlarımızla taşıdık, taşıyoruz. Bu, bizim tarihi olarak, memleketler arası toplum içerisinde sorumlu, şuurlu bir millet olduğumuzu ispat etmektedir. Başarılı kimse herkes için yaşayabilendir.

Önemli başarılarımızdan birisi de Çin’dir. Bizim Çin ile ilgimiz karşılıklı hürmet ve eşitlik üzerine bina edilmiştir. Birbirimize daima dost olarak baktık. Çin’i, tecrit edildiği devirde bile bırakmadık. Herkesin kendi nizamını kurma hakkı üzerinden baktık soruna. O periyot Batı ile de bağlantılarımız vardı. CENTO, SEATO vs. Çin’le alakamız daima yeterli oldu. Çin’e milletlerarası toplumda en büyük dayanak Pakistan’dan geliyordu ve hatta “Çin ve ABD’yi Pakistan bir ortaya getirmişti”. Artık bizim Çin’i desteklediğimiz üzere Çin de bizi destekliyor. Çin’in milletlerarası arenaya girmesinde de bizim değerli bir rolümüz vardır. Bu da büyük bir muvaffakiyettir. Çin de her vakit yanımızda oldu.

NATO Paktı, Varşova Paktı, Bağlantısızlar Hareketi derken, Pakistan ve Suudi Arabistan herkesten evvel Müslümanların marjinalleştirilmeye başladığını birinci görenlerdendi. Müslümanların bir blok olarak bir ortaya getirilmesi zaruretine inanıyorlardı. Suudi Hükümdarı Faysal süreçte daima önde oldu, Zülfikar Ali Butto ve Kaddafi ile birlikte. Müslümanların bir ortaya getirilmesi için kullanılan temel güç petrol idi. Pakistan 1974’de İslami tepeye konut sahipliği de yaptı.

Bütün bu süreçte bizim caydırıcılığa ve barışçıl nükleer güce de muhtaçlığımız olduğu ortaya çıktı. 1960’larda Karaçi’de Nükleer Güç Santrali kurduk. Burası bizim barışçıl nükleer programımızın temelini oluşturdu. Pakistan böylelikle birinci nükleer denemesini yaparak 1998’de birinci nükleer bombaya sahip Müslüman ülke oldu. O günden bugüne bizim sorumlu bir nükleer güç olduğumuzu tüm dünyaya ispatladık. Nükleer silahlarımızın muhafaza komuta ve denetimlerinin başarılı bir formda çalıştığını ispatladık. Nükleer güç ve nükleer güç olma da kıymetli başarılarımız ortasındadır.

Pakistan üç savaşın ortasından çıkıp geldi. Ayrıyeten komşumuz Afganistan’da iki büyük ve uzun savaş yaşandı. Sovyetler ve 11 Eylül sonrası ABD’liler. Her ikisinde de Pakistan istemeden kendisini direkt savaşların içinde buldu. İkinci savaşın sonunda ABD birdenbire çekti gitti, bölge, problemleri ile yanı başımızda kala kaldı. Bütün bunlar ekonomik gelişmeyi yavaşlatıyor, hatta durduruyor.

Hiç gündeme getirilmeyen öbür bir öteki başarımız da var. Pakistan, Türkiye ve İran Soğuk Savaş ortamında dünyaya büsbütün öteki ve yeni bir örneklik gösterdi. Bölgesel entegrasyon, erişilebilirlik ve iş birliği. RCD üç ülke tarafından kuruldu, çok faal, çok boyutlu ve tesirli bir kurumdu. Sonradan etkisizleşti ancak artık anlaşıyor ki çok başarılı bir kurumdu. Daha sonra birçok ülke RCD üzerinden bölgesel entegrasyonun gelişme için kıymetli bir enstrüman olduğunu anladılar ve bu istikamette adımlar attılar. Bana nazaran RCD kendi periyodundan bir elli yıl ileride bir kurum idi.

Bilim tarafına bakacak olursak, barışçıl nükleer programımız vardı, uzay programımız çok ileride idi. 1990’da uzaya uydumuzu yollamıştık. Bilim adamlarımız Nobel mükafatı aldılar. Çok savlı bir formda diyebilirim ki ilaç alanında ABD ve İngiltere’de tesirli ilaç etrafları Pakistanlıdır. IT alanında software ve hardwarede kaliteli işgücümüz var.

Ülkemizde üç kıymetli spor kısımları kriket, skuaş ve çim hokeyidir. Skuaş sporunda Cihangir Han, Canşir Han üzere efsane atletler çıkardık, uzun mühlet dünyayı domine ettik. Çim hokeyi bizim ulusal sporumuzdur, geçmişte büyük başarılarımız da oldu ancak son periyotta yalnızca bizde değil tüm dünyada çim hokeyi düzey kaybetti. Kriket ülkede yaygın ve bizim başarılı olduğumuz bir spor koludur. Biz kriket gruplarımızla dünya kupası dahil tüm değerli kupaları kazandık. Daima birinci beş büyük kadro içerisinde kalmayı başardık.

Pakistan’ın Urdu lisanına son 60-70 yılda yaptığı katkının öteki bir yerde örneği yoktur. Urduca, hiçbir eyaletin kendi lisanı olmamasına karşın her eyalette gelişti. Faiz Ahmet Faiz, Feraz üzere şairler Urduca’yı doruğa taşıdılar. Urduca nesirde de büyük işler yapıldı. Pakistan’da hattatlık hayli eski bir sanattır. Bu yüzyılda hattatlığı doruğa taşıyan kişi Sadıkeyn’dir.

1960 ve 70 li yıllarca Pakistan’da sinema yeterli idi. Müzik en güzellerden idi. Sonra geriledi ancak son 10-15 yılda, Batı’da eğitim görüp ülkeye dönenler tarafından dünya çapında sinemalar yapılmaya başlandı.

Son periyottaki en büyük başarımız Çin Pakistan Ekonomik Koridoru’nu başlatmak oldu. Süreçte birtakım aksamalar yaşansa da mevcut hükümet süreci tekrar canlandırdı.

Bizim elde ettiğimiz büyük başarılardan birisi de Pakistan – Türkiye ilgileridir. Geçmişte büyük babalarımızın temelini attığı bu alakalar doğal olarak vardı. Ben bu iki halkın ataları prestiji ile farklı kavimler olduğunu düşünmüyorum. Pakistan’a İslam’ı asıl getiren Babür idi. Evvelce de İslam’ın izleri vardı ancak derin değildi. Babür’ün getirdiği İslam’ın izleri derindi. İlgilerimiz “ordu / Urdu” sözünden başlar. Urdu Babür’ün lafzı idi. Ordunun lisanı manasına idi. Ben iki ülke beşerinin DNA’sının müşterek olduğunu savunuyorum. Kanın bir olduğunu savunuyorum. Münasebetiyle, bizim Pakistan ve Türkiye olarak ilgilerimiz güçlendirmemiz de değerli bir muvaffakiyet idi. Ortamızda hiçbir sorun olmadı. İki ülkede farklı farklı süreçler yaşanmasına karşın bağlantılar daima güçlü kaldı.

76 yıllık bağımsızlık tarihimiz boyunca maalesef, birçok felakete de duçar olduk. Keşmir’de tarihimizin en büyük sarsıntısı oldu. 3-4 sefer büyük sellere maruz kaldık. 2010’da ülkenin üçte biri sular altında kaldı. Bu, iktisadımızı etkiledi. Hindistan’la daima çatışma durumunda kalmak ya da Afganistan’daki savaşlar bizi ekonomik olarak geri götürdü, sanayileşmemizi geriletti. Bütün bunlara karşın daima ileri gittik. Geleceğe de inanç ve umutla bakıyoruz.