Hindistan harika güç olabilir mi?

Bizdeki baharat ismi büyük ihtimalle “Baharet”ten geliyor. Bizim Hindistan dediğimiz, İngilizce “India” olarak nitelenen ülkenin kendi lisanındaki ismi “Baharet” “India” eski Yunanca’dan alınma ancak bu isim İngilizce’de 17. yüzyılda canlanmaya başlamış. Hindistan ise daha eski ve Farsçadan alınma: “Hinduların Yurdu” manasına geliyor.

Fazla geriye gitmeden Hindistan ve Pakistan’ın İngilizlerden bağımsızlığını kazandığı 14 Ağustos 1947’den başlamak daha uygun olur.

Pakistan 14 Ağustos, Hindistan ise 15 Ağustos 1947’de Birleşik Krallık ’tan bağımsızlığını kazandı. Müslümanlar, Hindu ve Müslümanların farklı milletler olduğuna vurgu yapan “İki Millet (Two Nation)” teorisi uyarınca, inançlarına uygun yaşayabilecekleri başka bir devlet olarak Pakistan’ı kurdular.

Hindistan içinde azınlık olarak kalan Müslümanların nüfusu da az değildi.

İngilizler Hindistan’a adeta bir imparatorluk bıraktılar: İçerisinde 500’den fazla buyrukluk ya da beylik barındıran, 398 lisanın konuşulduğu, 300 milyondan fazla nüfusa sahip, 3,3 milyon km2’lik büyük bir coğrafya.

İngilizler artlarında yalnızca iki devlet bırakmadı, Keşmir ve Arakan üzere değerli sorunlar de bıraktı.

Hindistan bağımsızlığını kazandıktan sonra Keşmir sorunu ile karşı karşıya kaldı ve hatta mevzuyu BM’ye taşıdı lakin, kanımca, BM’nin sorunun tahlili ile ilgili önerdiği, Keşmir halkının kendi yazgısını tayin bağlamında halk oylamasını (Plebisit) engelleyerek büyük kusur yaptı. Keşmir halkının halk oylaması için sandık başına gitmesi tahminen de bugünün birçok sıkıntısının daha o vakitlerde çözülmesi manasına gelirdi.

Hindistan kuruluşundan sonra ülke içerisinde birliği sağlama yolunda adımlar atmış, Federal Cumhuriyet olarak 1952’de birinci seçimleri yaptırmıştır.

Anayasa seküler olup başka dini bireylerin baskı altına alınmasını yasaklamasına karşın alanda durumlar farklıdır. Bilhassa de Modi’nin 2014’de iş başına gelmesi ile birlikte Hindu Milliyetçiliği yükselmekte ve ülkeyi bir “Hindu” devleti yapma yolunda gayretler sarf edilmektedir.

Hindistan 1960’lı yıllarda, Soğuk Savaş ortamında “Üçüncü Yol” olan “Bağlantısızlar Hareketi”nin kurucu, tesirli üyelerinden biri olmuştur. Ancak, Soğuk Savaş sonrası ABD ile yakınlaşmış hatta stratejik ortak olmuştur.

Hindistan’ın son yirmi yılda ekonomik ve askeri alanda sağladığı gelişme Hindistan’ın bölgesel büyük bir güç statüsünden muhteşem güç statüsüne yükselip yükselemeyeceği tartışmalarını da beraberinde getirmiştir.

Genel kanı Hindistan’ın muhteşem güç refleksleri vermekle birlikte, bu türlü bir statü kazanmak için birçok alanda daha uzun bir yol kat etmesi gerektiği biçimindedir.

Hindistan’ın üstün güç olma yolunda güçlü ve zayıf olduğu taraflarına bakacak olursak:

Hindistan 27 Nisan 2023’te nüfus açısından Çin’i geride bıraktı. Toplam nüfus 1 milyar 423 milyon civarındadır. Nüfus büyüyor, lakin yıllık büyüme oranı düşüyor. Hindistan genç bir nüfusa sahip.

Hindistan kurulduğundan bu tarafa demokrasi üzerinden siyasi bir istikrara sahip oldu. Keşmir ve Maoistler üzere iki kıymetli sorun olmasına karşın siyasi istikrarın korunması kıymetli bir muvaffakiyettir. “Dünyanın en büyük demokrasisi” olarak nitelenen, içinde büyük paradokslar barındıran fakat tekrar de iktidarın seçimle el değiştirdiği bir demokrasisi vardır.

Hindistan iktisadı son yirmi yılda nizamlı biçimde büyüdü ve birinci beş büyük iktisat içerisine girdi. Fakat birinci ikideki ABD ve Çin ile ortasında büyük fark var, kişi başına gelir noktasında da gerekli sıçramayı yapamadı.

Hindistan askerî açıdan da değerli aralıklar kaydetti. De facto olarak (NPT’ye tabi olmayan) ABD’nin şefkat eli altında nükleer bir güç. Nükleer başlıklarını taşıtabileceği kısa, orta ve uzun menzilli füzelere sahip. Daha da kıymetlisi nükleer akına uğradıktan sonra nükleer olarak saldırma (second strike) kabiliyetine sahip. İki uçak gemisi ve nükleer denizaltı var. İkinci, üçüncü ve dördüncü nükleer denizaltılar da yolda.

Hindistan uydu savar silah sistemine sahip dört ülkeden biri. Ordunun siyasetin tam denetiminde olması büyük avantaj. Savunma sanayiinde başta Rusya olmak üzere dışarıya çok bir biçimde bağımlı olması Hindistan’ın en büyük zaafıdır.

Hindistan’ın İngilizce ile canlı bağı da kıymetli avantaj. Hindistan dünya üzerinde İngilizce’nin canlı kullanıldığı, ABD’den sonra ikinci büyük ülkedir.

Hindistan’ın bu güçlü noktaları yanında bir muhteşem güç olabilmek için büyüyen diplomasisi, ucuz işgücü, düzgün eğitim sistemi, tesirli IT hizmetleri, düşük dış borcu ve kâfi döviz stokları, güçlü bir diasporası, düzgün değerlendirilebilirse büyük zenginlik olan çok ırklı ve çok dinli toplumsal yapısı üzere avantajları var.

Ama bunun yanında kıymetli zayıf noktaları şöyle sıralayabiliriz:

Hindistan’da %20 civarında yoksulluk sonu altında yaşayan nüfus var. Yani, büyük bir kesim günde 26 rupi (yaklaşık yarım dolar) ile yaşıyor demektir.

Zayıf altyapı tekrar büyük bir zaaf olarak karşımıza çıkmaktadır.

Hindistan güç noktasında büyük oranda dışa bağımlı bir ülke. Bu da güç güvenliği konusunda bir kırılganlık oluşturuyor.

Hindistan’ın diplomatik ağı büyük güce yakışmayacak formda zayıf. Çeşitli alanlarda değerli büyümeler kaydetmesine karşın ülkeyi en geniş diplomatik ağa sahip birinci 10 ülke içerisinde göremiyoruz.

Bunların yanında, derinlere işlemiş kast sistemi, yetersiz adalet sistemi, içeride Keşmir sorunu ve Maoistlerin yürüttüğü silahlı isyan, dışarıda ise iki nükleer hasım komşu ile çevrilmiş olması, ülkenin istikrarını etkileyecek biçimde Hindu milliyetçiliğinin yükselmesi, Hindistan’ın şimdi gerçek manada bir okyanus gücü olamaması, işsizlik üzere zaaf noktaları Hindistan’ın harika güç olma yolundaki değerli eksiklikleridir.

Bitirirken altını çizmek istediğim mevzu şudur: Hindistan, öbür vakit ve yerde büyük savaşlarla ele geçirilen, adeta imparatorluk üzere büyük bir coğrafyayı içindeki tüm zenginlik ve çeşitliliği ile altın tepside teslim aldı. Artık bunun ileriye yanlışsız sürdürülebilmesi için içeride eşitlik ve adaletin sağlanması değerlidir. Öbür türlü bu devasa yapıyı bir ortada tutmak, bir süre için sürdürülebilir olsa da daima mümkün olmayabilir.

Hindistan olağan ki üstün güç olabilir. Lakin daha uzun bir yol gitmesi gerekiyor. Hindistan’ın muhteşem güç olma yolundaki güçlü yanlarına bakacak olursak:

Öncelikle ülkenin bağımsızlığını kazandıktan bu tarafa siyasi bir istikrarı vardır. Seçimlere dayalı, dinamik, güçlü bir demokrasisi ve bu taraftan de siyasi bir istikrarı kelam mevzusudur. Ekonomik açıdan da Hindistan süratle büyüyen bir ülkedir. Ekonomik büyümenin getirdiği zenginliğin paylaşımı tam yapılamasa da ülke ekonomik olarak süratle büyüyen, gerekli şeffaflık kriterlerine sahip bir iktisattır.

Hindistan’ın profesyonel ve güçlü bir ordusu vardır. Ordunun ülkenin siyasetine müdahalede bulunmaması, ülkede kuruluşundan bu yana askeri darbe yapılmamış olması da ülke demokrasisini sağlıklı yapmaktadır.

Hindistan’ın bilim ve teknoloji alanında bilhassa de uzay teknolojisi alanında kaydettiği gelişmeleri de güçlü olduğu bahisler listesine yazmamız gerekir. Ülkenin ekonomik kalkınmasına katkıda bulunan eğitimli nüfus ve başarılı diasporayı da unutmamamız gerekiyor.

Dış siyaset ve ulusal güvenliği de Hindistan’ın güçlü olduğu alanlar içerisinde zikredebiliriz.

Ülkenin muhteşem güç olma yolundaki zaaf notalarından ikisini zikretmek gerekirse, öncelikle ekonomik eşitsizliği zikretmek gerekiyor. Büyük bir ekonomik büyüme kelam konusu ancak ekonomik gelişme ve refah paylaşımı tabana tıpkı halde yansımıyor. Eşitlik içermeyen bir büyüme kelam bahsidir Hindistan’da.

Diğer taraftan, harika güç olma savındaki bir ülkenin komşuları ile bağlarını bir formda, diplomasiyi de kullanarak düzeltmesi gerekiyor. Komşular geçinmesi güç ülkeler olabilir, istikrarsızlık kaynağı olabilir ancak muhteşem bir gücün bir halde komşularla münasebetleri yeterli tutması da gerekir. Hindistan’ın tüm komşuları ile güçlü dostluk bağları oluşturmada başarılı bir siyaseti olamamıştır.

Netice olarak Hindistan harika güç olma kriterlerini taşımaktadır ancak hala gitmesi gereken uzun bir yol vardır.

Tarihsel açıdan bakıldığında bir ülkenin büyük güç olabilmesi için ekonomik güç, askeri güç, güç güvenliği, demografik yapı, siyasi diplomatik tesir üzere kimi kriterleri karşılaması gerekir.

Ekonomik açıdan Hindistan şu anda dünyanın 3. büyük ekonomisidir. Son yirmi yılda en süratli büyüyen 10 büyük iktisat ortasında yer almıştır.

Geçtiğimiz ay Hindistan Çin’i geçerek dünyanın en kalabalık ülkesi haline geldi. Bu unvanı kazanması ile birlikte Hindistan’ın Çin üzere yükselen bir güç olup olmayacağı tartışmaları gündeme geldi.

Mevcut datalar açısından Hindistan’ın beklentileri karşılamak için kat etmesi gereken bayağı uzun bir yol var demek gerekiyor.

Hindistan’ın büyük güç olabilmesi için ekonomik açıdan istikrarını sürdürmesi gerekiyor.

Hindistan hala işgücünün %40’ını tarımda istihdam etmektedir. Çin’in 2000 yılındaki dataları bundan daha düzgün idi.

Okuma yazma oranı ve öbür datalarını Çin ile karşılaştırdığımızda ekonomik açıdan Hindistan’ın kendini daha da geliştirmesi gerekiyor.

Hindistan’ın bir muhteşem güç olabileceği öngörüsüne varmak şu an için epey zordur.

Askeri güç, muhteşem güç olma yolundaki en değerli kriterlerden biridir. Realist teoriye nazaran de ekonomik güç, askeri gücü tetikler, askeri güç ve ekonomik güç birlikte siyasi ve diplomatik gücü tetikler.

Hindistan askeri güç bakımından, Rusya başta, Fransa, ABD ve İsrail’e çok bağımlıdır. Dışa bağımlılık Hindistan’ın kendi askeri savunma sanayiini geliştirememesinin de bir nedenidir.

Hindistan’ın bir muhteşem olabilmesi için öncelikle askeri güç açısından savunma sanayiini geliştirmesi ve dışarıya olan bağımlılığını önemli biçimde azaltması gerekmektedir.

Üçüncü bir mevzu ise güç güvenliğidir, tarihi açıdan baktığımızda büyük güçler enerji güvenliğini sağlayarak büyük güç oluyorlar. Çin ve Hindistan bunu şimdi sağlayamadılar.

Hindistan güçte önemli halde dışa bağımlıdır. Hindistan şimdiki bilgilere nazaran dünyanın üçüncü büyük ham petrol ve petrol eserleri tüketicisidir. Hindistan tükettiği bu ham petrolün %80’inden fazlasını ithal etmektedir.

ABD Hindistan’ı bölgede Çin’i dengeleyebilmek için büyük bir güç- muhteşem güç demiyorum- haline getirmek istiyor ve her tıp takviyesi sunuyor.

Hindistan’ın demografik gücü, insan kaynakları onun üstün güç olma yolundaki kıymetli artılarıysa da birebir vakitte değerli eksilerindendir.

Son yıllarda, özelliklede Modi periyodunda Hindistan’da demokrasi geriye gitmektedir. Vatandaşlık yasası, başta Müslümanlar, Hristiyanlar ve öbür dini azınlıklara karşı ülkede artan öfke ve sindirme operasyonları, Hindistan’ın global güç olma yolundaki imajını önemli biçimde zedelemektedir.

Hindistan şayet hem bölgesel ve hem de global bir güç olmak istiyorsa bu iç meselelerini halledebilmesi gerekiyor. Hindistan’ın içeride tüm etnik azınlıklara karşı eşit bir formda davranması ve bunu anayasa ile teminat altına alması gerektiğini kavrayabilmesi gerekiyor.

Hindistan’ın yumuşak gücü bir artısıdır. Son yıllarda Hindistan’ın iktisadı güçlendikçe Hindistan’ın dışarıdaki yumuşak güç tesiri de artmaya başladı. Dış siyasetteki stratejik özerkliği Hindistan’ı global düzlemde birçok ülke nezdinde “ayakta dik durabilen” onaylanmış bir ülke pozisyonuna getiriyor. Son yıllarda Afrika başta olmak üzere Hindistan’ın önemli atılımı var. Muhakkak dönemlerle Afrika tepeleri, Asya ülkeleri ile sık sık bir ortaya gelmeler üzere. Bilhassa BRICS ve ŞEİ üyelikleri kıymetli.

Bunlar kıymetli artılar lakin askeri ve ekonomik gücü Hindistan’ın hala Çin ile kıyaslanabilecek bir ülke olmadığını gösteriyor.

Özellikle kritik teknolojilerde Hindistan hala dışa çok bağımlı.

Hindistan’ın büyük bir güç olabilmesi için bilim ve teknolojide ilerlemesi kritik ehemmiyete sahip.