Nöbetçi Eczaneler
Fransa Dışişleri Bakanı Catherine Colonna, Nijer‘deki darbecilere son davette bulundu. Darbecilere yarına kadar müddet veren Colonna, ” Nijer‘deki darbeciler, ECOWAS’ın askeri müdahale tehdidini çok ciddiye almalı.” sözlerini kullandı.
DÜNYANIN GÖZÜ NİJER’DE
Nijer‘de geçtiğimiz haftalarda yaşanan darbe dünyanın gözünü bölgeye dikmesine neden olurken, ülkede önemli bir askeri varlığı bulunan Fransa‘nın ne yapacağı merak konusu oldu. Fransa Dışişleri Bakanı Catherine Colonna, Nijer‘deki son duruma ait dikkat çeken açıklamalar yaptı.
“FRANSA, ECOWAS’IN GAYRETLERİNİ DESTEKLİYOR”
Dışişleri Bakanı Colonna, darbe olduğu sırada yurt dışında bulunan ve ülkesine dönemeyen Nijer Başbakanı Ouhoumoudou Mahamadou ile Nijer’in Paris Büyükelçiliğinde görüştü. Görüşmeye ait yayınlanan basın açıklamasında, Fransa’nın, “Batı Afrika devletleri Ekonomik Topluluğu’nun (ECOWAS) Nijer’deki darbenin seyrini değiştirme uğraşlarının kesin ve kararlı halde desteklendiği” belirtildi. Açıklamada, “Nijer’in geleceği ve bölgenin istikrarı tehlikededir.” tabiri kullanıldı.
“DARBECİLER, ASKERİ MÜDAHALE TEHDİDİNİ CİDDİYE ALMALI”
Dışişleri Bakanı Colonna, daha sonra France Info ve RFI radyosuna ECOWAS’ın muhtemel Nijer müdahalesine ait açıklamalarda bulundu. Bakan Colonna, “Nijer’deki darbeciler, ECOWAS’ın askeri müdahale tehdidini çok ciddiye almalı.” diyerek, artık darbe idarelerine son vermek gerektiğinin altını çizdi.
“DARBECİLERİN YARINA KADAR VAKTİ VAR”
Cuntaya verilen mühletin yarın dolacağını anımsatan Colonna, “Darbecilerin bu ferdî maceradan vazgeçmesi için yarına kadar vakti var.” diye konuştu. Colonna, ECOWAS ülkelerinin Genelkurmay Liderlerinin dün muhtemel bir askeri bir müdahale planı üzerinde anlaştığını anımsatarak, darbeciler açısından aklı-ı selimin galip geleceğine inanmak istediğini lisana getirdi.
“MÜDAHALE KARARI, BÖLGE ÜLKELERİNİN TASARRUFUNDA”
Bakan Colonna, Fransa’nın ECOWAS’ın askeri müdahalesine dayanak verip vermeyeceği sorusuna da “Biz o kademede değiliz. Müdahale kararı ve bu müdahalenin çerçevesini belirleme bölge ülkelerinin başkanlarının tasarrufunda.” dedi. Colonna, darbecilerin, Fransa ile yapılan askeri mutabakatları feshetmesinin mana söz etmediğini de tekrarlayarak, kendilerinin yalnızca yasal yollarla misyona gelmiş yasal hükümet tarafından alınan kararları tanıdıklarını kaydetti.
“FRANSIZ ASKERLERİNİN NİJER’DEN AYRILMASI ŞU AN GÜNDEMDE DEĞİL”
Nijer’de konuşlu yaklaşık 1500 Fransız askerinin durumuna ait de Colonna, “Fransız askerlerinin Nijer’den ayrılması şu an gündemde değil. Fransız askerleri Nijer legal makamlarıyla imzalanan muahedeler kapsamında Nijer’de bulunuyor. Bizim açımızdan şimdilik durum sakin.” değerlendirmesinde bulundu.
NE OLMUŞTU?
Nijer’de Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum, 26 Temmuz’da Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı unsurlarınca alıkonulmuş ve o akşam asker idareye el koyduğunu duyurdu. Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı Kumandanı General Abdurrahmane (Ömer) Tchiani, 28 Temmuz’da Vatanı Müdafaa Ulusal Kurulu (CNSP) isimli cuntanın liderliğini üstlenerek geçiş hükümetinin başına geçti.
SINIRLAR KAPATILDI, TÜM KURUMLAR LAĞVEDİLDİ
Grubun devlet televizyonunda yaptığı açıklamada ülkenin anayasasının askıya alındığı, tüm kurumların lağvedildiği, ülke sonlarının kapatıldığı bildirildi. Televizyonda darbe bildirisini okuyan bir kumandan, giderek berbatlaşan güvenlik durumu ve ülkenin içinden geçtiği sosyoekonomik kriz nedeniyle darbe yapıldığını bildirildi. Bildiride, 22.00-05.00 saatlerinde sokağa çıkma yasağı uygulanacağı ve tüm hudutların kapatıldığı kaydedildi. Ordunun da darbeye katılacağı belirtildi.
“ZOR ELDE EDİLEN KAZANIMLAR KORUNACAKTIR”
Nijer’in demokratik biçimde seçilmiş Cumhurbaşkanı Muhammed Bazoum darbeden saatler sonra Twitter’dan yaptığı açıklamada “Zor elde edilen kazanımlar korunacaktır. Demokrasiyi ve özgürlüğü seven tüm Nijerliler de bunu görecek” dedi. Daha sonra yapılan açıklamada ise Bazoum’un gözaltında olduğu belirtildi.
NİJER BÖLGEDE EL KURAL VE IŞİD ÜZERE KÜMELERLE ÇABA EDİYORDU
Ülkedeki kaos ortamı, bölgede güvenlik korkuları nedeniyle telaşa yol açtı. Nijer, bölgede El Düstur ve DAEŞ üzere kümelerle gayret eden Batı ülkelerinin en kıymetli müttefiklerindendi. El Esas ve DAEŞ kontaklı militanlar Batı Afrika’nın Kıyı bölgesinde yıllardır yayılıyor. Nijer ; Mali ve Burkina Faso’ya nazaran militanların hareketlerini daha yeterli bastırdı. Lakin darbe destekçileri iktidarı yolsuzlukla ve güvenlik problemleri hakkında adım atmamakla suçluyor. Uzun müddettir devam eden militanların faaliyetlerinin bitirilememesi ülkede yansılara neden oluyor.
“KAHROLSUN FRANSA, YABANCI ÜSLER DIŞARI”
Darbeden günler sonra darbeye dayanak verenler sokaklara döküldü. İktidar partisinin binaları yağmalandı, kimi binalar ve etrafındaki otomobiller ateşe verildi. Rusya bayrağı taşıyan eylemcilerden kimilerinin taşıdığı dövizlerde, “Kahrolsun Fransa” ve “Yabancı üsler dışarı” yazısı görüldü.
NİJER DÜNYANIN EN BÜYÜK URANYUM ÜRETİCİSİ
Nijer, dünyanın en büyük uranyum tedarikçileri listesinde de 7. sırada yer alıyor. Tek başına global uranyum arzının yüzde 43’ünü karşılayan Kazakistan, geçen sene ürettiği 21 bin 227 metrik tonluk uranyumla dünyanın en büyük uranyum tedarikçisi olarak kabul ediliyor. Kazakistan’ı 7 bin 351 metrik tonla Kanada, 5 bin 613 metrik tonla Namibya izliyor. Dünyadaki uranyum arzının yüzde 5’ini karşılayan Nijer’de 311 bin 110 metrik tonluk uranyum rezervi bulunuyor.
FRANSA 1970’TEN BU YANA NİJER’DEN URANYUM TEDARİK EDİYOR
18 nükleer santralde 56 reaktörü çalıştırmak için yıllık ortalama 7 bin 800 metrik ton doğal uranyuma muhtaçlık duyan Fransa, eski sömürgesi Nijer’den yaklaşık 50 yıldır uranyum temin ediyor. Fransız devletine ilişkin nükleer güç şirketi Orano, eski ismiyle “Areva”, Nijer devletiyle Sahra Çölü’nde yer alan Arlit kenti yakınlarındaki açık ocak maden alanını işletiyor.
NİJER, FRANSA’NIN 3. EN BÜYÜK TEDARİKÇİSİ KONUMUNDA
Euratom Tedarik Ajansına (ESA) nazaran, Nijer, 2005-2020 devrinde, Kazakistan ve Avustralya’nın akabinde arzın yüzde 19’unu karşılayarak Fransa’nın 3. en büyük uranyum tedarikçisi pozisyonunda bulunuyor. Uranyum tedarikinde yalnızca Nijer’e bağımlı olmayan Fransa’nın halihazırda 3 yıllık gereksinimi karşılayacak zenginleştirilmiş uranyum stoku olduğu kestirim ediliyor. Buna rağmen Avrupa Birliği (AB), uranyum muhtaçlığının yüzde 25’ini Nijer’den karşılıyor. Nijer, Kazakistan’ın akabinde AB’nin en büyük 2. uranyum tedarikçisi olarak kabul ediliyor.
AFRİKA VE BATI ÜLKELERİNDEN ÇAĞRI
Afrika ülkeleri, Batılı ülkeler ve milletlerarası örgütler Bazoum’un özgür bırakılması ve demokrasinin yine sağlanması davetinde bulundu. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken da Cumhurbaşkanı Bazoum’a “tereddütsüz takviye verdiklerini” söyledi. Birleşmiş Milletler ülkeye yardım göndermeye devam edeceğini bildirdi. Avrupa Birliği (AB) ise Nijer’e mali takviyesini ve ülkeyle olan güvenlik işbirliğini askıya aldı.
FRANSA MALİ YARDIMLARI ASKIYA ALDI
Fransa da “Nijer halkı tarafından demokratik olarak seçilen Cumhurbaşkanı Mohamed Bazoum, Nijer Cumhuriyeti’nin tek Lideridir. Fransa, General Tchiani liderliğindeki askeri darbeden ortaya çıkan yetkilileri tanımıyor” açıklamasında bulundu ve ülkeye yönelik tüm mali yardımları askıya aldıklarını belirtti.
NİJER, FRANSA İLE ASKERİ İŞBİRLİĞİNİ SONA ERDİRDİ
Nijer’de iktidarı ele geçiren cunta, Fransa ile askeri işbirliğinin sona erdirildiğini duyurdu. Askeri cuntanın sözcüsünün bu kararı devlet televizyonundan açıklamasının akabinde Fransa’nın birliklerini ülkeden çekip çekmeyeceği şimdi bilinmiyor.
NİJER, BATININ SON MÜTTEFİKİYDİ
Batı Afrika’da eski sömürgeci güç olan Fransa, Mali ve Burkina Faso’daki askeri darbeler sonrasında bu ülkelerdeki askerlerini çekmek zorunda kalmıştı. Nijer, Batı’nın bölgedeki son müttefiki sayılıyordu. Sahel bölgesindeki radikal İslamcı milislerle gayret gayesiyle Fransa’nın Nijer’de konuşlandırdığı askerlerinin sayısı bini geçiyor.
ÜLTİMATOM PAZAR GÜNÜ SONA ERİYOR
Nijerya, Fildişi Kıyısı ve Senegal’den oluşan ECOWAS ülkeleri, talep edilmesi halinde Nijer’e asker göndereceklerini belirttiler. Mali ve Burkina Faso, bir işgal olursa Nijer’de cuntanın yanında savaşacaklarını söylediler. ECOWAS ültimatomu Pazar günü sona eriyor.
