Milli Muharip Uçak'ta heyecanlandıran gelişme: Dünyanın en gelişmiş motorlarından biri olacak

Eskişehir’de kurulu TUSAŞ Motor Sanayii AŞ (TEI) Genel Müdürü Prof. Dr. Mahmut Faruk Akşit, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) tarafından yürütülen ve Türkiye’nin en önemli teknoloji geliştirme projesi olan Milli Muharip Uçak’ın (MMU) yerli motoruna giden yolda, geliştirdikleri TEI-TF6000 ve TEI-TF10000 motorlarının birer basamak olacağını bildirdi.

TEI’nin 8 metre eni, 14 metre uzunluğundaki motor test bremzesi, modüler yapısıyla bir günde kurulabiliyor.

TEI Genel Müdürü Prof. Dr. Mahmut Faruk Akşit, motor test bremzelerinin motorun bağlanarak bütün özelliklerinin test edilebildiği sistemler olduğunu söyledi.

Motor güçlerinin artmasıyla testleri için devasa binaların ve büyük sistemlerin gerektiğini anlatan Akşit,

“Burada en büyük zorluklardan birisi motoru gerçek bir uçağa takıp gökyüzüyle buluşturmadan yüksek irtifa şartlarında test edebilmektir. Farklı şartlarda test edilmesi gerekiyor ki uçuştaki en kötü şartlarda bile motorun davranışından ve sorunsuz uçabileceğinden emin olalım.”

diye konuştu.

“Tasarımının tamamı TEI’ye ait”

Mahmut Faruk Akşit, TEI olarak mühendisliklerine güvenerek bütün motor test bremzesini tırlara yüklenebilecek şekilde modüler olarak böldüklerini belirterek, şunları aktardı:

“3-4 konteyner olacak şekilde bölerek, tamamen modüler bir motor test bremzesi geliştirdik. Tasarımının tamamı TEI’ye ait. Yüksek irtifaya sahip, Türkiye’nin doğusundaki dağlarımıza bakıyoruz. Mesela Ağrı Dağı olabilir. Bizim geliştirdiğimiz mobil motor test bremzesini Ağrı Dağı’na götürüp kurarak test yaptığınızda aslında 17 bin ila 20 bin feette test gerçekleştirmiş oluyorsunuz. Bu da gerçek uçuş şartlarına çok yakın oluyor. Bir aksilik olmazsa bu yıl içinde ilk testlerimizi Doğu Anadolu Bölgesi’nin yüksek yerlerinde yapacağız.”

“Dünyanın en gelişmiş motorlarından biri olacak”

Akşit, ilk etapta bu yıl içinde TEI-TF6000’i üretip çalıştıracaklarını söyledi. TEI-TF6000’in gerçek anlamda bir askeri turbofan motoru olduğunu anlatan Akşit, şöyle konuştu:

“Küçük ölçekli de olsa bir savaş uçağı motoru. Tamamen özgün olarak TEI tarafından tasarlanıp geliştirildi. Milli Muharip Uçak için çok daha yüksek isterleri olan, teknolojinin en üst noktasında bir motor isteniyor. Dünyanın en gelişmiş motorlarından biri olacak. Adım adım gidiyoruz. TEI-TF6000 ve TEI-TF10000 bizim için öğrenme motorlarıdır. Teknoloji geliştirme, validasyon ve yetenek kazanma motorları… Motorlarımız, Milli Muharip Uçak’ın motorunun Türkiye’de yapılabilmesi için çok önemli bir adım. Ekibimize ciddi özgüven kazandırdı. Artık, Milli Muharip Uçak’ın motorunu Türkiye’de yapabileceğimizi biliyoruz. Art yakıcısız 6 bin ya da 10 bin librelik bu motor hem Kızılelma’da hem TUSAŞ’ın yeni geliştirdiği İHA olan Anka-3’te, gerekirse hızlı milli hücum botlarda çok yönlü kullanılabilecek, milli ekonomiye katkısı olacak güzel bir motor olacak.”

MMU’nun motoru için TEI’nin 200’ü aşkın mühendisi çalışıyor

Mahmut Faruk Akşit, Milli Muharip Uçak’ın motoruyla ilgili ihale sürecinin tamamlanmadığını dile getirerek buna rağmen TEI’nin Türkiye’de partnerleriyle bu motoru geliştirmek için çalışmalara başladığını vurguladı. MMU’nun motoru için ekip kurduklarına değinen Akşit, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Şu anda tam gaz çalışıyoruz. Milli Muharip Uçak’ın motoruna vakit ayıran, sadece bu motorla ilgilenen mühendislerimizin sayısı geçtiğimiz yıldan bu yana 200’ü aştı. Milli Muharip Uçak’ın tasarım çalışmalarında resmi ihale süreci tamamlanmamış olsa da biz, başladık. TEI-TF6000 ve TEI-TF10000 motorları, Milli Muharip Uçak’ın motoruna giden yolda birer basamak. Ekibimizin bir kısmı TEI-TF6000 sürecini yönetiyor. Parça imalatları devam ediyor. Aksesuarlarının bazılarının tedarikinde sorun yaşadık. Onlar takvimi biraz etkileyecek. Bir aksilik olmazsa yaz sonu, sonbahar gibi motorumuzu çalıştırmayı hedefliyoruz. Bu motoru çalıştıracağız ki burada yaptığımız tasarımın ne kadar iyi çalıştığını göreceğiz. TEI-TF6000 motorunu bir nevi teknoloji kazanım motoru olarak kurguladık.”