Nöbetçi Eczaneler
İzmit Belediye Lideri Fatma Kaplan Hürriyet, “İzmit gri bir kent olarak anılmasın. Biz Nikomedia ile yaşamayı seçiyoruz” diyerek, İzmit’in tarihi bedellerinin turizmcilerin dikkatini çekmesini hedeflediklerini söyledi.
İzmit Belediye Lideri Fatma Kaplan Hürriyet, TÜRSAB Kültür Turizmi İhtisas Lideri N. İlham Seyyale ve Özgür Ildır Öksüz’ün sunumlarıyla yayınlanan ‘Kültür Keşifleri’ programına konuk oldu. Facebook ve Youtube üzerinden canlı olarak yayınlanan programda konuşan Lider Hürriyet, şunları söyledi:
“İzmit hakikaten kadim bir kent. 3 bin yıllık bir tarihten bahsediyoruz. Tarihe de ilgilisi olan birisiyim. Doğuyu ve Batıyı birleştiren coğrafik pozisyonu çok değerli bir yer İzmit. İstanbul‘dan evvel Roma’ya 46 yıl başşehirlik yapmış laikliğin temeli kabul edilen birinci müsamaha fermanının yayınlandığı bir kent İzmit. O yüzden harika bir tarihe sahip.
“KADİM KENT İZMİT”
Birçok periyoda ışık tutan eski bir devri anlatan bir sürü medeniyeti barındırmış değerli bir kent İzmit. Biz bu değerli de insanlarımıza anlatmaya çalışıyoruz. Münasebetiyle bu yayın bizim için bu manada değerli bir yayın. Bu fırsatı verdiğiniz için çok teşekkür ediyoruz. Zira İzmit hala içinden gelinip geçilen ve endüstrinin gölgesinde kalmış gri bir kent olarak isimlendiriliyor. Aslında İzmit 2 denizi olan yaz ve kışı başka değerli olan, tarihi, kültürü güçlü olan toprağının altı üstünden daha güçlü olan kadim bir kent İzmit.
“DÜNYA TARİHİNE IŞIK TUTUYOR”
İzmit, Helenistik devir, Roma, Bizans, Osmanlı, Selçuklu ve Cumhuriyet üzere birçok devrin süper ihtişamını yaşayan süper bir kent. Dünya üzerinde 45 kentte ismi yaşatılan Santa Barbara İzmitli. Denizcilerin ve madencilerin esirgeyici azizesi. Her sene 4 Aralık’ta anılır. Hristiyan dünyası için çok değerli bir kimliktir. Müsamaha Fermanı İzmit’ten yayınlanmıştır. Bu bile 3 bin yıllık tarihi içerisinde İzmit’i dünya tarihine ışık tutan farklı bir yere koyuyor.
“TÜM DÜNYA NİKOMEDİA’DAN YÖNETİLİYORDU”
‘Zamanında tüm dünya Nikomedia’dan yönetiliyordu’ denir. Evvel Astakos ismiyle kuruluyor İzmit. Burasının merkezi bugünkü İzmit’in 7 kilometre ilerisinde kıyılarda kuruluyor. Akabinde I. Nikomedes İzmit kıyılarını merkez yapıyor. O devirde imparator bir kartal uçuruyor ve nereye konarsa oraya kenti kuralım deniyor. O kartalda rivayete nazaran İzmit kıyılarına konuyor.
“ÇOK VARLIKLI KAYNAKLARIMIZ VAR”
İzmit tarihi geçmişiyle çok güçlü bir kent. En ihtişamlı vakitlerini Diocletianus taç giydikten sonra Roma’nın başşehirliğini yaptığı periyotta yaşadı. Kendisine, kızına, eşine yaptırdığı yapılarla, kenti endüstrinin ve ticaretin merkezi haline getirmesiyle, liman kenti oluşuyla çok varlıklı kaynakları olan bir kent İzmit.
“ÖNCE İZNİKMİD SONRA İZMİD”
Ben İzmit’in tarihinden bahsederken ‘Kayıp Başşehir Nikomedia’ olarak ısrarla ve önemseyerek tabir ediyorum. Yaptığımız çalışmalarda daima bu başlık altında gerçekleştiriliyor. Geçmişte beşerler nasıl yaşıyordu? Tiyatroları nasıldı? Yemekleri nasıldı? Günlük yaşantıları nasıldı? Bunlara ışık tutan çok hoş ibareler var. Bu ibareler yapılardan tutun da kıssalara kadar bulunuyor. İzmit Türk hakimiyetine geçtikten sonra İznikmid ismiyle daha sonra da İzmid ismiyle anılıyor. Sonra İzmit oluyor.
“NİKOMEDİA ROMA’DAN BİLE DAHA İHTİŞAMLI GÖRÜLÜYOR”
İzmit onca zelzele görmesine ve yıkılıp yıkılıp yine kurulmasına karşın daima ilgi gören bir yer. Tarihine baktığınızda hem çok önemli yaşanmışlıklar ve çok önemli eserler var. Bilhassa başşehir periyodunda 4 yılda büyük bir ihtişamla inşa ediliyor. O vakitler Roma’dan bile daha ihtişamlı bir kent olduğu lisana getiriliyor. Su kaynakları, tapınakları, imparatorun kurduğu saraylar, darphane, silah atölyesi üzere eserler kaynaklar da mevcut.
“ATATÜRK, CUMHURİYET MUŞTUSUNU İZMİT’TEN VERDİ”
Osmanlı’da İstanbul dışında yaptırılan birinci saray İzmit’e yaptırılan Kasr-ı Hümayun’dur. O saray Cumhuriyet için de çok kıymetli. Zira Mustafa Kemal Atatürk Cumhuriyet kurulmadan evvel birinci ve tek basın toplantısını burada yapılıyor. Cumhuriyet kurulmadan 9 ay evvel ülkenin idare biçiminin cumhuriyet olacağını birinci İzmit’ten müjdeliyor Mustafa Kemal Atatürk. Bu çok değerli bir şey.
“ÇOK HOŞ ÖYKÜLER VAR”
Kadınlara seçme ve seçilme hakkının verileceğini o basın toplantısında lisana getiriyor. Halide hanım’ı vekil olarak görebilecek miyiz? Sorusu üzerine Atatürk, ‘Kadınlar eninde sonunda bu hakkı alacak’ diyor. Bayanlara seçme ve seçilme hakkının verildiği 1934’ten tam 11 yıl evvel bu hakkı İzmit’ten müjdeliyor. Atatürk Ulusal Gayret devri sonrasında annesiyle birinci olarak İzmit’te görüşüyor. Bu manada yeniden çok hoş öyküleri var.
“BİRÇOK YAPIYI CANLANDIRMAK İSMİNE ÇALIŞIYORUZ”
Osmanlı devrinde yapılan Pertev Mehmet Paşa Külliyesi yapılmış. Orhan Camii, Süleymanpaşa Hamamı, İmaret Camii, Fevziye Camii, Yumurtacı Mescidi, Akçakoca Dere Camii üzere Osmanlı mimarisinin kıymetli yapıtları. Buralar bizim kültür rotamızda da bulunuyor. Tekrar 18. yüzyıldan sonra yapılmış Selim Sırrı Paşa Konağı, Yeşil Konak, Mor Konak, Kapanca Sokak’taki Eski İzmit Meskenleri. Bilhassa iç kale dediğimiz bölgede birçok yapıyı canlandırmak ismine çalışmalarımız sürüyor.
“ÇUKURBAĞ DEDİĞİMİZ BÖLGEMİZDE KALINTILAR ORTAYA ÇIKIYOR”
Nikomedia neden ikinci Efes olmasın? Diyerek çalışmalarımıza başladık. O bölge hala sistematik olarak kurtarma hafriyatının başladığı bir bölge değil. Hala kamulaştırılmamış alanlar mevcut. Hala değerini koruyan lakin değeri gün yüzüne çıkarılmamış gizli bir tarih, gizli bir zenginlik. Diğer bir alanda Çukurbağ dediğimiz bölgemizde kalıntılar ortaya çıkıyor. O periyotta 2 metre uzunluğunda büyük bir heykel çıkıyor, renkli renkli rölyefler çıkıyor. İnşaatçılar ne olduğunu çok anlamıyor ve heykel kamyona sığmıyor diye ayaklarını kesip çöpe atıyorlar.
“3 BİN YILDIR RENKLERİNİ KORUYAN ESERLER”
Rölyefler dünya üzerinde renklerini korumuş tek yapıtlardır. 3 bin yıllık tarihe karşın renklerini koruyarak günümüze kadar gelen tek eserler Çukurbağ’dan çıkmıştır. Bu yapıtların büyük kısmı Arkeoloji Müzesinde sergileniyor. O periyodu anlatan 68 yapıttan bahsediyoruz. Rölyefler o periyotların yaşantısını anlatıyor. Merdivenler çıkıyor karşınıza lakin birçok sebepten hafriyat yapılamıyor ve üstü kapatılıyor alanın.
“TARİHİ SÜREÇLER KÜLTÜREL MİRASTIR”
Biz misyona geldiğimizden beri Nikomedia tarihi ilgi alanımız olmuştur. Bir kentin geçirdiği tarihi süreçler kültürel mirastır. Bunlar da toplum hafızasını barındırıyor. Ortak bir bellek ortaya çıkıyor. Bu bellek dünya tarihinde de kıymete sahip. Biz ‘İzmit gri bir kent olarak anılmasın ve biz Nikomedia ile yaşamayı seçiyoruz’ dedik ve harekete geçtik.
“KURTARMA HAFRİYATI DEVAM EDİYOR”
Tuna Şare Ağtürk hocamızın renkli rölyeflerle ilgili yaptığı çalışmasını biliyorduk. Kurtarma hafriyatı sonrasında bir arkeopark projesi kentin marka pahasına katkı sunacak diyerek kolları sıvadık. Bakan beyefendiye tekraren gittik ve ikna ettik. Burada bir kurtarma hafriyatı başladı. Hafriyat başkanlığını Müze Müdürlüğü üstlendi, biz İzmit Belediyesi olarak sponsoruyuz. Birinci faal hafriyat çalışması geçtiğimiz yaz başladı.
“ARKEOPARK PROJEMİZ VAR”
Jeoradar taraması yapıldı ve bu çalışma altta hala çok önemli eserler olduğunu gösterdi. Kurtarma kazılarından sonra da arkeopark projesi yapalım dedik. Uzun vadeli amacımız bu. Dünya Miras listesine girmek için de çok çabalıyoruz. Çalışmalar sistematik devam ederse bu çalışmalar 10 yıl sonra öbür bir yere taşınır. Çok değerli bir kurtarma hafriyatı devam ediyor.
“500’ÜN ÜZERİNDE KÜLTÜR VARLIĞI”
İzmit’te iç kale etrafı dediğimiz bir alanımız var. O bölge tarihi dokunun en ağır olduğu bölge. Orada gezdiğinizde kent genelinde bulunan yaklaşık 500’ün üzerinde kültür varlığını keşfedebilirsiniz. Buna imkan sağlayan bir kültür rotamız var. Hem yürüyüşçüler için hem de bisikletçiler için oluşturulmuş bir rota. Kültür Rotaları Derneği ile vazifeye geldiğimiz birinci yıl protokol yapmıştık. Avrasya Kültür Rotası içerisinde İzmit’in müsamaha yolunu bir yürüyüş kültür rotası olarak oluşturduk. Biz de bu rotaya dahil olduk.
ATATÜRK VE ULUSAL UĞRAŞ ANI MESKENİ
Güzel bir yaşayan müze olan Şiir ve Edebiyat konutumuz bulunuyor. Evvelden Yeşil Konak denen yapı Atatürk ve Ulusal Çaba Anı Konutu oldu. Bu müzemizde dönemsel koleksiyonların sergilendiği bir yapı. İzmit Ulusal Gayret periyodu için de çok değerli. Ulusal Çaba kahramanlarımızın isimleri gelecek nesillere aktarılsın istedik. Kara Fatma, İpsiz Recep üzere kıymetli kahramanlarımızın anılarını yaşattık. 50 binden fazla konuk ağırladık orada. Alt katta tarih okuma atölyesi de oluşturduk. Müzecilik faaliyetlerini çok önemsiyoruz.
İZMİT’İN KÜLTÜR ROTASI
Kültür rotamızda Kasr-ı Hümayun bizi karşılıyor. Oradan yanlışsız geldiğimizde Atatürk’ün açılışına da katıldığı 10 heykelden birisi olan bronz anıtı görüyoruz. Bu anıt çok değerli bir anıt. Sonrasında da 7 Herkül heykelinden biri olan yorgun Herakles ve Athena rota üzerindeki müzede yer alıyor. Doğal göleti ve Roma su kemerleriyle paşasuyu bizleri karşılıyor. 2 denizi ve 2 gölü kucaklayan bir İzmit’ten bahsettiğimizde Paşasuyu seyahat çeşidi kıymetli bir rota.
İZMİT’İN LEZZETLERİ
İzmit çok fazla medeniyete mesken sahipliği yapmış bir kent ve bunun da getirdiği bir mutfak çeşitliliği var. Her ne kadar sanayi kenti olarak herkesin hafızasında yer etse de 50 köyü olan bir yer İzmit. Birçok tarım eserinin yetiştirildiği değerli bir kent İzmit. Coğrafik işaret almış en kıymetli eserlerinden bir tanesi de alışılmış ki pişmaniyedir. Pişmaniye kentin marka kıymeti. İzmit simidi de coğrafik işareti alınmış bir eserdir. Coğrafik işaret başvurusu yapılmış Sütlü Nuriye tatlısı var. Dartı mutfağımızın zenginliklerinden bir tanesi ve tekrar benim çok önemsediğim, bizim toplumsal tesislerimizde de ısrarla tanıttığımız mancarlı pidemiz var. Yerli halkımızın da önemsediği mancarlı pide meşhur lezzetlerimizdendir.
“İZMİT’İN KIRSALI DA ÇOK KIYMETLİ”
İzmit iki denizi bir gölü kucaklayan, yazı kışı başka hoş olan ve bunların yanı sıra kültür ve tarih turizmi içerisinden harikulade zenginliği olan bir yer. Bu alan seyahat rotalarının içerisinde olmalı. Turizmcilerden beklentimiz bu kentin marka kıymetinin daha da artması için daha fazla ilgi etmeleridir. İzmit meraklılarını ağırlamak istiyoruz. Daha fazla insan gelsin, görsün, gezsin, bilsin, anlatsın. Hem yazı hem kışı farklı hoşluklar barındıran bir bölgemiz var. İzmit’in kırsalı da çok değerli. Biz kültür rotamızla turizmcilerin dikkatini çekmek istiyoruz.
“ACENTALARIN DİKKATİNİ ÇEKMEK İSTİYORUZ”
Hemen İstanbul’un yanı başındayız. Rotalarımız da çok pratik. Bunun keyfini çıkarmak isteyenlerin, turizmcilerin, yeni şeyler öğrenmek isteyenlerin, meraklıların İzmit’i keşfetmesini istiyoruz. Bu keşifte cinslerin artmasını istiyoruz. Bunu profesyonel halde, iş manasında yapan bütün acentaların da dikkatini çekmek istiyoruz. Biz belediye olarak buna kurumsal manada da sahip çıkıyoruz. Bir itimat de oluşturmaya çalışıyoruz. Tüm çalışmalarımızı bu istikamette entegre yürütmeye çalışıyoruz.
“KAYIP BAŞŞEHİR NİKOMEDİA’NIN TESCİLİNİ ALDIK”
Arzumuz; İstanbul’dan evvel 46 yıl başşehirlik yapmış 3 bin yıllık bir kenti tanısınlar, görsünler, sahiplenilsin. İstanbul’un yanı başında çok güçlü bir kent var. Bu kenti duyurmaya çalışıyoruz. Kayıp Başşehir Nikomedia başlığımızı her şeyde kullanıyoruz. 2022’yi Kayıp Başşehir Nikomedia Yılı olarak belirledik. 311’de müsamaha fermanı yayınlanıyor. Bu laikliğin başlangıcı kabul ediliyor. ‘Kayıp Başşehir Nikomedia’ isminin tescilini aldık.
“VAKIF ÇALIŞMALARINA DEĞİNDİ”
Nikomedia Hafriyatları İzmit Kültür Sanat ve Eğitim Vakfı’nı kurduk. Bu vakfın tanıtımını da Müze Müdürlüğümüzde, sayın müdürümüz Serkan Gedük’ün de takviyeleriyle Bakanlık vesilesiyle yaptık. Vakıf çalışmalarını yürütüyoruz. Hafriyatlarda çalışan öğrencilerimiz var. O öğrencilere eğitim dayanağı sunuyoruz vakıf çalışmalarıyla birlikte.
“İZMİT’İ CAZİBE MERKEZİ HALİNE GETİRMEK İÇİN ÇALIŞIYORUZ”
Tuna Şare Ağtürk’ün uzun yıllar yaptığı çalışmaları içeren TÜBİTAK Projesi ‘Kayıp Roma Başşehri Nikomedi’anın Renkli Rölyefleri’ isimli kitabımızın kapağında ‘imparatorların buluşması’nı sembolize eden rölyeflerin fotoğrafı yer alıyor. Bu rölyeflerin yepyenileri Müze Müdürlüğünde bulunuyor. Bunların turizmcilerin dikkatini çekmesini istiyoruz. Kitabın içerisinde 68 tane çeşitli rölyeflerin ne olduğu yer alıyor. Bilimsel bir kitap ve ödül aldı. İzmit’i cazibe merkezi haline getirmek ismine elimizden geleni yapıyoruz.”
BAŞKAN HÜRRİYET’İ TEBRİK ETTİ
TÜRSAB Kültür Turizmi İhtisas Lideri N. İlham Seyyale ise şöyle konuştu:
“Bir belediye lideri olarak kentinizi bu kadar yeterli tanımanız çok hoş. O yüzden tebrik ederim. Çok farklı bir kentten bahsediyoruz. İstanbul’a çok yakın, İstanbul olmadan önce kurulmuş. İpek yolu vasıtasıyla hep ticaretin içinde olmuş bir kent. Bu kadar geçmişi olan İzmit’e hak ettiği ilgi ve alakayı göstermiyoruz. İzmit deyince herkes pişmaniye der. Yiyen de pişman yemeyen de deriz hatta.
“İZMİT İSMİ OSMANLI’DAN GELİYOR”
Bölgede birinci olarak Başiskele tarafında Astakos kenti kuruluyor. Daha sonra ise Dünyanın 4’üncü büyük kenti Nikomedia karşımıza çıkıyor. Bu bölge zelzelelerin çok olduğu bir bölge. Bu güzelim kent çok zelzele geçiriyor ve sarsıntı sonrası pahası azalıyor. İzmit ismi Osmanlı’dan geliyor. Orhan Beyefendi fetihlere başladığında şehzadesi Süleyman Paşa vaktinde İzmit’i fethediyor. İznikmid ismi o vakitten bu vakte İzmit olarak geliyor.
“İZMİT’İN ALINMASI ÇOK DEĞERLİ”
İzmit’te hem Osmanlı’yı, hem Roma’yı hem Bizansı, hem Cumhuriyet periyodunu görüyoruz. Bunların hepsini bir ortada görebileceğiniz yer yok üzeredir neredeyse. Osmanlı İzmit’e çok kıymet veriyor. İzmit’in alınması çok pahalı. Orhan Gazi babasının yarım bıraktığı fetihleri devam ettirmek istiyor. Maksat İstanbul’a gitmek. Süleyman Paşa komutasındaki ordu İzmit’i alıyor. İzmit’in alınmasıyla birlikte Anadolu’da Bizans hakimiyeti bitiyor. Kocaeli sözünün çıkış yeri de İzmit’tir. Akçakoca’nın yeri manasına gelen Akçakocaeli demişler sonra ak’ı kaldırmışlar ve Kocaeli demişler.”
“İZMİT 4 BÜYÜK TARİHİ KENTTEN BİRİ”
Özgür Ildır Öksüz de ” Roma, Antakya ve İskenderiye’den sonra dünyanın 4’üncü büyük kenti olarak bilinen, İzmit İlçesinin yamaçlarında kurulan Nikomedia çok güçlü bir kent. Bu kentlerin kimilerinde kartal figürü bulunuyor. Kartalın eti bıraktığı yere, kartalın konduğu yere kent kuran medeniyetler bunlar. İzmit Belediyesi olarak çok hoş çalışmalarınız var” diye konuştu.
Kaynak: ANKA / Mahallî