Nöbetçi Eczaneler
Eski Makedonya Hükümdarı Büyük İskender, tarihi kent Gordion’un efsanesi ile anılıyor
Friglerin başşehri Gordion, Anadolu tarihine kılavuzluk ediyor
ANKARA – Tunç Çağı’ndan kalan tarihi eserler ve Tümülüsler ile Anadolu tarihine kılavuzluk eden Friglerin başşehri Gordion, lisandan lisana yayılan efsanesi ile Eski Makedonya Hükümdarı büyük İskender ile anılıyor.
Ankara‘ya 94 kilometre ve Polatlı’nın 29 kilometre kuzeybatısında yer alan Yassıhöyük köyünde bulunan tarihi Gordion kenti, yüzyıllar boyunca Frig medeniyetine başşehirlik yaptı.
Tarihi Milattan Evvel 12 Yüzyıl’a kadar uzanan başşehir, Anadolu’yu kat eden ana yolların kavşağında bulunması, ırmak ve öteki kaynaklar sayesinde suyun bolluğu ve etrafının kuru tarım ve hayvancılığa uygun açık toprakla çevrili olması özellikleriyle ön plana çıkıyor.
Ön giriş kapısı olan, ahşap dikmelerle sağlamlaştırılan, iki katlı ve taş temel üzerine kerpiç bloklardan oluşan dikdörtgen stilli megaron binaların kullanıldığı Gordion kenti, mimarisiyle kendisinden sonraki medeniyetlere de mimari ve mühendislik açısından ışık tutuyor.
İki alman kardeş Gustav Körte ile Alfred Körte tarafından keşfedilen bölgede birinci hafriyat çalışmaları 1900’lerde yapılmış. Antik kentte ikinci hafriyat çalışmaları ise Pennsylvania Üniversitesi Arkeoloji ve Antropoloji Müzesinin kontrolü ve Rodney Young’ın başkanlığında 1950-1973 yılları ortasında yürütülmüş. Yapılan hafriyat çalışmaları sonucunda ise Eski Tunç çağına ilişkin çanak ve çömlekler üzere birçok kalıntıya ulaşılmış.
Dünyanın en büyük ikinci Tümülüs’ü
M.Ö. 740 yılında Frig Hükümdarı Midas tarafından ölen babası Gordios için yaptırılan Tümülüs, dünyanın en büyük ikinci Tümülüs’ü olma özelliğini taşıyor. Lidyalılar tarafından yaptırılan ve Manisa’nın Salihli ilçesinde yer alan Alyettes Tümülüs’ü ise dünya üzerindeki en büyük Tümülüs olarak biliniyor.
Dünyanın en büyük ikinci Tümülüs’ünün en kıymetli özelliği ise içerisinde bulunan ve dünyada günümüze kadar ulaşmış en eski ahşap mezar odası örneği olarak biliniyor. 53 metre yüksekliğinde ve 300 metre çapında olan mezar anıt, içerisinde çok fazla bronz ve ahşap armağanlardan oluşan eserler barındırıyor. 1957 yılında yapılan hafriyat çalışmaları sonrasında çıkarılan bu ikramlar ise hem Gordion Müzesi’nde hem de Anadolu Medeniyetler Müzesi’nde sergileniyor.
Gordion düğümü efsanesi
Anadolu tarihine ışık tutan tarihi kent, “Gordion Düğümü” kehanetine de konut sahipliği yapıyor. Kehanete nazaran, Frik Hükümdarı Gordios’un otomobilindeki boyunduruğa kayışla attığı düğümü çözen kişinin, tüm Asya’nın hakimi olacağı söyleniyor. Yeniden kehanete nazaran, MÖ 333 yılında Gordion’a gelen Makedonya Hükümdarı Büyük İskender‘in düğümü açmak için gayret sarf ettiği, düğümü açamadığında ise kılıcıyla kestiği ve kehanetin bozulduğu ileri sürülüyor.
Antik Kent Gordion’da yaklaşık 10 yıldır Kültürel Miras Eğitim Projesi’nin Eğitim Koordinatörü olarak çalışan Arkeolog Halil Demirdelen, İhlas Haber Ajansı muhabirine yaptığı özel açıklamalarda, yaklaşık 4 bin yıllık Gordion kentinin sırlarının araştırılması için 1950 yıllarında başlatılan hafriyat çalışmalarının 1957 yılından itibaren daha sistemli hale getirildiğini kaydetti.
“Gordion her biçimiyle mükemmel bir ören yeridir”
Megaron binaların yerinde yepyeni çakıl taşından yapılmış mozaik olduğunu söz eden Demirdelen, “Bu mozaik şu anda Gordion Müzesinin bahçesinde de sergileniyor. Dünyanın en eski, özgün, renkli çakıl taşından yapılmış mozaiğidir. Daha sonraki Roma devri mozaikleri bu kadar özgün çakıl taşı değildir, boyama da vardır içlerinde. Gordion her formuyla, mitolojisiyle, efsaneleriyle, yapıtlarıyla, etrafta bulunan yüzü aşkın Tümülüs’üyle ve Gordion Yassıhöyük olarak isimlendirdiğimiz höyükle mükemmel bir ören yeridir. Hem Ankara için hem Türkiye için hem de dünya arkeolojisi için çok çok değerlidir, varlıktır, hafriyat alanıdır. Bu nedenle de hala çalışmalar devam ediyor. Gordion Müzesi’ni çok daha güzel pozisyona getirerek Ankara, Polatlı ve etraftan gelen tüm Türk ve yabancı izleyicilerin orayı görmesi ismine çalışmalarımız hala devam ediyor” dedi.
“Eski Makedonya Hükümdarı Büyük İskender, Gordion Düğümü kehanetini bozmakla anılıyor”
Gordion kentinin Makedonya Hükümdarı Büyük İskender ile anıldığını lisana getiren Demirdelen, “Büyük İskender’in 330’lu yıllarda Çanakkale üzerinden Anadolu’ya girmesi, sonra Antalya’ya kadar inmesi ve oradan kışı geçirmek için Gordion’a kadar gelmesi ile MÖ 333’de Gordion’un düğümünün kesilmesi efsanesi de burayla ilintilidir. Kral Midas, babasıyla kente geldiğinde arabasının uç kısmını düğümlerler. Kehanete nazaran bu kördüğümü kim keserse dünyanın da hakimi olacak diye bir söylenti yayarlar. Bunu duyan Büyük İskender’de MÖ 333’de Gordion’a gelir ancak bir türlü düğümü çözemez. Çözemediği için de hırsına ve kızgınlığına yenilerek, elindeki kılıçla kördüğümü keser. Bu nedenle de kehanetin bozulduğuna inanılır. Dünyanın en büyük kumandanlarından canlı olan Büyük İskender’in doğuya yapacağı seferde başarılı olamadığı ve ne yazık ki çok genç yaşlarda Hindistan sonuna kadar gidemeden hayatını kaybettiği bilinir. Gordion bu biçimde de anılır ki Gordion Müzesi’nin ön kısmında Büyük İskender’in İtalya’nın Pompei kentindeki mozaiğinin yıllar evvel bir kopyasını yaptık, o da orada sergileniyor” tabirlerini kullandı.
“Büyük Tümülüs, Kral Midas tarafından babası ismine yaptırılmıştır”
Demirdelen, Gordion’un dünyanın en büyük ikinci Tümülüs’üne sahip olduğunu belirterek, kelamlarına şöyle devam etti:
“Birincisi Manisa’nın Salihli ilçesindeki Lidya Hükümdarı Alyattes’e aittir. Burada ki büyük olasılıkla Midas olarak adlandırsak da son yapılan dendrokronoloji (ahşap yaşlandırma tekniği) tekniğine nazaran hafriyat grubu tarafından babasının mezarı olabileceği niyeti açıklanmıştır. Büyük Tümülüs, Kral Midas tarafından babası ismine yaptırılmıştır. O vakit bize Kral Midas’ın mezarı nerede diye soru geliyor, niçin bulamıyorsunuz diyorlar. Etrafta 124 civarında Tümülüs var. Bu Tümülüslerin kimileri tarım aşımı nedeniyle, kimileri kaçak hafriyat, kimileri da erozyon ve doğal şartlar nedeniyle düzleşmiş fakat ayakta olanlardan 20-25 civarında bir kısmı kazılmış. Tümülüslerin en değerli özelliği, içinde ahşap mezar odası bulundurmasıdır. Midas Mezarı, daha doğrusu Gordios Mezarı olarak isimlendirdiğimiz Büyük Tümülüs’ün içinde süper bir mezar odası vardır. Bu Tümülüs’ün kıymeti 53 metre yüksekliğinde, 300 metre çağında mükemmel bir mezar anıt olmasıdır. Mezar anıtı içerisinde 1957 yılında yapılan kazılarla süper armağanlar çıkmıştır. Büyük çoğunluğu bronz ve ahşap eşyalar olan ikramların bir kısmı güvenlik ve çok fazla izleyici açısından hem Gordion Müzesi’nde hem de Ankara Anadolu Medeniyetler Müzesi’nde sergilenmektedir.”