HABER: İLEYDA ÖZMEN / KAMERA: FURKAN ERDEM

Hatay Sivil ve Toplumsal Platformlar Birliği (HSPB), ” Cumhuriyet‘in 100. Yılında Zelzele ve Hatay Etkinliği’ düzenledi. Eski TTB İkinci Lideri Ali Çerkezoğlu, “Hatay halkının acil yardım ve dayanışmaya hala gereksinimi var. Bu sarsıntı afeti karşısında, ‘kendi yağımızla kavrulmamızı’ bekleyenlere; yazgımıza razı olup yıkıntılar içinde ağıt yakacağımızı umanlara; toprağımıza, konutlarımıza, iş yerlerimize göz koyanlara, bizlerin yardım bekleyen-dilenen bir halk olacağımızı zannedenlere buradan en açık biçimde ve en gür sesimizle sesleniyoruz. Kendi adıma esirgeyici ve kollayıcı olduğuna inandığım bahur dumanlarının o mistik tesirinden alacağımız güçle hem kendimizi hem de kentimizi ayağa kaldıracağız. Bunun için buradayız bunun için bir ortadayız. Zira, kaybettiğimiz canlara borcumuz, bu kadim kente inancımız var” dedi.

HSPB, Büyük Hatay Toplantısı’na hazırlık hedefiyle bugün Ankara Kent Kurul Binası’nda ‘Cumhuriyet’in 100. Yılında Sarsıntı ve Hatay Etkinliği’ düzenledi. İki gün sürecek aktifliğin birinci gününde açılış konuşmasını eski TTB İkinci Lideri Ali Çerkezoğlu yaptı. Çerkezoğlu şöyle konuştu:

“HATAY İÇİN ANTAKYAMIZ İÇİN KARANLIK BİR DEVİRDE OLDUĞUMUZ ÇOK AÇIK”

“Bu sıcak ağustos gününde başta Hatay’dan olmak üzere Ankara’dan İstanbul’dan ve ülkenin birçok vilayetinden aklını ve emeğini ortaklaştırmak için buraya katılan herkese müteşekkir olduğumu söyleyerek başlamak istiyorum. Almanların büyük şair ve tiyatro muharriri Bertold Breht nazi devri için ‘karanlık vakitlerde bu ülkenin şairleri neden sessizdiler’ diye sorar. Bizim de bugün Hatay için, Antakyamız için karanlık bir devirde olduğumuz çok açık. ve karanlık devirler geçtiğinde ‘o devirde ne yaptınız’ sorusuna yanıtı olmalı her insanın diye düşünüyorum. Yalnızca insanların değil kurum ve inisiyatiflerin de. İşte burada bu salonda o soruya yanıtı olan beşerler ya da en azından o karşılığın arayışında olan hoş beşerler var. ve inanıyoruz ki en yanlışsız karşılığı da birbirimizden aldığımız güçle ve ortak akılla daima birlikte bulacağız.

“ŞEHİRLERİMİZİN İDARE ANLAYIŞININ KÖKTEN DEĞİŞMESİ GEREKİYOR”

Hepimiz biliyoruz. Geçmişimizi ve geleceğimizi, çocuklarımızın yüzündeki tebessümle birlikte umutlarımızı da yıkan şubat sarsıntıları ile başlamadı her şey. Lakin birikmiş problemlerimizin zelzeleyle birlikte katlanılamaz bir trajediye dönüşmekte olduğu ve buna seyirci kalınamayacağı da bir öteki gerçek. Bu tabloya seyirci kalamazdık, kalmayacağız. Artık, kent merkezinde, köylerimizde, ülkenin hatta dünyanın her bölgesinde Hatay’ı Antakyalılığı ruhunda hisseden herkesin elbirliği ve güç birliği ile bir ortaya gelme vaktidir. Hatay’da zelzelenin yarattığı yıkım tablosu fevkalâde bir sorun yumağı halinde önümüzde duruyor. Lakin, tarihin bizlere tekraren gösterdiği üzere ‘olağanüstü sıkıntılara olağan yol ve formüllerle müdahale edilemez.’ Sarsıntılara baht gözüyle bakılamaz. Asi havzasında kurulan Antakya üzere kentleri tekraren yerle bir eden ve geleceği bilinen sarsıntılara bu kadar hazırlıksız yakalanmanın bir açıklaması olamaz. Bu nedenle kentlerimizin idare anlayışının kökten değişmesi gerekiyor. Bunun değişmesi için de kente sahip çıkan burası üzere inisiyatiflerin en baştan klasik modellere kendini sıkıştırmaması kural. Daha açık bir söz ile en başta kararlı bir duruşa, demokratik ve iştirakçi bir işleyişe, bayanların direngenliğine ve hassaslığına dayanan bir yürütme ya da uyum heyetine, devamında bilim, akıl ve hakkaniyete dayanan kozmik pahalara inanan, ulusal ve milletlerarası bağları çok geniş bir takımın danışmanlığına gereksinimimiz var. Sonrasında ferdî hiçbir çıkar gütmeden, zelzelenin yaralarını sararken ki özveri, iş birliği ve mütevazılığın kibir karşısındaki gücüne güvenmeye, şahsileşmiş propagandanın yerine tek bir insanın hayatına değebilmenin manevi hazzına odaklanmış bir liderliğe ve her köy, her mahalle hatta her aile ile yalnızca temas değil direkt temsil münasebeti kuran büyük bir grup çalışmasına muhtaçlığımız var. Gerçekçi olup imkansızı talep etmeli, dünyanın ve ülkemizin birçok vilayetindeki Hataylının infial halindeki gücünü birleştirmeyi başarmalıyız. Üniversitesinden, ticaret ve sanayi odasına, personel sendikalarından, akademik meslek birliklerine, sanatkarlarından, memleketler arası kuruluşlara kadar sayısız kurum ve bireyin sahip çıkma ve dayanışma kanallarını Hatay için kalıcı hale dönüştürmeliyiz. Hiçbir devlet kurumu ya da lokal idarenin bizlerden habersiz ya da bize karşın kentimizin yazgısı ile oynamasına müsaade vermemeliyiz.

“HATAY HALKININ ACİL YARDIM VE DAYANIŞMAYA HALA MUHTAÇLIĞI VAR”

Hatay halkının acil yardım ve dayanışmaya hala gereksinimi var. Yardım getiren, dayanışma gösteren onlarca kişi ve kuruma salondaki herkes ismine çok teşekkür ediyoruz. Fakat ondan daha değerlisi yardım ve takviye almadan kendi ayakları üzerinde durabileceği bir güce kavuşmaya çok daha fazla gereksinimi olduğu. ve işte buradaki hazirunun da öncelikli gündemi bunu sağlamak olmalı. Bu sarsıntı afeti karşısında, ‘kendi yağımızla kavrulmamızı’ bekleyenlere; bahtımıza razı olup yıkıntılar içinde ağıt yakacağımızı umanlara; toprağımıza, konutlarımıza, iş yerlerimize göz koyanlara, bizlerin yardım bekleyen-dilenen bir halk olacağımızı zannedenlere buradan en açık biçimde ve en gür sesimizle sesleniyoruz. Kendi adıma gözetici ve kollayıcı olduğuna inandığım bahur dumanlarının o mistik tesirinden alacağımız güçle, hem kendimizi hem de kentimizi ayağa kaldıracağız. Bunun için buradayız bunun için bir ortadayız. Zira, kaybettiğimiz canlara borcumuz, bu kadim kente inancımız var.”

“ANKARA KENT KURULU’NUN AFETLER KONUSUNDAKİ ÇALIŞMALARI, ÇALIŞMA KÜMELERİ, GÖNÜLLÜLERİ VE TÜM PAYDAŞLARI İLE DEVAM EDİYOR”

Açılışın akabinde ise Ankara Kent Kurulu Lider Yardımcısı Lale Özgenel konuştu. Özgenel şunları söyledi:

“6 Şubat sarsıntıları, en az iki açıdan geçmişte yaşanan çağdaş çağ sarsıntılarına nazaran farklılık göstermiştir: Sarsıntıların en az 10 kenti ve kırsalını birebir anda etkilemiş olması; tüm sürecin çok daha aktif ve etkileşimli bir irtibat ortamı içinde izleniyor oluşunun sarsıntı olgusunu, tüm boyutlarıyla, toplumsal biliş ölçeğine taşımış olması. Yakın geçmişteki en yıkıcı sismik afet olan 1999 Düzce sarsıntısı hakkındaki gelişmeler televizyon, radyo, internet, basılı medya mecraları, telefon ve telefon bildirileri üzerinden takip edilmişti; 2023 Kahramanmaraş zelzeleleri ise tüm bu mecraların yanı sıra, tahminen en de faal biçimde toplumsal medya üzerinden takip ediliyor. Toplumsal medya, kuşkusuz, zelzele gerçeğinin tüm boyutlarıyla ve toplumsal olarak idrak edilmesini sağlayan, zelzele olgusunu ve Türkiye’nin bir zelzele ülkesi olduğu gerçeğini hafızalara kazıyan en güçlü araç oldu. Dahası kent kurulları, sivil toplum örgütleri, toplumsal platformlar ve inisiyatifler, üniversite bileşenleri, devlet bileşenleri, lokal idareler üzere çok çeşitli kurumsal ve özel teşebbüslerin kenetlenmesini ve dayanışmasını sağladı. Toplumsal medya, bilgi kirliliği, taraflı ve yanlış haber üzere aksiliklerine rağmen, bir toplumsal birliktelik ve farkındalık ortamı oluşturdu. Bu ortam içinde bilim ve meslek insanları, uzmanlar, saha çalışanları, personel ve işçiler, emekliler, gönüllüler, öğrenciler, kurum çalışanı, sivil toplum örgütü üyeleri, bir diğer deyişle toplumun her bölümü bir ortada hareket etti, birbirinden öğrendi ve haberdar oldu. Bu dayanışmanın örneklediği üzere, Türkiye’nin bir sarsıntı ülkesi olduğu gerçeği üzerine, kurumsal ve toplumsal seviyede ortak bir biliş oluşması ve bilhassa planlama ve proje üretim, onay ve kontrol sistemlerindeki işleyiş süreçlerinin bu biliş çerçevesinde düzenlenmesi ve yürütülmesine öncelik verilmesi.

Ankara Kent Kurulu’nun 6 Şubat sarsıntılarını izleyen süreçteki çalışmaları, bileşenlerinin, gönüllülerinin, Ankara Ticaret Odası ve Ankara Sanayi Odası üzere kentin değerli kurumsal mesleksel birlikteliklerinin dayanışmasının bir örneği oldu. Zelzelesi takip eden süreçte de ‘4.17 Dayanışma Sarsıntıdan Güçlüdür’ üzere kapsamlı farkındalık buluşmaları yapıldı. Ankara Kent Kurulu’nun afetler konusundaki çalışmaları, çalışma kümeleri, gönüllüleri ve tüm paydaşları ile devam ediyor.

Hatay Sivil ve Toplumsal Platformlar Birliği tarafından organize edilen bu programın Kurul çatısı altında gerçekleşmesi, bu Birlik ile Hatay’ın mekansal, toplumsal ve kültürel yine inşasına yönelik zelzele sonrası projeksiyonlarının ilgili tüm uzmanları ve kurumları bir ortaya getirerek iştirakçi bir süreçle, disiplinler ortası bir yaklaşımla ve bütüncül bir bakış açısıyla değerlendirilip, tartışılması ve bir yol haritası oluşturması çok değerli ve örnek bir süreci temsil ediyor. Ankara Kent Kurulu ismine bu programa katkı koyan tüm birlik bileşenlerine teşekkür ediyorum. Birlik’in çalışmalarına her türlü katkıyı vermeye her vakit hazır olduğumuzu söyleyerek, sizlere güzel geldiniz diyorum.”

“HEPİMİZ BİLİYORUZ Kİ ZELZELE ÖLDÜRMEDİ İHMAL ÖLDÜRDÜ”

Özgenel’in akabinde Antakya, Samandağ, İskenderun İlçeleri Kültür Yardımlaşma Dayanışma ve Etraf Gönüllüleri Derneği (ASİ DER) İdare Şurası Lideri Tevfik Usluoğlu da şöyle konuştu:

“6 Şubat ve 20 Şubat’ta olmak üzere dört büyük sarsıntı ve 15 binin üzerinde şu ana kadar zelzele yaşadık. Bu sarsıntılardan etkilenen ülkemizin 11 vilayetinde acılar ve kayıplar yaşadık. Hepimiz biliyoruz ki sarsıntı öldürmedi ihmal öldürdü. Bilim konuşmadı diye öldürdü. Biz bugün bilim konuşsun diye buradayız.”

“BEŞ TANE TEMEL MUHTAÇLIK GEREKLİ”

Etkinliğin devamında zelzelenin 6. ayında acil tahlil bekleyen aktüel problemlere, lokal halkın taleplerine, tahlil tekliflerine, toplumsal projelere dikkat çekmek üzere Hatay için çalışan platformlara ve STK’lara kelam verildi. ‘Söz Hatay’ın’ kısmında konuşan Ortak Akıl- Antakya Platformu üyesi Şerif Süveydan, şunları söyledi:

“Beş tane temel gereksinim ile toparlayacağım. Birincisi özerklik. Bizim öncelikli olarak bir numarada özerk, şeffaf bir uyum ve planlama ofisine muhtaçlığımız var.

Müzakere; her şeyin başıdır. Bir kentin oluşması müzakere üzerine heyetidir.

Etaplama; kentin tek atılımda kaldırılması üzere bir durum kelam konusu değil. Bunu etaplamamız gerekir.

Veri şeffaflığı; bizim şu anda en çok gereksinim duyduğumuz şeylerden bir tanesi. Zira herkes bilgisiz şu an.

Açık kaynaklı bir arşivin oluşturulması gerekli. Şunu söylemek zorundayım; bu ülkede açık kaynaklı bir arşivi oluşturmak en sıkıntı hususlardan bir adedidir. Datayı kendi inhisarına almak isteyen belirli bir aygıtla karşı karşıyayız. Lakin bu olmadan bu kentin planlamasına hakim olamayız.”

“Söz Hatay’ın” kısmında TOSYÖV Hatay Destekleme Derneği Lideri Tahsin Rende, Hatay Dayanışma Derneği Lideri Fahir Semir Abacı, Altınözü Derneği’nden Alpaslan Özdemir ve Hatay Vakfı Genel Lideri İhsan Aydeğer de konuştu.

Etkinlik, Büyük Hatay Toplantısı Tertibi çalışması hakkında verilen bilgilerle devam etti. Akabinde Akademisyen Tuğçe Tezer tarafından MSÜ Hoş Sanatlar Mimarlık Fakültesi Kent ve Bölge Planlama Kısmı “Deprem ve Planlama Ekseninde Tarihten Bugüne Antakya” bahisli sunum yapıldı.

Etkinlik Hatay Mimarlar Odası Şube Lideri Mustafa Özçelik’in “Sorunlar ve Tahlil Önerileri” konuşmasıyla devam etti. Özçelik’in konuşmasının akabinde HTO Lideri Sevdar Yılmaz “Sağlık-Sorunlar ve Tahlil Önerileri” başlığı ile kelam aldı.

Program Hatay Barosu İbrahim Göçmen ve Deniz Emir’in konuşmasıyla devam etti, soru karşılıkla da son buldu.