Nöbetçi Eczaneler
İZMİR’de, çeşitli tarihlerde savaş, çarpışma sırasında ya da arıza nedeniyle körfeze gömülen batık gemiler keşfedilmeyi bekliyor. İzmir Körfezi’nde yaptıkları çalışmada yaklaşık 8 batık gemi tespit ettiklerini söz eden Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü Deniz Bilimleri Anabilim Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Muhammet Duman, “Körfezin kültür kıymetini net olarak ortaya çıkarabilmek için ‘Nautilus’ isimli araştırma gemisinin Türkiye sularında yaptığı araştırmalara misal halde projelerin yapılması gerekiyor. İzmir Körfezi’nde geniş çaplı bir çalışma yapılması ve bunun desteklenmesi lazım” dedi.
Tarih boyunca değerli bir liman kenti olan İzmir, büyük uygarlıkları konut sahipliği yapmanın yanı sıra stratejik pozisyonu nedeniyle asırlar boyunca hem ticari gemileri hem de savaş gemilerini İzmir Körfezi’nde ağırladı. İzmir, antik kentleri ile karada, batık gemilerle ise İzmir Körfezi’nde kıymetli bir arkeoloji mirası barındırıyor. Bu kapsamda Körfez’de farklı tarihlerde savaş, çarpışma sırasında ya da arıza nedeniyle körfeze gömülen batık gemilerden biri en son 2017 yılında İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin Çiğli ilçesi açıklarındaki ömür adası etüt çalışması sırasında, DEÜ Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü uzmanları tarafından tespit edildi. Batık geminin, 100-150 yıllık İnebolu Batığı olduğu belirlendi. Küçük bir bölgede yapılan sonar çalışmalarında yaklaşık 8 batık tespit edilirken, husus ile ilgili rastgele bir çalışma yapılmadı.
‘YENİKALE’DE ÇOK SAYIDA BATIK TESPİT ETTİK’İzmir Büyükşehir Belediyesi ömür adası etüt çalışmasında grubuyla birlikte yer alan DEÜ Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü Deniz Bilimleri Anabilim Kolu öğretim üyesi Prof. Dr. Muhammet Duman, deniz bilimcilerin deniz tabanıyla ilgili yapılan araştırmalarda deniz tabanında yer alan bütün nesneleri sonar ve öteki donanımlarla saptayabilme özelliği olduğunu belirtip, “İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne ilişkin bir proje alanında çalışmalar yaparken bir batığa rastladık. Batığın sonar imajlarını aldığımızda son 100-150 yıllık periyoda ilişkin bir batık olduğunu saptadık. Hususla ilgilenen arkadaşlarımız bunun İnebolu Batığı olduğunu iletti. İzmir Körfezi’nde öteki batıkların da olduğu belirtilince proje alanımıza gidip, gelirken sonar sitemimizi faal halde tuttuk. O ortada Balçova ilçesi İnciraltı semti açıkları Yenikale’de çok sayıda batık tespit ettik. Bu batıklar savaş vaktinde İzmir iç körfezine gemilerin girmelerine engellemek için olduğunu söyleseler de bu gemilerin savaş sırasında çatışma nedeniyle yahut kendi ortalarındaki çarpışma sonucu batmış olan gemiler olduklarını gördük. Yenikale’deki batıklar bilhassa tahrip edilmişlerdi” dedi.İZMİR KÖRFEZİ KEŞFEDİLMEYİ BEKLİYORKörfez’de yaklaşık 8 tane batık tespit ettiklerini aktaran Prof. Dr. Muhammet Duman, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Yenikale dahil olmak üzere 7-8 tane batık var. Net bir sayı veremiyoruz. Bulunduğumuz yerin biraz açığında bir batığın direğini tespit edebildik. Bunun bir batığa ilişkin olduğunu düşünüyoruz. Bu batıkların araştırılması, kazınması ve kültür kıymetlerimizin ortaya çıkartılması gerekiyor. İnebolu batığıyla ilgili yaptığımız buluşa kadar rastgele bir bilgi yoktu. Bu sayı yalnızca bizim lokal olarak çalıştığımız bölgede tespit ettiklerimiz. Yol esnasında aldığımız kayıtlarda bu sayı ortaya çıkıyor. Körfezin kültür bedelini net olarak ortaya çıkarabilmek için ‘Nautilus’ isimli araştırma gemisinin Türkiye sularında yaptığı araştırmalara benzeri formda projelerin yapılması gerekiyor. İzmir Körfezi’nde geniş çaplı bir çalışma yapılması ve bunun desteklenmesi lazım. Son buzul devrinde deniz düzeyi 120-130 metre kadar çekilmişti. Bu türlü bir çalışmayı gerçekleştirebilirsek son buzul devrinin kıyı sınırının net olarak nerede olduğunu belirleriz ki bu beklenen Foça açıklarında bir yer olacaktır. Böylelikle o alandaki kültürel pahaların öbür arkeolojik ögelerin da saptanması ve dünya bilim gündemine sunulma imkanına kavuşulmuş olacaktır.”‘BATIKLAR TURİZMDE KULLANILABİLİR’Körfez’de yer alan batık gemilerin ve uzun yıllar boyunca su altında kalan yerleşim alanlarının turizmde kullanabileceğini belirten Prof. Dr. Duman, “Deniz düzeyi, 20 bin sene evvel azamî çekildiği devirlerden sonra günümüze gerçek evvel 70, sonra 60 daha sonra ise 50 ve 40 metreye kadar yükseldi. En az 2 bin, 3 bin ve 4 bin yıllık dönemlerle bir yükselme süreci geçirdi. Bu periyottaki kent alanları, yerleşim alanlarının saptanmasıyla batık turizmi ve su altındaki arkeolojik nesnelerle ilgili kültürel ve turizm faaliyetlerinde kullanılabilir” sözlerini kullandı.AMFORA BATIKLARI İZLERİNE RASTLANDIKörfez’de antik devirlere ilişkin amfora batıklarının da olabileceğini lisana getiren Prof. Dr. Duman, “Cumhuriyet öncesi 100 yıllık, 200 yıllık periyoda ilişkin tarihçilerin belirtiklerine nazaran olağan savaşla ilgili batıklardan kelam ediyor. Bunların sayısı 10’un üzerinde. Lokasyonları verilmiş lakin manzaraları çok nadir. Yalnızca su üstü özgün imgeleri var. Antik devirlere ilişkin bilhassa Agora, Klazomenai, Bayraklı tarafında antik alanda yaşayanların denizel aktiviteleriyle ilgili olası amfora batıklarının da yer aldığı kaynaklar, lokasyonlar olabilir. Bunlardan birkaç adedine Güzelbahçe ilçesi açıkları çalışmasında Urla ile Güzelbahçe ortasındaki boşlukta sonar kaydında rastlamıştık. Maddi imkanların yetersizliği nedeniyle bunları detaylı olarak görüntüleme bahtımız olmadı. Bu stil bir araştırma yapılırsa tarihe yönelik çok hoş bilgiler çıkacağını inanıyorum” diye konuştu.