Nöbetçi Eczaneler
Jet eğitim ve hafif taarruz uçağı HÜRJET ile birinci uçuşu gerçekleştiren, Türk Yıldızları ile yapılan tarihi uçuşta da pilot koltuğunda oturan HÜRJET Baş Test Pilotu Ercan Çelik, yaşadıklarını anlattı.
Çelik, Türk Havacılık Uzay Sanayii tarafından geliştirilen HÜRJET’in Türk Yıldızları ile birlikte yaptığı uçuşu 1 ay öncesinden planlamaya başladıklarını söyledi.
Uçuşu daha evvelki bir tarihte yapmayı planladıklarını fakat Türk Yıldızları’nın Ankara’ya gelmesinin TEKNOFEST’te mümkün olması münasebetiyle bu fırsatı değerlendirdiklerini anlatan Çelik, şöyle konuştu:
“Hava Kuvvetlerinin müsaadesiyle onlarla hoş bir uçuş planlaması yaptık. Aslında onlar bu işin piri, daima yapıyorlar ve çok da hoş yapıyorlar. Çok hoş bir kadrolar. Planlama doğrultusunda önlemlerimizi aldık, pisti ayarladı. Uçuşun misyon kartı oluşturuldu. Bu testten çok bir uyum uçuşuydu. İşler planlandığı üzere yürüdü. Sabah erkenden geldik, yerimizi aldık. Türk Yıldızları ve biz motor çalıştırdık. Türk Yıldızları kalkışımı takip etti, sonra havada buluştuk.
Ondan sonrası zati hoş bir heyecandı. Açıkçası benim için de çok büyük deneyimdi. Hava Kuvvetlerindeyken kolumuza çok fazla uçak alıp uçtuğumuz 8-10, tahminen daha fazlasının olduğu oluyordu ancak bu türlü bir akrotimi kolunuza alıp uçurmak nitekim büyük heyecan. Heyecanını, gururunu hissettim, zira herkese çok fazla nasip olmaz. O ekibe seçilmiş olmanız, grupta liderliğe ve komutanlığa ulaşmanız lazım ki Türk Yıldızları’na liderlik edesiniz. Bunu HÜRJET ile yapmış olmak büyük gurur, ayrıcalık. Bunu muvaffakiyetle icra ettik ve HÜRJET, Türk Yıldızları’nın ortasında hiç yabancılık çekmedi. Hoş de bir liderlik yaptık.”
20 uçuşu geride bıraktı
Çelik, Türk Yıldızları ile yaptıkları uçuşun HÜRJET’in 17. uçuşu olduğunu ve şu ana kadar 20 uçuş gerçekleştirdiklerini bildirdi.
Uçuş sırasında HÜRJET’in koldaki uçaklarla ahengine ait değerlendirmelerde bulunun Çelik, şu tabirleri kullandı:
“Uçuş Denetim Sistemi’nde düşünce yaşamadık, onlar da kolda rastgele bir sorun yaşamadıklarını söylediler. Düz geçişler yaptık açıkçası lakin hareketlerde tekrar toplanma esnasında koldaki yerlerini koruma edebilirler. Test yapmadık dedik fakat bizim için hoş deneme oldu. Uçuş Denetim Sistemi’nin hassasiyetini ve HÜRJET’in koldaki 6 uçağı dağıtmayacak formda kumanda verebildiğini görmüş olduk. Bu da gelecek için bize çok hoş bir kopya verdi açıkçası. HÜRJET’in ilerideki misyonlarından bir tanesi, tahminen de en hoş misyonu Türk Yıldızları ile olacak. Hasebiyle bu yumuşak geçiş için bir başlangıç yapmış olduk. Çok hoş bir planlama ve tarihi uçuş oldu.”
HÜRJET her uçuştan sonra biraz daha gelişiyor
HÜRJET’in devam eden testlerine ait soruları da yanıtlayan Çelik, testlerin uzun sürece yayıldığını, yeni bir uçak olması hasebiyle da kalibrasyona gereksinimi olduğunu söyledi.
Uçağın uçuş hızını, uçuş açısını anlayıp bu datalarla yanlışsız değerlendirmeler yapmayı amaçladıklarını anlatan Çelik, şunları kaydetti:
“İlk baştaki uçuşlarımız bununla alakalıydı. Hala daha devam ediyor. Uçağın önünde görmüş olduğunuz ekstra bir aksam, kalibrasyon için uçağa ayrıyeten takılıyor. Bununla birlikte uçağın kendi sistemini mukayese ediyoruz. Bu uçuşa kadar değişik hızlar ve irtifalarda denemeler yaptık. Mühendis arkadaşlarımız, projede çalışan arkadaşlarda bunun bir formülasyonu var, o formülasyonla uçağı uygulayacaklar. Bundan sonra havadaki bütün kalibre olmuş ya da standart uçakların sistemine ulaşmış olacak. Muhakkak kusur toleranslarıyla hızı, irtifayı ve öteki dataları göstermiş olacak.
Uçuş Denetim Sistemimiz değerli. HÜRJET bir bilgisayarla uçuyor. Bilgisayarın bir yazılımı, donanımı var. Hem uçtukça ona inanç kazanıyoruz hem de bizim eserimiz olan yazılımın doğrulanması gerekiyor. Simülatörde denediğimiz, öteki yollarla bilgisayarda denediğimiz, tahlillerle yaptığımız şeyleri havada gerçekliyoruz. Yaptığımız uçuşlarda da bu biçimde uçağa 3 eksende komut veriyoruz ve onun tepkilerini topluyoruz. Zira uçağın üzerinde birçok sensör var. Bunlarla birlikte bir grafik çıkıyor. O grafiğe nazaran de planlanana ne kadar yaklaşmış, ne kadar yaklaşmamış ya da ne yapmamız lazım onu görüyoruz. Uçağımızın zira değişik uçuş modları olacak. Çok gelişmiş, aktüel uçaklardan hiçbir eksiği olmayan bir Uçuş Denetim Sistemimiz var, bundan da emin olmamız lazım. Onun için de data topluyoruz. Bu bilgileri topladıkça da yerde düzeltmeler yapılıyor. Uçuyoruz, data alıyoruz, tahlilini yapıyoruz, doğruluyoruz, uyguluyoruz, tekrar uçuyoruz. Bu biçimde devam edeceğiz.”
“Seri uçak üzere uçuyoruz, nazar değmesin”
HÜRJET’in adım adım gelişeceğini ve bunun uzun bir süreç olduğunu vurgulayan Ercan Çelik, “Hava kaideleri, her türlü kurallar müsaade ettiği sürece artık rutine girmiş durumdayız. Haftada 2-3 uçuyoruz seri uçak üzere. Bu çok hoş bir şey. En büyük artısı bu diyebilirim. Daha evvel de öbür projelerde yer aldım, bu sıklıkta uçuyor olmak nazar değmesin… Uçağımız olgun formda esasen birinci uçuşa geldiği için o halini devam ettiriyor. Bir aksilik olmadığı sürece de inşallah bu biçimde devam edeceğiz. Uçak bu türlü gün be gün gelişecek. Uçuş Denetim Sistemi, aviyonikleri, pilot yardımcıları, bütün sistemleri bakımından kendini yavaş yavaş ispatladıkça, arttan da üretim geldikçe, öbür uçaklar çıktıkça HÜRJET’lerin çoğaldığını göreceğiz.” dedi.
“Sürprizler devam edebilir”
HÜRJET’in Türk Yıldızları ile yaptığı uçuşa benzeri sürprizlerin devam edebileceğini belirten Çelik, her bir adımda heyecanla bir şeyler yapmaya çalıştıklarını ancak tüm bunları emniyetli formda gerçekleştirdiklerini söyledi.
Kontrollü giderken eseri ön plana çıkaracak faaliyetlerin de planlandığını lisana getiren Çelik, “Hava Kuvvetlerimiz kullanacak, tahminen öbür Hava Kuvvetleri kullanacak. Dünyadaki yerini alması için de bu tıp bir ekip sürprizleri orta sıra göreceğiz çok sık olmamak kaydıyla. Zira uçağın hedefi şu anda o değil lakin bir halde de kendini göstermesi lazım. Uçağımız hem renkleriyle hem de uçuşuyla kendini gösteriyor. Nazar değmeden bu biçimde inşallah tamamına erdiririz” dedi.
