Nöbetçi Eczaneler
Kütahya Teknokent Genel Müdürü Ekonomist Prof. Dr. Ersan Öz, Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Türkiye’nin iktisattaki gaye, unsur ve siyasetlere ait makroekonomik iddiaları içeren Orta Vadeli Programı ( Ovp ) hakkında açıklamalarda bulundu.
Öz, “Ekonomik gelişmeleri yakından takip eden biri olarak gerçekçi tahlillere dayalı olduğunu tabir etmek yanlış olmaz. Bu programda açıklanan istatistiki datalar gerçekleşmiş olan 2022 yılından başlayıp 2023 yılı gerçekleşme kestirimini ve 2024, 2025, 2026 yılları olmak üzere önümüzdeki üç yıla ait enflasyon, istihdam, büyüme, ihracat, cari açık üzere temel ekonomik gösterge kestirimlerini kapsıyor” dedi.
“Programda yapısal ıslahat, büyüme, enflasyon, mali-bütçe disiplini ve kura ait göstergeler ön plana çıkmaktadır”
Programın yakından incelediğinde yapısal ıslahat, büyüme, enflasyon, mali-bütçe disiplini ve kura ait göstergelerin ön plana çıktığını söyleyen Teknokent Genel Müdürü Prof. Dr. Ersan Öz, “Geçtiğimiz haftalarda yapılan açıklamalarda Orta Vadeli Programla birlikte öngörülebilirliği güçlendiren bir çerçeve çizileceği ve müşahhas adımların bilhassa de vergi ıslahatı ve yapısal dönüşümün sinyallerini almıştık. Orta Vadeli Programda evvelkilere kıyasla birtakım tahliller ve farklılaşmalar dikkat çekti. Cumhurbaşkanı yardımcısı Cevdet Yılmaz, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve Merkez Bankası Lideri Hafize Gaye Erkan olmak üzere tüm ilgili taraflarla istişare edilerek hazırlandığının belirtildiği ve açıklanan programda temel ekonomik göstergelerin revize edilmesi gayelere yakınsayacak gerçekçi bir programa işaret edilmesi bakımından değerli ve tıpkı vakitte samimi göstergelerdi. Programı yakından incelediğimizde ise yapısal ıslahat, büyüme, enflasyon, mali-bütçe disiplini ve kura ait göstergelerin ön plana çıktığı söz edilebilir” diye konuştu.
” Ovp‘de enflasyona ait 2023 yılı yılsonu enflasyon varsayımı yüzde 65″
“Programda yer alan enflasyon kestiriminin Merkez Bankası varsayımıyla uyumlu hale getirildiği görülüyor” diyen Prof. Dr. Ersan Öz, ” OVP’de enflasyona ait 2023 yılı yılsonu enflasyon kestirimi yüzde 65, 2024 için yüzde 33, 2025 için yüzde 15,2 ve 2026 için kelam konusu varsayım tek haneye düşürülerek yüzde 8,5 olarak açıklandı. Yapılan açıklamalarda sıkı para siyasetiyle tek haneli enflasyona ulaşılacağı sinyali verildi. Münasebetiyle 2024 yılı için sıkı para siyasetinin devam edeceği beklenebilir. Programda yer alan enflasyon varsayımının Merkez Bankası iddiasıyla uyumlu hale getirildiği görülüyor. Bu durum ise enflasyonun varsayımdan fazla bir maksat olarak belirlendiği biçiminde açıklanabilir. Başka yandan OVP’de büyümeye ait kestirimlerin düşürüldüğü görülüyor. Bu düşüşte bilhassa global ekonomik aktivitedeki yavaşlama, global ticarette daralma ve ülkemizde gerçekleşen sarsıntı felaketinin tesirli olduğu belirtilmekte” tabirlerine yer verdi.
“OVP’de 2023 yılı için ekonomik büyüme yüzde 4,4”
Ersan Öz, “OVP’de 2023 yılı için ekonomik büyüme yüzde 4,4, 2024 için yüzde 4, 2025 için yüzde 4,5 ve 2026 için yüzde 5 olarak varsayım ediliyor. İşsizlik beklentileri ise 2025 yılı itibariyle tek haneli düzeylere düşeceği kestirim ediliyor. 2023 yılı için işsizlik beklentisi yüzde 10,1 olurken, 2024 için yüzde 10,3, 2025’te yüzde 9,9; 2026’da ise yüzde 9,3 olarak belirlendiği görülüyor. Dikkat çeken öbür makro gösterge tahminlemesi ihracata ait. 2023 sonu 255 Milyar Dolar gerçekleşmesi beklenen yılsonu ihracatı, 2026 sonu itibariyle 302,2 Milyar Dolar olarak tahminleniyor. Bu ortada “Türkiye gücünü keşfet” logosuyla mal ve hizmet ihracatına yönelik tanıtımlar yapılacak olması amaçların tutturulmasına ve hatta aşılmasına katkı sağlayacaktır. Bu cins plan ve program açıklamalarında merak edilen öteki başlıklardan biri de fert başına düşen ulusal gelir sayısıdır. 2023 sonu itibariyle 12 bin 415 Dolar tahminlenen kişi başına düşen gelir sayısının 2026 yılsonu itibariyle 14 bin 855 Dolara yükseltilerek vatandaşın refah seviyesinde kaliteli bir nicelik standardına ulaşılmak isteniyor” sözlerini kullandı.
“OVP’de kur tahminleri”
OVP’de dikkat çeken bir öteki konunun ise kur varsayımlarına ait olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Ersan Öz,” Programa nazaran dolar kuru 2023 için 23,88, 2024 için yüzde 36,78, 2025 için 43,93 ve 2026 için 47,79 olarak öngörülüyor. Kur enflasyon açısından değerli bir faktör. Kurdaki bu değişme kur geçişgenliğine sebep olarak enflasyon üzerinde baskıya sebep olabilir. Bu ortada 2024’ün dördüncü çeyreğinde hayata geçirilmesi planlanan “Digital Türk Lirası” projesi de digital yatırım iklimine değişik bir taraf verecek gibi” dedi.
“OVP’de yer alan bütçe tahminleri”
Bütçe iddialarıyla ilgili görüşlerini belirten Prof. Dr. Ersan Öz, “OVP’de yer alan bütçe varsayımlarının ise üst tarafta revize edildiği görülüyor. Yapılan açıklamalarda program periyodunda zelzele bölgelerine ayrılacak kaynağın 3 milyar lira olduğu belirtilerek bütçedeki bozulmanın büyük oranda sarsıntı masraflarından kaynaklandığı söz edildi. Program periyodunda bütçe açığı azaltılarak Maastricht kriterlerine ulaşılması hedeflendiği görülüyor. Programda merkezi idare bütçe gelirlerinde ise artış kestirim ediliyor. 2026 yılına gelindiğinde Bütçe Açığı/GSYİH’nın yüzde 2,9’a gerilemesi, Borç Stoku/GSYİH’nın yüzde 33’e indirilmesi hedeflenmiş görünüyor. Hem büyüme hem de harcama varsayımlarından hareketle sarsıntı bölgesine yapılacak harcamaların çarpan tesiriyle büyümeye katkı sağlamasının beklendiği tabir edilebilir” diye konuştu.
“OVP’de tasarrufu teşvik eden ve borçlanma gereğini azaltacak sistemler”
Türkiye’nin ziraî besinlerin ehemmiyetinin farkında olduğunu lisana getiren Ersan Öz, “OVP’de tasarrufu teşvik eden ve borçlanma gereğini azaltacak sistemler de öngörülmüş. Örneğin fiziki altın tasarruf sistemi, yurtdışında yerleşik vatandaşlarımızın tasarruflarını Türkiye’ye yönlendirmelerini sağlayarak hem onların hem ülkemizin kazanmasını sağlayıcı mevduat ve iştirak hesabı (Yuvam), Varlık fonu bünyesinde kurulacak teknoloji fonu ile hem ülke kalkınmasında katalizör görevi görecek genç fikirlerin kuluçka merkezlerinde desteklenmesi, teknopark ve ar-ge tasarım merkezi sayılarının ve imkanlarının artırılması üzere düzenlemeler de öngörülmüş durumda. Son olarak açıklanan OVP’da başkalarına kıyasla kıymetli bir farklılık yedi öncelikli yapısal alanın belirlenmesidir. Büyüme ve Ticaret, Beşeri Sermaye ve İstihdam, Fiyat İstikrarı ve Finansal istikrar, Kamu Maliyesi, Afet İdaresi, Yeşil ve Dijital Dönüşüm, İş ve Yatırım Ortamı. Unutmadan yazalım ki, ziraî besinlerin ehemmiyetinin hepimiz farkındayız. Programda buna yönelik çok kıymetli bir düzenleme 2024’ü üçüncü çeyreğinde mevsimsel tesirleri minimize ederken üretime büyük katkı sağlayacak ‘Sera Organize Tarım Bölgeleri’ kuruluyor. Hem üniversitelerimizde hem pratik üretim alanlarında savunma sanayi, yapay zeka, siber güvenlik, uzay teknolojileri üzere birçok tematik alan olmak üzere öncelikli yapısal alanların belirlenmesi, kısımlar ve enstitüler açılması ve yapılacak ıslahatların takvimlendirme çerçevesinde hayata geçirilmesinin planlamasından tüm ilgili çevreler müşahhas müspet harican direkt ve dolaylı tesirler bekliyor. Ülkemize güzel olmasını diliyoruz” biçiminde konuştu. – KÜTAHYA