Nöbetçi Eczaneler
Haber : GÜLARA SUBAŞI / Kamera: AKSİYON LADİN BEDEL
Yaklaşan yeni eğitim-öğretim yılı için haftalar öncesinden başlayan okul alışverişi dönemine karşın satışlarda sakinlik yaşanıyor. Okul çantası fiyatlarının 700-800 TL’yi bulması üzerine aileler, eski çantaları tamir ettirerek yine kullanmaya başladı. Ankara Çantacılar Sokağı esnafı Murat Çiftçi, “Geçen döneme nazaran, fiyatta yüzde 100 artış var. Bugünlerde buranın insan kaynaması lazım. Görüyorsunuz sokağı bomboş. Okullar haftaya açılıyor, bir şey yok 10 gün kaldı. Demek ki vatandaş alamıyor ki gelmiyor. Tamirciler ful, tamirciler çok düzgün. 54 yıldır bu kesimdeyim. Bu türlü berbat hiç görmedim. Bilmiyorum ne yaparız, bilemiyorum” dedi. Çanta tamircisi olan Murat Altuntaş ise “Bir çantanın fiyatı 700-800 lira. O denli olunca beşerler, alamıyor. Alım gücü düştü. Beşerler eskileri çıkartıp tamir yaptırıyorlar şu anda” kelamlarıyla yaşanan düşünceyi özetledi. Ankara Umum Ayakkabıcılar ve Çantacılar Esnaf ve Sanatkarlar Odası Lideri Hüseyin Uzun, “Sinek avlıyorlar. Esnafın birçok bugün tahminen iş yapabiliyor lakin biz Aralık-Ocak aylarını düşünüyoruz, birden fazla iş yeri kapanacak” değerlendirmesinde bulundu.
2023-2024 eğitim-öğretim devrinin birinci ders ziline sayılı günler kala veliler, kırtasiye ve okul çantası alışverişlerine başladı. Gelen artırımlar, yüksek enflasyon ve döviz kurlarındaki hareketlilik, okul çantalarını da vurdu. Ankara Ulus’taki Çantacılar Sokağı esnafı, Ankara Umum Ayakkabıcılar ve Çantacılar Esnaf ve Sanatkarlar Odası Lideri Hüseyin Uzun ve çocukları için çanta alışverişine çıkan veliler, yaşanan dertlere ait ANKA Haber Ajansı’na değerlendirmelerde bulundu.
“BUGÜNLERDE BURANIN İNSAN KAYNAMASI LAZIM. 54 YILDIR BU BÖLÜMDEYİM. BU TÜRLÜ BERBAT GÖRMEDİM”
Çantacılar Sokağı esnafı Murat Çiftçi, piyasayı şöyle kıymetlendirdi:
“Müşteri kıymetli diyor maalesef. Satışlar perakendede zayıf, toptanda güzel. Geçen döneme nazaran, fiyatta yüzde 100 artış var. Bu piyasayı da etkiliyor. Perakendede iş yok. Bizden toptan almaya gelenler de söylüyor, iş yok diyorlar. Bugünlerde buranın insan kaynaması lazım. Görüyorsunuz sokağı bomboş. Okullar haftaya açılıyor, bir şey yok 10 gün kaldı. Burası çanta deyince Ankara’nın göz bebeği. Burada aradığın her çantayı bulursun. Bavulundan tut, kemerine, cüzdanına kadar sokağımızda her şey var. Demek ki vatandaş alamıyor ki gelmiyor. Tamirciler ful, tamirciler çok uygun. 54 yıldır bu bölümdeyim. Bu türlü berbat görmedim. Hiç görmedim. Çok düşük çok, onun için bilmiyorum ne yaparız, bilemiyorum. Kimse işinden de şad değil. Bir tamirciler dolu. Bir kalfa kaç para biliyor musunuz? 6-7 bin lira yalnızca haftalık alıyor. Buna 4-5 bin lira da sigortayla yemeğe ayırsa bir kalfa 30 bin liraya geliyor ayda. Nasıl verecek bu parayı? Esere yansıyacak.”
“BU SENE PİYASA BİRAZ DURGUN”
Çantacılık bölümünde 33 yıldır çalıştığını söyleyen diğer bir esnaf, şunları söyledi:
“Bu sene piyasa biraz dingin üzere geliyor. Çanta fiyatlarında geçen yılla yüzde 80-85 fark var. Toptanda 120 liraya sattığımız mal, şu an 220 lira.”
“EMEKLİ 7 BİN 500 LİRA ALMIŞ. KİRAYA MI VERSİN ÇOCUĞUNUN GEREKSİNİMİNİ MI KARŞILASIN”
Durgunluğun sebebini fiyatların yüksek oluşuna bağlayan çanta satıcısı, şöyle konuştu:
“Geçen yıla nazaran hareket daha az. 100 liradan başlıyor 1000 liraya kadar çanta var. Bir emekli 7 bin 500 lira almış. Kiraya mı versin, çocuğunun muhtaçlığını mı karşılasın. Çok güç, kaideler ağır. Bu da ister istemez işlere yansıyor. Sakinliğin sebebi bu.”
“TİCARET NEREDEYSE DURMA NOKTASINDA. SATILSIN DİYE FİYATLARI MAKUL TUTUYORUZ ANCAK BUNA KARŞIN İNSANLARA YÜKSEK GELİYOR”
İşletmeci Selahattin Akgün de şunları söyledi:
“1997 yılından beri, 26 yıldır bu meslekteyim. Bu dönem çok yavaş, sakin geçiyor, ticaret neredeyse durma noktasında. İnsanların alım gücü yok. Daha çok tamire yönleniyorlar. Okul çantası olsun, valiz olsun beşerler çantalarını tamir ettirmeye çalışıyorlar. Tamir edip o formda kullanmaya, yönetim etmeye çalışıyorlar. Yeni çanta almaya çalışan çok az. Enflasyon çok yükseldi lakin insanların maaşları o derece yükselmedi. Fiyatları çok yüksek buluyorlar, onun sebebi de alım güçlerinin olmaması. Olağanda çanta fiyatları gerçek piyasada dönen fiyatlara nazaran çok ucuz. Biz de fiyatlara alışamadık lakin kar oranlarımız çok düşük. Eskisi üzere kar edemiyoruz. Biz de satılsın diye fiyatları makul tutuyoruz lakin makul tutmamıza karşın insanlara tekrar de yüksek geliyor. Bir litre akaryakıt 40 lira oldu. Bu eserler de taşınırken araçla, trenle, uçakla, gemiyle taşınıyor. Tüm maliyetler esere yansıyor.”
“TAMİR YAPTIKTAN SONRA, DİYORSUN Kİ ’20 LİRA VER’. ‘ÇOK, 5 LİRA YETER’ DİYORLAR”
Çanta tamircisi Murat Altuntaş şöyle konuştu:
“Şöyle bir çantanın fiyatı 700-800 lira. O denli olunca beşerler, alamıyor. Alım gücü düştü. Materyallerin fiyatları arttı. Çantaların da fiyatları artınca beşerler eskileri çıkartıp tamir yaptırıyorlar şu anda. Biz de elimizden geldiği kadarınca vatandaşlara yardımcı oluyoruz, dikiyoruz. Tamir fiyatları çantaya nazaran değişiyor. 20-25 lira aldığımız oluyor. Çok fazla alamıyoruz. İnsan tamire gelmiş, fiyatları görüyor. Ne yapsın? Sahiden çok sıkıntı. Bize de güç; elektrik, vergi, kira artınca biz de şaşırıyoruz nasıl alacağımızı. Okul döneminde biraz daha artış oluyor. Toptan fiyatına satmak için alamadık, o yüzden de okul çantasına girmedik. Fiyatlar, bizim bile alamayacağımız derecede yükseldi. Yükselince biz de eski çantalarımızı satıyoruz, kendi imalatımızı yapıyoruz. Tamir yaparak katma kıymet üretiyoruz, birebir vakitte teşvik ediyoruz. Tamir yaptıktan sonra, diyorsun ki ’20 lira ver’. ‘Çok, 5 lira yeter’ diyorlar. Lakin bir tek personellik değil; vergisi var, biz de para kazanacağız. Alım gücü zorlanınca beşerler buralardan çıkarmak istiyor. Biz de işin oluruna bakmaya çalışıyoruz. Bu çanta hazır, bundan alacağımız mesela 10 lira. 20 lira desen, adam ‘ne yaptın diktin sadece’ diyecek. 10 lira alabileceğiz bundan. Bu çantanın yan körüklerini değiştirdik, param yok diye getirdiler. Okul çantasının yenisinin fiyatı şu anda 1000 lira. Bunun yanında beslenme çantası var, suluğu var. Çocuk hevesleniyor, benimki de hoş olsun diyor. Annesi, babası kıyamıyor, ben de alayım diye lakin şu anda şöyle yepyeni bir çanta 1000 lira. Orjinal olmayanlar da 500 liradan başlıyor. Herkesin bütçesine nazaran…
“AT, YENİSİNİ AL DÖNEMİ BİTTİ ARTIK. ALIM GÜCÜ DÜŞTÜĞÜ İÇİN YENİSİNİ ALAMIYORUZ. TAMİRLE YANLIŞLARI DÜZELTEREK ESKİSİNİ KULLANMAYA ÇABA GÖSTERİYORUZ”
Bu meslekte aşağı-yukarı 30 sene oldu. 2006’da dükkan açtım, o tarihten bu yana bu mesleği devam ettiriyorum. Beşerler darlandı artık. Taban ücretlinin maaşı 12 bin lira. 12 bin lira olunca, o insan ne yapacak? Elektriği, suyu bırak kirasını ödeyebilse ne keyifli. Kira şu anda çok külfetli. Onun için bu sisteme bir deva bulmaları gerekiyor. At-yenisini al evresi bitti artık. Bunlar geride kaldı. Elimizdeki her şeyi en ufak modülüne kadar kıymetlendirmemiz gerekiyor. Beşerler bunu yapıyor. Alım gücü düştüğü için yenisini alamıyoruz. Tamirle, ufak tefek kusurları düzelterek eskisini kullanmaya uğraş gösteriyoruz. Bu eserleri ben 2 sene evvel toptan almıştım. Bu sene yenisini alamadım. Yenisini alıp da müşteriye satamıyoruz, tanıtamıyoruz. Bu özgün bir eser, geçen sene bunu toptan olarak 200 liraya almıştım. Şu anda toptancı buna 740 lira diyor. Ben bunu 740 liraya alacağım, insanlara kaça satacağım? Satamıyorum. Şu anda ben buna 750 liraya müşteriye tanıtıyorum. Müşteri alamıyor, zorlanıyor. Bunların hepsi 2 sene evvel aldığım çantalardan kalanlar. Bunları değerlendirip satacağım. Hiçbir eser alıp da koyamıyorum. Yepyeni olmayan yeterli bir eser 500 liradan başlıyor. Ben bunu 500’e alacağım; üstüne elektriğimi, vergimi, personelimi, emeğimi koyacağım da satacağım. Kaça satacağım? 600 lira diyorum, 100 lira yeterli para fakat satamıyorum.”
ODA LİDERİ: “SİNEK AVLIYORLAR. BİZ ARALIK-OCAK AYINI DÜŞÜNÜYORUZ. BİRÇOK İŞ YERİ KAPANACAK”
Ankara Umum Ayakkabıcılar ve Çantacılar Esnaf ve Sanatkarlar Odası Lideri Hüseyin Uzun, kesimdeki sakinlik ve esnafların yaşadığı ezalara ait şu açıklamalarda bulundu:
“Türkiye’nin şu anda hali neyse çantacılık dalında de birebir. Bugünkü ekonomik kaideler, enflasyon ve faiz oranlarının tekrar tepe yapması, dövizin bu kadar üstlere çıkması, maliyetlerdeki artışlarla da bir arada fiyat artışlarını doğurdu. Şu anda Türkiye’de ne olursa olsun 3-4 katına çıktı. Münasebetiyle satışlarda ona nazaran sakinlik yaşanıyor. Ben de geziyorum, dolaşıyorum çantacıları. Maalesef sinek avlıyorlar. Esnafın birden fazla bugün tahminen iş yapabiliyor ancak inanın biz Aralık-Ocak aylarını düşünüyoruz, birçok iş yeri kapanacak. Çantacılar Çarşısı, fiyat, kalite, standart, marka üzere her mevzuda alternatiftir. Bizim orası hiç müşterisiz, boş kalmazdı. Aşağı-yukarı 15 gündür okul dönemi açılmasına karşın piyasa çok dingin. Fiyatlar 3-4 katına çıktı. Şu an birçok veli alışveriş yapamıyor hasebiyle tamir ve tadilata yönelmeye başladılar. Tamir ve tadilatta bile vatandaşla pazarlık yapıyorlar. Vatandaş orada, el emeği göz ışığı dediğimiz emeği satın almaya çalışıyor. O denli fahiş de değil tamirat fiyatları. Fakat o dahi şu anda çok dingin. Birinci kere ben bu kadar tamircinin çoğaldığını gördüm. Yeni tamirhanelerimiz açılıyor. Tamircilerimiz de eleman arıyorlar.
“VELİLERİMİZ, ALTERNATİF YERLER GEZEREK NEREDE DAHA KALİTELİ VE DAHA UCUZA ESER VARSA ALIŞVERİŞLERİNİ O İSTİKAMETTE YAPSINLAR”
Bu ülkede, bilhassa güç fiyat artışının artık büsbütün durdurulması lazım. Buna devletin, hükümetin tahlil bulması lazım. Türkiye’de elektriğe ve akaryakıta gelen artırımın yansımadığı şey yok. İnsanlara artık bundan bıkkınlık geldi. Bu pahalılığın bir an önce durdurulması lazım. Velilerimiz alışverişlerinde lisanslı eserleri tercih etsinler. Alternatif yerler gezerek nerede daha kaliteli ve daha ucuza eser varsa alışverişi o istikamette yapsınlar. Bizim Çantacılar Sokağının alternatif olarak şu an Türkiye’de hem tedarikte hem de ucuzlukta marka olduğunu söyleyebilirim. Şuurlu alışveriş yapsınlar.”
VELİ: “3 YILDIR TIPKI ÇANTAYI KULLANIYOR”
- sınıfa başlayacak kızına çanta almaya geldiğini söyleyen bir veli, fiyatları nasıl bulduğu sorusuna, “Fiyatı yüksek, çok yüksek. Ağabey ile pazarlık yapacağız. 3 yıldır birebir çantayı kullanıyor. Bizimki çok eskidiği için tamir ettiremedik” karşılığını verdi.
“LİSANSLI ESERLERİN YANINA YAKLAŞILMIYOR”
İlkokula bu yıl başlayacak kızına çanta almaya gelen bir veli, şunları söyledi:
“Kızım birinci sınıfa başlayacak onun için çanta almaya çıktık. Ağabeyine başlarken düzgün bir çanta almıştık, onunla yönetim ediyoruz. Çıktık ancak fiyatlar uçmuş. Burada kötü değil lakin lisanslı eserlerin yanına yaklaşılmıyor. 1500, 2 bin lira, 3 bin liraya kadar çanta var. Çok sıkıntı yani nasıl olacak bilmiyoruz. Bizim de burası aklımıza geldi. Bu bölge toptancı münasebetiyle burada fiyatlar daha uygun.”
ÖĞRENCİ: “ORTAOKULA GEÇİNCE YENİLEYECEĞİM”
Bu devir, 4. sınıfa başlayacak olan öğrenci, ‘Çantanı ne vakit yenilemek istersin’ sorusuna şu karşılığı verdi:
“Benim çantam, ben birinci sınıfa başladığımda alındı. Artık dördüncü sınıfa başlayacağım. Ortaokula geçince yenilemeyi düşünüyorum.”
“OLABİLECEK ÜZEREYSE TAMİR ETTİRECEĞİM”
- sınıfa başlayacak çocuğu için okul çantası alışverişine gelen bir diğer veli, eski çantayı tamir ettirmeye geldiğini söyleyerek ekledi:
“Bana biraz değerli üzere geliyor. Alım gücü düştüğü için biraz zorlanıyoruz. Yedinci sınıfa başlayacak. Eski çanta maalesef bir senede yırtılıyor onun için yenilemek zorunda kalıyoruz. Olabilecek üzereyse tamir ettireceğim, olamayacaksa mecbur alacağız, yapacak bir şey yok. 200-300 lira civarında bir şey arıyorum. Uygun neredeyse oradan almaya çalışacağız.”