Nöbetçi Eczaneler
Kırsalda toplanan yılanyastığı bitkisi ihraç ediliyor
ŞIRNAK – Şırnak ve etraf vilayetlerin kırsalında yetişen yılanyastığı bitkisi ihraç ediliyor. Endemik cins olması hasebiyle ihracatı kotaya tabi olan ve resen yetişen yılanyastığı bitkisi büyük çoğunluğu Şırnak olmak üzere Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesindeki vilayetlerin dağlık alanlarında her yıl bahar aylarında toplanıyor.
Tarım ve Orman Bakanlığınca bu yıl 750 ton toplanma müsaadesi verilen ve ihracatı yapılan yılanyastığı, Şırnaklıların geçim kaynağı oldu. Bu bitki dağlar taranarak toplanıp, ayıklanıp, kasalara konularak, tüccarlara satılıyor ve yurt dışına ihracatı yapılıyor.
Toprakta soğanının bırakılması kuralıyla toplanan bitkinin bu yılki ihracat kotası, 750 ton olarak belirlendi. Tarım ve Orman Vilayet Müdürlüğü Bitkisel Üretim ve Bitki Sıhhati Şube Müdürü Altan Altan, “Bu bitki tabiattan toplanan yılanyastığı olarak bilinen bir bitkidir. Tabiatta zaten yetişen bu bitki köylüler tarafından toplanıyor. Bunu satarak kendi meskenlerinin geçimini sağlıyorlar. Son üç yıldır bilhassa kırsalda yaşayan vatandaşlarımız için büyük bir gelir kapısı haline geldi. Bu bizi çok keyifli eden bir durumdur. Biz üretimi desteklerken, tıpkı anda doğanında bize bu nimetiyle ürerticilerimize bir gelir kapısı haline geldi. Bu yıl 750 ton üzere bir kota uygulandı. Bu kotanın da yüzde 50’sini Irak’a ihracatını gerçekleştirdik. Toplama alanından topladıktan sonra yıkama, eleme için tesislere giriyor. O tesislerden de temizlendikten sonra soğutmalı araçlar ile Irak’a ihracatı gerçekleştiriliyor. Bizi keyifli eden ögelerden bir tanesi de bölgemiz muazzam bir yapıya sahiptir. Doğasıyla, suyuyla, havasıyla, toprağıyla bunu fırsata çevirebildiğimiz ölçüde çiftçimiz kalkınacaktır. İlimiz kalkınacak, hasebiyle ülkemiz kalkınmış olacak. Bunun için çiftçilerimize kelam konusu bitkinin tabiattan toplanması noktasında gerekli eğitimleri veriyoruz. Bu bitkinin korunması da bizim önceliklerimiz ortasındadır. İleriki jenerasyonlara de aktarmamız lazım. O yüzden soğanlı sökümlere muhakkak müsaade vermiyoruz. Çiftçilerimizi bu hususta bilinçlendiriyoruz. Yalnızca yeşil aksamın ihracatını yapıyoruz” dedi.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Şevket Alp, “Türkiye’deki doğal çiçek soğanları muhafaza altındadır. Bunların toplanması ve satılması özel müsaadeye tabidirler. Yılanyastığı bitkisi de müdafaa altındadır. Bu bitkinin üst aksamı, yaprakları zerzevat olarak tüketilmektedir. Bilhassa evvelden bizim coğrafyamızda da tüketiliyordu. Lakin zerzevat kültürü yaygınlaşınca, kullanımı azaldı. Fakat hala kuzey Irak’taki halk bunu zerzevat olarak tüketilmektedir. Buradan toplanıp, Irak’a ihracat yapılmaktadır. Bu bitki muhafaza altında olduğu için, bunların popülasyonu ziyan görmemesi için belirli kotalar konulmaktadır. Doğayı dikkate alarak bunların ne kadarı toplanabilir, hangi devirde ve ne kadar toplanması gerektiği konusunda biz bu mevzuda bakanlığa bilgi veriyoruz. Bakanlıkta bu bilgiye bağlı olarak karar alıyor. Daha evvel bin ton müsaade verilmişti. Ancak yapılan ihracat 800 ton civarında olunca, kuraklık ve öteki faktörler göz önünde alarak 750 ton civarında bir kota uygulandı. Teknik şartlara haiz olan firmalar başvuruyor. Bu firmalara bizde direktörlük çerçevesinde bunlara kota veriyoruz. Onlarda köyüler ile birlikte kırsaldan toplayarak, ihracat ediyorlar. Bu bölgeye kıymetli bir gelir kapısı olmuş oluyor” diye konuştu.
Siirt Tarım Kredi Kooperatif Lideri Şemsettin Çelik, “Yaklaşık 12 yıldır yılanyastığı bitkisinin ihracatını yapıyoruz. Kırsal alanlarda yetiştiği için bölgeye katkı sağlıyor. Yılanyastığı bitkisini her sene bin ile 700 ton ortasında ihracat yapıyoruz. Özel müsaadeye tabidir. Nisan ayının başından Mayıs ayının 15’ine kadar bunun toplanması ve ihracatını yapıyoruz. Alana her gün yaklaşık 3 bin kişi yılanyastığı topluyor. Günlük 40-50 bin ton getiriyorlar. Bu bölgeye yıllık 15 milyon TL gelir sağlıyor. Bizde faydalanıyoruz, ortadaki toplayıcı da faydalanıyor” dedi.
Yılanyastığı toplayıcısı Kadriye Özdemir ise, “Yılanyastığı bitkisinin yaklaşık 20 günlük bir toplanma müddeti var. Kırsal alanların yüksek yerlerinde bulunuyor, yüksek yerlerde topluyoruz. Biz yemeklerde kullanıyoruz, Irak’a ihracatı var. 5-6 çeşit yemeklerde kullanılıyor, her yörenin farklı yemeklerinde kullanılıyor. Sarmada, çorbada, içli köftede kullanılıyor” dedi.