Eğitimde rekabet gücümüz arttı

OECD Türkiye’nin eğitimde son 20 yılda almış olduğu araları yeni bir raporunda kıymetlendirdi. Geçen hafta Ulusal Eğitim Bakanı Mahmut Özer’in bir kıymetlendirme toplantısı ile kamuoyuna tanıttığı rapor Türkiye’nin eğitimde artık erişim meselesini çözdüğünü, kabuğunu kırdığını ve kaliteyi de daima güzelleştirerek OECD ülkeleri ile rekabet edebilir bir pozisyona yükseldiğini açık bir biçimde ortaya koydu. Biz de raporu Bakan Mahmut Özer ile konuştuk.

OECD Raporu’nda Türkiye’nin eğitime erişim sorunun artık çözüldüğünü belirten Özer, mevzuyla ilgili şu değerlendirmede bulundu: “Eğitime erişim konusunu çözmek için Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde 81 vilayet ve tüm ilçelerde devasa eğitim seferberliği başlatıldı. Öncelikle okul yapılması gerekiyordu. Bu nedenle fiziki yatırımlara öncelik verildi. 20 yıl üzere kısa müddette derslik sayısı 300 binlerden 857 binlere yükseldi. Aslında eğitimde fiziki yatırımlar son 20 yılda eğitimde dönüşümün birinci boyutunu oluşturuyordu. İkinci boyutu eğitime erişimi güçlendirmek için eğitim sistemindeki antidemokratik uygulamaların kaldırılması oldu. Başörtüsü yasakları bu periyotta kaldırıldı. Meslek lisesi ve İmam hatip lisesi mezunlarının yükseköğretime erişimini engelleyen katsayı uygulaması bu devirde kaldırıldı. İşte son 20 yılda tüm bu bariyerler ortadan kaldırıldığı üzere fiziki yatırım eksiklikleri de giderildi. Ve 20 yılın sonunda okul öncesi 5 yaştaki okullaşma oranı %11’den %99,9’a yükseldi. İlkokulda okullaşma oranı %99,54’e, ortaokulda %99,17’ye yükseldi. Lisede okullaşma oranı ise %44’den %99,12’ye yükseldi. Bir öteki deyişle artık eğitimin tüm kademelerinde eğitime erişim sorunu kökünden çözülmüş oldu. Cumhuriyet tarihinde birinci sefer eğitimin tüm kademelerinde okullaşma oranları %99’un üzerine çıktı.”

Okullaşma oranının birtakım göstergelerde OECD ortalamasından bile daha düzgün pozisyonda olduğunu vurgulayan Özer, “OECD raporunda da işaret edildiği üzere 5-14 yaş aralığında okullaşma oranları OECD ortalamasının üzerine çıktı. Emsal bir güzelleşme 20-39 yaş aralığı için de geçerli. Eğitime erişimin temel ve ortaöğretimde çözülmesi ve yükseköğretimde son 20 yılda yaşanan büyüme bu yaş aralığında eğitime iştirak oranının OECD ortalamasının üzerine çıkmasına katkı sağlamış oldu” sözlerini kullandı.

Raporda kız çocuklarının eğitime erişim sıkıntısının çözüldüğüne dair yapılan tahlille ilgili Bakan Özer, “Son yıllarda eğitimde fırsat eşitliğini güçlendirmek için kararlı bir biçimde yürütülen eğitimde toplumsal siyasetler çok kıymetli katkı sağladı. Ders kitapları ve yardımcı kaynakların fiyatsız dağıtılması, taşımalı eğitim, fiyatsız yemek, burslar ve kurallı eğitim yardımları üzere çok sayıda toplumsal siyaset eğitime erişimi teşvik etti. Eğitimde dönüşümü sağlayan bu üç-boyutlu yatırımların sonunda kız çocuklarımızın %39 olan okullaşma oranı %99’a yükseldi” bilgilerini verdi.

Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer, katıldığı televizyon programında eğitim gündemine ait açıklamalarda bulundu. Özer, 28 Mayıs’ta yapılacak cumhurbaşkanı 2’nci tıp seçimi nedeniyle 29 Mayıs’ta okulların tatil edileceğini söyledi. Özer, “Seçimin ikinci cins oylamasının sonraki günü olan 29 Mayıs pazartesi günü okullarımızı tatil edeceğiz. Öğretmenlerimiz de idari müsaadeli sayılacak” dedi. Özer, okulların 16 Haziran’da yaz tatiline gireceğini, rastgele bir uzatma olmayacağını kaydetti.

Eğitim sisteminde öğrenci sayısında artış sağlanırken öğretmen başına düşen öğrenci sayısının artmadığını bilakis kalitenin arttığını hatırlatan Özer, şöyle devam etti: “Öğrenci sayısını artırırken öğretmen başına düşen öğrenci sayısı artsaydı, yani sınıflar daha kalabalık olsaydı eğitimin kalitesiyle ilgili risk oluşacaktı. Türkiye bu sorunu da çözdü ve son 20 yılda öğretmen sayısını daima artırdı. 2000’li yıllarda sistemde 500 binler civarında öğretmen varken bu sayı şu anda 1 milyon 250 bine yükseldi. Eğitim sistemindeki öğretmenlerimizin %75’i son 20 yılda atandılar. Bu atak kaliteli bir büyümeyi sağladı. Böylelikle yalnızca eğitimin tüm kademelerinde okullaşma oranlarında OECD ortalamasını yakalamadık, ayrıyeten öğretmen başına düşen öğrenci sayısında da OECD ortalamasına yaklaştık. Hatta raporda da söz edildiği üzere lisede yani ortaöğretimde öğretmen başına düşen öğrenci sayısında OECD ortalamasından çok daha güzel durumdayız.”

Normalde eğitime erişim sorunu çözülürken kalitenin daima iyileştirilebilmesinin çok kolay bir durum olmadığını kaydeden Bakan Özer, “Özellikle ölçeğe dikkat etmek gerekiyor, yani artık 19 milyondan fazla öğrencisi 1,25 milyon öğretmeni olan devasa bir eğitim sistemimiz var. Böylesine devasa bir sistemin kalitesinin daima güzelleştirilmesi çok büyük emeği gerektiriyor. Raporda da değinildiği üzere Türkiye bunu da başardı. Raporda TIMSS ve PISA üzere milletlerarası öğrenci muvaffakiyet araştırma sonuçlarına dayalı olarak Türkiye’nin puanlarını ve sıralamasını daima yükselttiğinin altı çiziliyor. Raporda bilhassa bir vurgu dikkat çekiyor: Türkiye eğitimde niceliksel büyümesini niteliğe yani kaliteye karşın yapmadı, tam bilakis kalite odaklı bir büyümeyi gerçekleştiren az ülkeler ortasında yer aldı. Zati bu nedenle OECD Genel Sekreteri daha evvel Türkiye’nin bu muvaffakiyetinin başka ülkelere örnek olması, ilham vermesini tavsiye eden bir paylaşım yapmıştı” diye konuştu.

Raporun en kıymetli kısımlarından olan mesleksel eğitimdeki dönüşüme dair Bakan Özer şunları söyledi: “28 Şubat’ın eseri katsayı uygulamasının tahribatını artık ortadan kaldırdık. Mesleksel eğitimin orta öğretimdeki hissesini son yılların en yüksek oranına, %53’e yükselttik. Raporda bilhassa 25 Aralık 2021 tarihinde 3308 Sayılı Mesleksel Eğitim Kanunu’nda yaptığımız değişikliğe vurguda bulunuluyor. Bu değişiklikle bilhassa küçük ve orta ölçekli işletmelerimizin çırak, kalfa ve usta gereksinimini karşılamak üzere çok kıymetli bir dönüşümü başlattık. Bu değişiklikten evvel Türkiye’deki çırak, kalfa sayısı yalnızca 159 bin iken şu anda bu sayı 1 milyon 405 bine yükseldi. Mesleksel eğitim artık hor görülen bir eğitim tipi olmaktan çıktı, başarılı gençlerin gitmek için birbirleri ile rekabet ettikleri bir eğitim tipine dönüştü.”

Raporda okulların değerine dikkat çekilirken, okullara gönderilen bütçenin de ehemmiyetine vurgu yapıldığını belirten Bakan Özer, şöyle devam etti: “Tüm okullara paklık, kırtasiye, küçük tamir ve donatım muhtaçlıklarını karşılamaları için bütçe gönderilmesi eğitimde kalitenin artmasında çok değerli bir katkıya sahip. Bildiğiniz üzere geçen sene bu uygulamayı başlattık ve şu ana kadar 13 milyar TL’lik bir bütçeyi okullarımıza gönderdik. Bu yeni yaklaşım okullarımızın çok daha güçlü olmasına, kalitesinin daima güzelleşmesine uzun vadeli çok değerli katkı sağlayacak.”