Nöbetçi Eczaneler
Fenerbahçe’nin yıldız oyuncusu Edin Dzeko, Milliyet’e konuştu. Mesleği ve Fenerbahçe’deki günlerine dair birçok mevzuda açıklamada bulunan Edin Dzeko’nun kendisine yöneltilen sorulara verdiği yanıtlar şu halde:
FUTBOLA GEÇ BAŞLADIM
Öncelikle başlangıç öykünü öğrenmek istiyoruz. Çoçukluğun nasıl geçti? Futbolla nasıl tanıştın?
“Saraybosna’da doğdum. Futbola Bosna-Hersek’te başladım. Babam beni Željeznicar ekibine götürdü. Aslında bugünkü çocuklara baktığınız vakit onlar 5-6 yaşlarında oynamaya başlıyorlar. Ancak Bosna’da savaş olduğu için biraz daha geç başlamak durumunda kaldım. Fakat hiçbir vakit çok geç değildir. Babam da futbol oynadı. Profesyonel düzeyde değil, ancak onun biraz aşağısında. Muhtemelen futbol aşkı ondan geliyor”
SAVAŞ BİZLERİ DAHA GÜÇLÜ YAPTI
Savaş vakti sıkıntı vakitlerdi. O vakit küçüktün. Senin üzerinde nasıl bir tesiri oldu?
“Tabii ki bizler çocuktuk. Ben ve kız kardeşim. O vakit çok küçüktük. Alışılmış ki olan şeyleri anlıyorsunuz lakin her şeyi değil. Çocuk olarak her vakit oyun oynamak istersiniz. Dışarıda ne olup bittiğini bilmenize karşın yeniden de dışarı çıkıp başka çocuklarla oyun oynamak istersiniz. O manada bizim için biraz daha kolaydı, her şeyi bilmiyorduk. Lakin ailelerimiz için çok zordu. Alışılmış ki bu türlü şeyler yaşadıktan sonra insan daha güçlü hale geliyor.
Savaş hayatımızdaki en berbat şey. Umarım kimsenin başına gelmez. Son zamanlardaki savaşlara baktığım vakit, umarım onlar da en kısa müddette son bulur. Zira ben de bunu yaşadım. Nasıl bir his olduğunu biliyorum. Evinizden çıkmamanız gerekiyor. Bilhassa aileniz için endişeleniyorsunuz. Zira o vakit yiyecek ve gibisi şeyleri bizlere sağlayabilmek için meskenden çıkmaları gerekiyordu. Sıkıntı vakitlerdi, lakin bizleri daha güçlü yaptı”
GOL ATMAK DEĞERLİ FAKAT FUTBOL OYNAMAYI SEVİYORUM
Teplice kulübü seni nasıl keşfetti? Orada nasıl bir süreç geçirdin?
“Kariyerimin başlarında biraz sağ tarafta da oynadım. 7 numara üzere. Lakin genelde kadrolarımda en çok gol atan oyuncu ben olurdum. O yüzden en başından beri santrfordum diyebiliriz. Çek bir hocam vardı. Benim ekibin Zeljeznicar’a gelmişti. 17-18 yaşlarındaydım. A kadrosu çalıştırmaya gelmişti. Ben de aslında oradaydım. Orada 7-8 ay kaldı. Tam hatırlamıyorum. Gittikten yaklaşık 3 ay sonra beni aradı. Teplice ekibine gidip gitmek istemediğimi sordu. Lakin beni kendisinin hocalığını yaptığı ikinci lig ekibine kiralayacaklardı.
‘Evet’ dedim, kulüple görüştük ve orta yolu bulduk. Oraya gittim. 6 ay boyunca 2. Ligde oynadım. Sonra direkt olarak Teplice ekibine gittim. Bence kıymetliydi. Bunu söylemeyi çok sevmesem de Bosna’dan ayrıldığım için şanslıydım. Zira Çek Cumhuriyeti’nde her manada daha güzel tesislere, daha uygun şartlara sahiptik. Alanlar, tesisler ve idmanlar olsun. Yetenekliydim diyebiliriz. Lakin yetenek sizi tek başına bir yere getirmez. Beni daima üst çekmeye çalışan bir hocaya sahiptim.
Başta forvetin biraz ardında 10 numara durumunda oynadım. ‘Geriye daha çok koşman gerekiyor, buna alışman lazım’ dedi bana. Futbol oynamayı seviyordum. Alışılmış ki gol atmak en değerli ve en sıkıntı şey. Doğal ki forvetler olarak gol atmayı severiz. Bunun için yaşamanız gerekiyor. Belirtmiş olduğum üzere beşerler sizi yargılarken kaç gol attığınıza bakarak yargılıyorlar. Uygun oynayabilirsiniz ancak gol atamadıysanız, kim gol atamadı derler. Ben ceza alanının ortasında pasları ve ortaları bekleyip gol atınca keyifli olacak biri değilim. Geri gelip kadro arkadaşlarıma yardım etmeyi, onlar için alan yaratmayı seviyorum. Bir forvetten fazlası olarak bu benim”
TÜRKİYE MAÇI SONRASI TRANSFER OLDUM
Wolfsburg’un ilgisini nasıl çektin?
“Çek Cumhuriyeti’nde geçirdiğim 2 yıldan sonra 2007 yılında – sanırım haziran başıydı – Türkiye’ye karşı birinci ulusal maçımı oynamıştım. Sarajevo’da sizi 3-2 yendik ve ben de birinci yarının sonunda ikinci golü attım. Sanırım kaleci Rüştü Reçber’di. Servet ise stoperdi. Wolfsburg beni o maçta ve daha sonra oynadığımız Malta müsabakasında izledi. Her şey çok süratli gelişti. O zamanki teknik yöneticileri Felix Magath ile buluştuk. Her şey ulusal ekipten sonraki birinci 10 gün içerisinde gerçekleşti. Magath’ın bana en çok kattığı şey, Alman mantalitesiydi. Bu mantalitede her vakit çok çalışmak gerekir, zira hiçbir şey size durduk yere gelmez. Kimse size hiçbir şeyi ikram etmez. Alanda onu sizin kazanmanız gerekir. Bosna’dan gelirken şunu biliyordum. Şayet Almanya’ya gidersem durumumda oynayan pek çok Alman futbolcu olacak ve 9 numara olabilmem için onlardan çok daha güzel olmam gerekirdi. Felix Magath her vakit bizlere karşı çok talepkardı. Alanda herkesin kendi işini yapması, çok koşması ve birbirine yardım etmesi gerekiyordu. Ben de bu mantaliteyi mesleğim boyunca her yere taşımaya çalışıyorum. Zira çocukken futbol oynamaya başlayınca her şeye sahip olmanız mümkün değil. Farklı hocalardan, farklı gruplardan kendinize farklı şeyler katarsınız. Bence o benim mesleğim için çok önemliydi”
44 YIL SONRA GELEN ŞAMPİYONLUK
Manchester City’nin 44 yıl sonra gelen şampiyonluk maçında 2. golü atıp tarihe geçmeyi başardın. O golü hala hissettiğini düşünüyorum?
“Şampiyonluk maçında Manchester City formasıyla 2. golü attım. Muhtemelen mesleğiniz boyunca başınıza bir kez gelecek bir olay. Tahminen son dakikalarda maçlar kazanabilirsiniz, lakin son 2 dakikada 2 gol atıp Premier Lig’i kazanmak, bilhassa 2. yarıda yaşamış olduğumuz endişe sonrası inanılmaz bir histi. 44 yıl sonra şampiyon olduk, bunu açıklamak imkansız”
ÖNCEKİ GOLLERİMİN HEPSİ GERİDE KALDI
Çok değerli goller attın. Gaziantep’e karşı attın birinci goldeki fevkalade sevincine şaşırdım. Güya mesleğindeki birinci golünü atmış üzereydin?
“Bazen hisler değerlidir. Futbolda bazen hisleri bir kenara koymanız gerekebilir. Fakat bazen de içinizdeki şeyleri dışarı dökmeniz gerekebilir. Muhteşem Lig’deki birinci golümdü. Maçın çabucak başıydı. Mükemmel gol attı da diyebilirler, 1 metreden de gol attı diyebilirler. Kıymetli olan topun kaleye girmesi. Nasıl olduğunun bir ehemmiyeti yok. Evvelki gollerimin hepsi geçmişte kaldı. Aksi hale buralarda olmazdım, bir yerlerde güneşin keyfini çıkarıyor olurdum”
HER ŞEY BAŞTA BAŞLIYOR
37 yaşında olmana karşın hala çok formdasın? Bunu nasıl başarıyorsun?
“Kafa yapısı değerli. Doğal ki çok çalışmanız gerekiyor. Zira 30 yaşını geçtikten sonra bedeninize daha çok dikkat etmeniz gerekiyor. Şayet sakatlanırsanız kalitenizi gösteremezsiniz. Çok uzun mühlet oynayamazsınız. Şanslıyım ki çok fazla sakatlık yaşamadım. Lakin bu biraz da çalışmalarımın sayesinde. Zira her gün sakatlık önleyici çalışmalar yapmaya çalışıyorum. Her vakit şunu söylemeyi sevmişimdir. Bir tane mesleğiniz var. Keyfini çıkarmanız gerekiyor. Artık yapamadığınızı gördüğünüzde bırakıp gidebilirsiniz. Gençken tahminen her şeyi 37 yaşa kıyasla daha düzgün yapabiliyor olabilirsiniz. Ancak dinlenme en kıymetlisi, zira yaş ilerledikçe bedenin toparlanması yavaşlıyor. Bedeniniz 90 dakikanın yükünü hissediyor. Yalnızca bir iki şey değil birçok şey var direktörüz gereken. Örnek olarak her egzersiz öncesi ve sonrası yaklaşık 20-30 dakika sakatlık önleyici idmanlar yapıyorum. Zira artık normaliniz, alışkanlığınız olmaya başlıyor”
HAYALİM ZELJEZNİCAR’DA OYNAMAKTI
Almanya, İngiltere ve İtalya üzere dev liglerde oynadın? En uygunu senin için hangisiydi?
“Almanya’da forma giydiğim vakit İngiltere’de oynamak istediğimi söylüyordum. Zira Premier Lig benim için dünyadaki en güzel lig. Dünyanın en uygun liginde, dünyanın en uygun oyuncularıyla oynayabilecek miyim, bunu görmek istiyordum. Korkmuyordum, zira başarısız olursanız, başarısız olursunuz. Lakin denemezseniz başarısız olup olamayacağınızı bilemezsiniz. Orada yapabileceğimi kanıtlamak için İngiltere’ye gitmek istedim.
Ben Bosna’dayken İtalya Ligi en yeterli ligdi. İtalya’da bize yakın bir ülke. Ronaldo, Maldini, Baggio üzere oyuncular forma giyiyordu. İtalya Ligi düş üzereydi. Orada oynamayı düşünmezdim, zira çok uzak bir hayal üzere gelirdi. En büyük hayalim, kulübüm olan Zeljeznicar’da oynamaktı. Orada gol attım lakin 1.5-2 sene oynadım. Benim için orada oynamak her şey demekti. Alışılmış ki İtalya Ligi en âlâ ligdi, lakin orada oynayabileceğinizi hayal bile edemiyorsunuz.
Seçmek istemiyorum, zira her kulüp benim mesleğimin birer kesimi. En başta Çek Cumhuriyeti’nde oynadığım periyotları çok sevdim. Zira bana bir şeyler kattı. Mesken inşa ederken evvel temeli oluşturmanız gerekir. Benim için münasebetiyle mesleğimin her kısmı değerlidir. Seçmeyi sevmiyorum ancak belirtmiş olduğum üzere Premier Lig benim için en uygun lig. İtalya’da da mükemmel vakit geçirdim. Seçmesi zor”
KENDİMİ BURADA DA KANITLAMAK İSTİYORUM
Peki artık?
“Şimdi nereye gitmek istiyorsun?’ derseniz hiçbir yere gitmek istemem. Buradayım ve kendimi kanıtlamak istiyorum. Bence bir futbolcu her vakit kendini kanıtlayabilir. Geçmişte ne başardığının bir değeri yok. Buradaki beşerler performansınıza nazaran sizi yargılayacaklar. Yani ‘Geçmişte şu golleri attım’ diyemem. Bu bana bir şey katmaz. O yüzden geçmişte attığım golleri, kazandığım kupaları düşünseydim buraya gelmezdim”
Birçok teklif aldığını biliyoruz. Pekala Fenerbahçe’yi neden seçtin?
“Türkiye’de yalnızca Fenerbahçe beni istedi. 2 sene evvel Beşiktaş’ın da bir ilgisi olmuştu. Fenerbahçe idaresi ile 2 sene evvel konuşmuştuk. Fenerbahçe üzere bir grubun 9 sene şampiyon olamaması, mümkün olmamalı. Bu da benim buraya gelmem için büyük bir motivasyon ve meydan okumaydı. Yalnızca saha içerisinde değil, saha dışında da kalitemle insanları keyifli edebilmek, bu mantaliteyi ve kaliteyi buraya getirebilmek kıymetli.
Çünkü bu kadronun her sene kupaları kazanmaya gereksinimi var. Kulüple görüştüğüm vakit beni ne kadar istediklerini gördüm. Bana bütün projeyi sundular. Ayrıntı veremem. Fakat Fenerbahçe Türkiye’nin en büyük kulübü. Size gelip hürmet duyduklarını gösterdikten sonra aslında benim için kafiydi. Onlarla konuştuğum vakit, liderle da görüştüğümde o da çok istekliydi. Kulübe aşık ve bu kulübün şampiyon olmasını istiyor. Bana tıpkı şeyi söyledi. Sana saha içerisinde ve saha dışında da mantalitene muhtaçlığımız var dedi. Kadroya yardım edecek öteki oyuncular da katıldı”
KADIKÖY’DEKİ SES, TON ÇOK FARKLI
Dünyanın en kıymetli statlarında oynadın. Kadıköy’deki atmosfer nasıl pekala?
“Türkiye’de atmosferlerin hoş olduğunu biliyordum. Bilhassa bizim stadyumumuzda. Gol attığınızda biliyorsunuz ki beşerler isminizi söyleyip müziklerle kutlayacaklar. Bu da sizi daha duygusal yapıyor. Avrupa’da büyük statlarda oynadım. 30 binden 70-80 bin kişilik statlara kadar. Buradaki atmosfer, ton ve gürültü farklı. Burada bütün stadyum bağırıyor. Maça nazaran değişir. Mesela Milan’a karşı oynadığımız yarı final maçında ortam olağanüstüydü. Avrupa’da tahminen birtakım şeyler biraz daha değişik. Lakin burada müziklerin tonları farklı ve daha yüksek. Bu da sizi keyifli ediyor. Zira futbol oynarken daha çok eğleniyorsunuz”
KOLAY MAÇ YOK
Türkiye ligi ile ilgili birinci izlenimlerin nasıl? Dört büyük grubun şampiyonluk çabası olacak.
“Türkiye’de öteki kaliteli gruplar olduğunu da biliyoruz. Başlangıç bizim için güzeldi ancak hem bizim hem de rakipler için dönem uzun. O yüzden her maç gelişmeliyiz, yanılgılarımızı öğrenmeliyiz. Hafta hafta daha güzel olmalıyız. Zira fakat bu halde daha fazla maç kazanabiliriz. Her lig farklıdır. Evet, beşerler Avrupa’dan geldiğinizde kolay olduğunu düşünebilir. Artık kolay lig diye bir şey yok. Kolay maçlar da çok nadiren var. Her kadro, taktiksel manada güzel hazırlanıyor. Tahminen her grubun teknik kalitesi yok lakin koşabiliyorlar, savaşabiliyorlar. O yüzden farklı bir lig bekliyorum. Tıpkı birinci maçımızdaki üzere sıkıntı maçlar olacağını düşünüyorum. 2-0 öndeydik ve kırmızı kart gördüler lakin galibiyet için sonuna kadar savaşmamız gerekti. O yüzden futbol bu, her şeye hazır olmanız gerekiyor. Gaziantep FK maçında son dakikada hakem o konumu incelerken biraz korkmuştum. Allah’tan top dışarı çıkmıştı, fakat bizim kusurumuz. Maçı oralara biz getirdik, daha erken bitirmemiz gerekiyordu”
HEPİMİZ TEK MAKSAT İÇİN ÇALIŞIYORUZ
Maç içinde birtakım oyunculara da protestolar oluyor. Bunu hissetmişsindir kesinlikle?
“Daha evvel birkaç röportajda bunu lisana getirdim. Bence taraftarlarımız olağanüstü. Grupta 25 oyuncumuz var. Her bir oyuncumuz değerli. Ben yanılgı yapabilirim, siz yanılgı yapabilirsiniz, her oyuncu yanılgı yapabilir. Lakin bizler için değerli olan şey, taraftarımızın dayanağını hissetmek. Bana takviye verdiklerini görmek, alkışladıklarını görmek, bana güç vermeye çalıştıklarını görmek beni memnun eder. Zira birtakım oyuncular bundan daha çok etkilenir, kimileri daha az etkilenir. Lakin her oyuncu için kendi taraftarları tarafından ıslıklanmak zordur. Kulüp için, futbolcular için taraftarların ardında olmaları çok kıymetli. Zira günün sonunda bütün oyuncular Fenerbahçe forması giyiyor. Ve hepimiz tek bir maksat için savaşıyoruz. Bazen taraftarları ateşlemeye çalışıyorum. Fakat biri kusur yaptığı vakit da bu yalnızca bir yanılgıdır. Herkes yanılgı yapar. O sırada sorun yaşayan oyuncuya yardım etmeye çalışalım ki sorun çözülebilsin”
KENDİMİ KONUTUMDA HİSSEDİYORUM
Milano mu, İstanbul mu?
“Milano’da 2 yıl yaşadım. İstanbul’a yeni geldik lakin çok sevdik. O yüzden ikisi de diyebilirim. Kendimi şimdiden konutumda üzere hissediyorum. Milano’da ya da Roma’daki hayatımdan çok farklı değil. Bu işimizin bir modülü. Çabuk alışmak zorundasınız. Bilhassa grup arkadaşlarınız ve tesis içerisinde çalışanlar olduğu vakit daha kolay oluyor. Tahminen burada taraftarlar biraz daha fanatik. Benimle fotoğraf çektirmek istedikleri vakit çok kibarlar. Şimdi çok dışarı çıkmadım. Şimdilik yalnızca akşam yemeği ve gibisi şeyler için dışarı çıkıyorum, zira onun dışında vakit yok. Her gün idman yapıyoruz, maçlarımız var. Lakin şu ana kadar yeterli gidiyor”
BENZEMA VE HAALAND FARKLI
Benzema ve Haaland?
“Benzema son 10 yıldaki en güzel santraforlardan biri. Haaland da gelecek 10 yılın en yeterli santrforlarından biri olacak. Farklılar. Haaland o biraz hayvan üzere, gole aç. Son vakitlerde bir oyuncuda bu özellikleri görmemiştim. Benzema ise klas, teknik, kaliteli oyuncu”
EN SIKINTI SORU
İki ünlü Bosnalı müzikçi. Halid Beslic mi Dino Merlin mi?
“Zor bir soru. İkisi birden. İkisini de çok seviyorum. İkisi de Bosnalı. Bosna’nın en güzel şarkıcıları”
KÖFTE BİR ADIM ÖNDE
Boşnak böreği mi yoksa köftesi mi?
“Tabağa koyduğunuz vakit ikisini de yerim. İkisi de bizim yemeğimiz. Uzun vakittir Bosna’da değilim. O yüzden arkadaşlarım cevapcici ya da börek getirdiğinde hoşuma gidiyor. Lakin cevapcici biraz daha fazla”
BİR ŞEYİ YAPMIŞ OLMAK İÇİN YAPMAM
Eski Yugoslavya ülkeleri her spor branşında çok başarılı. Bunu nasıl başarıyorsunuz. Biz de sporu çok seven bir ülke olarak sence biz neler yapmalıyız?
“Öğrenmeyi seviyoruz ve istiyoruz. Oynadığımız her şeyi kazanmak istiyoruz. Okuldan sonra basketbol oynadığımda, halı saha oynadığımda daima kazanmak isterdim. Çocuklarımla oynadığımda kazanmaya çalışıyorum, ancak bazen onların kazanmasına müsaade veriyorum.
Ben hiçbir şeyi yalnızca yapmış olmak için yapmam. Basketbol oynuyorsam yalnızca oynamak için oynamam. Âlâ oynamak ve kazanmak isterim. Masa tenisi ya da tenis de olur. Ne olursa olsun. Yalnızca ter atmak için yapmam. Esasen her gün idmanlarda, maçlarda terliyorum. Açıklaması sıkıntı, ancak muhtemelen yetenekli bir milletiz. Bir formda her mevzuda güzeliz. Bu türlü olmak düzgün bir şey. Karım her vakit bana ‘Her şeyde uygunsun, her sporda iyisin’ diyor. Belirttiğim üzere şayet bir şeyi oynuyorsam, kesinlikle öğrenmek ve daha yeterli olmak isterim. Yoksa oynamanın manası yok.”