Nöbetçi Eczaneler
BEYİN cerrahinin en ölümcül tablolarından birisi olarak isimlendirilen anevrizma, yani beyin damarlarındaki balonlaşma, her 100 bireyden 3 ila 8’inde görülüyor. İstatistiklere nazaran anevrizma yırtıldığında meydana gelen beyin kanaması sonrası ise dört hastadan yalnızca biri kurtarılabiliyor. Fatih Sultan Mehmet Eğitim ve Araştırma Hastanesi tabiplerinin yaptığı araştırma, şimdi kanamadan evvel teşhisi konmuş anevrizmaların hangisinin kanama riskinin yüksek olduğunu ve bir an evvel açık yahut kapalı sistemlerle tedavi edilmesi gerektiğini ortaya koydu.
Beyin damarlarının kesişim noktasında, damar duvarının tansiyon, kolesterol üzere sebeplerle zayıflayıp incelmesi sonucu oluşan baloncuklara anevrizma ismi veriliyor. Şimdi yırtılıp kanamadan teşhis edilebilirse, tedavisi cerrahi ya da daha sıklıkla girişimsel yollarla yapılıyor. Kanamadan tedavi edilen anevrizma hastalarının hayat bahtları çok daha yüksek oluyor. Fakat baloncuğun yırtılmasıyla meydana gelen beyin kanamaları, beyin cerrahi alanının en korkulan tablolarından birini oluşturuyor. Bazen, şimdi kanamadan anevrizması tespit edilmiş olan hastaların, farklı hekimlerden görüş almak istemesi ya da çeşitli sebeplerle, tedavisi ertelenebiliyor. Sıhhat Bilimleri Üniversitesi Fatih Sultan Mehmet Eğitim ve Araştırma Hastanesi tabiplerinin yaptıkları bir araştırma, bu anevrizmaların hangisinde yırtılma riskinin daha yüksek olduğunu belirledi. Buna nazaran var olan baloncuğun üzerinde öteki ‘yavru’ balonlar oluşmuşsa, kanama riski 3 kat artıyor. Yeni saptanan anevrizmaların beşte biri ise ‘yavrulu’ anevrizma oluyor. Türk Nöroşirürji Mecmuası’nda de yayınlanan araştırmayı gerçekleştiren gruptan Doç. Dr. Murat Şakir Ekşi, 107 hastayı dahil ettikleri çalışmanın ayrıntılarını Demirören Haber Ajansı’na anlattı.
“İSTATİSTİKİ OLARAK YALNIZCA BİR HASTA HAYATTA KALABİLİYOR”
Anevrizmanın yırtılarak oluşturduğu ‘subaraknoid kanama’ ile birlikte hasta için geri sayımın başladığına işaret eden Doç. Dr. Ekşi, ” Anevrizmalar beyin damarlarının kesişim bölgesinde baloncuk meydana gelmesi. Bu baloncuklar damar duvarının vakitle kolesterol damar sertliği ve yüksek tansiyonla bir arada damar duvarının zayıflaması ve bu zayıflayan kısımda basınç tesiriyle baloncuk oluşması durumudur. Her
Her 100 kişinin 3-8’i ortasında anevrizma olabiliyor. Bu altta yatan hastalıkların da tesiriyle büyüyebilir ve nihayetinde patlayabilir. Biz bunu beyin kanaması olarka nitelendiriyoruz. Çok tehlikeli bir süreç, her 4 hastadan bir adedini ne yazık ki olay anında kaybediyoruz. Geri kalan 3 hastanın birisi yolda, kalan 2 hastanın biri ise hastanede kaybediliyor. Yalnızca bir hasta hayatta kalabiliyor istatistiki olarak. Beyin cerrahisinin en büyük, en kıymetli, en ölümcül hastalığını teşkil ediyor” dedi. Şimdi kanamadan teşhis konabilmiş anevrizmalarda iki türlü yaklaşım izlediklerini anlatan Doç. Dr. Ekşi, “Açık ya da kapalı sistemlerle müdahale edilir. Kapalı müdahalede girişimsel olarak kasık ya da koldan girilerek kalp anjiyosu oluyormuş üzere anjiyo yapılıyor. Bu da aslında rutin tetkikler ortasında istenen bir şey. O sırada hastanın sineması ve kliniği uygunsa, tıpkı süreç sırasında ya da çabucak sonrasında girişimsel nöroradyoloji tarafından bu anevrizmalar kapatılıyor” diye konuştu.
ANEVRİZMA RİSKİNİ ARTIRAN ETKENLER
Araştırma için 107 hastanın datalarını değerlendirdiklerini vurgulayan Doç. Dr. Ekşi, şunları anlattı: “Hastaların ön beyin bölgesindeki anevrizmalar (Acom) bir kısmında kanamış, bir kısmında kanamamıştı. Yaptığımız tahliller, bu baloncukların üzerinde yeni bir baloncuk oluşabildiğini ve bu formda ‘yavrulu’ anevrizması olanların kanama ihtimalinin 3 kat daha yüksek olduğunu ortaya koydu. Her saptanan yeni anevrizmanın beşte birinde, bu yavru anevrizma mevcut. Bu da kanama oranını artıran bir faktör. Bunun yanı sıra, (eskiden de olsa) hastanın tertipli bir sigara içme hikayesi olmuşsa, kanama ihtimali yüzde 70 artırıyor. Ayrıyeten genç yaş da riski yüzde 5 artırıyor. Münasebetiyle hasta ne kadar gençse, bilhassa 50 yaş altındaysa, anevrizmasının kanama ihtimali daha fazla.”
“DOKTOR TABİP DOLAŞIRKEN KANAYABİLİR”
Asıl amaçlarının 50 yaş altında görülen anevrizmalara kanamadan müdahale edilmesi olduğunu kaydeden Doç. Dr. Ekşi, bunun nedenini ise şu ikazlarla anlattı: “Bizim asıl emelimiz bu genç popülasyonda saptanan anevrizmalar. Zira çalışmamız da gösterdi ki, onlar daha yüksek risk altında. Hasebiyle bu kriterleri taşıyan, yani bir formda anevrizması teşhis edilmiş (ve var olan baloncuğunun üzerinde diğer bir yavru anevrizma daha bulunan) hastaların kanama riskinin yüksek olduğu konusunda ikaz edilmesi, riskin altının çizilmesi gerekiyor. Bu formda en erken müddette açık ya da kapalı metotlarla var olan anevrizmanın tedavi sürecinin planlanması ehemmiyet taşıyor. Bazen hastalar emin olmak için birkaç farklı tabibe gitmek isteyebiliyorlar. Biz daha evvel bu türlü bir durumla da karşı karşıya kaldık. Hastamız sinemaları ile öteki hekimlerden fikir almak istedi. Hekim tabip dolaşırken beyin kanaması meydana geldi. Müdahalesini yaptık kanadıktan sonra hasta kurtuldu. Lakin herkes bu kadar şanslı olmayabilir.”
“ENSEDEN BAŞLAYAN BAŞA YAYILAN ŞİDDETLİ AĞRILAR ANEVRİZMAYA HAS BİR DURUM”
En büyük belirtisi şiddetli baş ağrısı olan beyin anevrizmalarında her vakit net, ayırıcı bir teşhis olamayabileceğini de söyleyen Doç. Dr. Ekşi, kelamlarını şöyle noktaladı: “Anevrizmanın maalesef kendine has, direkt bir bulgusu olmuyor. Çok nadiren, sızdırma biçimi, ani olmayan kanamalar gerçekleşebiliyor. Bu durumda enseden başlayan, başın her yerine yayılan şiddetli ağrılar başlıyor. Bu belirti anevrizmaya has bir durumdur. Bu bu türlü bir şikayette hasta, baş ağrısını öbür hastalıklarla da ilgili olabilir diye düşünebiliyor. Ancak bu, olağan baş ağrısı üzere olmaz. Hemen en yakın sıhhat kurumundaki nöroloji ya da beyin cerrahisi uzmanının değerlendirmesine yarar var. Daha da değerli bir şey, örneğin uzun müddettir takipli migren hastası bir kişi, bu ağrıyı migrenden kaynaklanıyor da sanabiliyor. Migren hastalarının da ne vakit ki ağrılarında karakter değişimi olursa, tabiplerine kesinlikle başvurması gerekiyor.”