Nöbetçi Eczaneler
Bursa‘da 6 yıl evvel Nilüfer Belediyesi tarafından açılan fotoğraf müzesinde, sinemaların banyo süreci ve tab edilmesine dayalı klasik analog fotoğrafçılığı yaşatmak için oluşturulan karanlık odada eğitim görenler adeta maziye seyahat yapıyor.
Nilüfer ilçesi Gümüştepe (Misi) Mahallesi’nde konseyi müzede, dijitalleşen fotoğrafın analog ruhunun yaşatılması emeliyle oluşturulan karanlık odada, fotoğraf sinemasının banyo ve baskı süreçleri iştirakçilere öğretiliyor.
Eğitime gelenler, iki gün boyunca müzenin konseptine ve misyonuna uygun olarak tarihi sinemalarda gördüklerini deneyimleme imkanı buluyor. Müzede şu ana kadar yaklaşık 120 şahsa eğitim verildi.
Müzenin sorumlusu ve eğitmen Bahadır Öztuna, AA muhabirine, üniversite yıllarında karanlık oda eğitimi aldığını söyledi.
Bursa’da yaklaşık 6 yıldır bu alanda eğitim verdiğini belirten Öztuna, “Bizim isteğimiz; müzenin konseptine ve misyonuna uygun olarak karanlık odanın o banyo kokusunu, kimyasal kokusunu iştirakçilerin da yaşaması. Daha çok sinemalarda görülen kırmızı ışığın ruhunu ve o ‘sihir’ dediğimiz bembeyaz kağıt üzerinde manzaranın gelişmesi kademelerini öğreniyorlar.” dedi.
Öztuna, bir fotoğraf müzesinin karanlık odasız olmayacağını vurguladı.
“Nasıl oluyor da bu türlü oluyor?” mantığıyla ilerledikleri için iştirakçilerin eğlenerek öğrendiğini kaydeden Öztuna, şöyle devam etti:
“Buradaki hedef didaktik bir eğitim vermekten fazla karanlık odanın ruhunu yaşatmak ve bunu biraz eğlenceli halde yapmak. Çok büyük bir karanlık odamız yok lakin fonksiyon olarak kâfi donanıma sahip. Karanlık oda müzenin ruhuyla eşleşen bir şey. Fotoğrafın tarihi anlatıyorsanız bunun içinde bir karanlık oda tecrübesini de göstermeniz lazım. Bunu bir sergileme sistemiyle kimseye anlatamazsınız.”
“İsteyen gelip burada çalışabiliyor”
Öztuna, Türkiye’de halka açık karanlık odanın sayılı yerlerde bulunduğunu lisana getirdi.
Bursa’da hem eğitim veren hem de halkın kullanımına açık tek karanlık odanın bu müzede bulunduğuna değinen Öztuna, “Ayrıca şöyle bir farkımız da var, isteyen gelip burada çalışabiliyor. Şayet kişinin karanlık oda bilgisi ve yetkinliği varsa randevusunu alıp istediği üzere çalışabiliyor. Sinemasını ve baskı kartlarını yanında getirdiği sürece biz burada tüm teknik materyal ve kimyasalları sağlıyoruz. İstediği kadar da burada kalıp çalışabiliyor, sınırlama getirmiyoruz.” sözünü kullandı.
Fotoğraf çekiminin akabinde öğlenden sonra müzeye dönerek sinema banyosunun hazırlıklarına başladıklarını anlatan Öztuna, şu bilgileri verdi:
“Filmin banyo sürecinde üç kimyasalımız var: Geliştirici, durdurucu ve sabitleyici. Birinci başta geliştiriciyi döküyoruz, geliştirici manzaranın ortaya çıkmasını sağlıyor. Bir sonraki kullandığımız banyo durdurucu. Kimyasalın tepkisini durdurarak imajın geliştiği yerde kalmasını sağlıyor. Son banyo ise sabitleyici. Sabitleyici banyoda artık o üzerindeki bütün gümüş tuzları akıyor. Böylece o bizim siyah beyaz baktığımızda ışığa tuttuğumuzda gördüğümüz sinema oluşuyor aslında. Bütün bu kimyasallardan temizlenmek üzere bir akarsu üzerinde yıkanıyor ve büsbütün kimyasallardan arınıyor. Akabinde askıya bırakıyoruz. 4-5 saatte kuruyor ve böylece baskıya hazır hale geliyor.”
“Ortaya çıkan sonuç her vakit büyüleyici oluyor”
Öztuna, eğitimin ikinci gününde ise kurumaya bırakılan sinemaların baskı kademesine geçtiklerini belirtti.
Film banyosu ve kart baskı evrelerinin benzeri özellikler taşıdığını tabir eden Öztuna,”Kart baskı aslında sinema banyosu mantığına benzeri bir mantığa dayanıyor. Kartla sinema ortasında yalnızca kullanılan kimyasallar bakımından ufak farklılıklar var. Bu türlü olunca doğal olarak kullandığımız kimyasallarda tıpkı oluyor. Geliştirici, durdurucu, sabitleyici ve sonrasında yıkama. Süreç çok emsal.” diye konuştu.
Baskı sonucunda elde edilen baskının her vakit büyüleyici olduğuna dikkati çeken Öztuna, “30 yıldır bu işle uğraşıyorum lakin beyaz kağıdın içinden yavaş yavaş gelen o manzara beni hala büyülüyor. Bir sihirdir orada onun çıktığını görmek.” değerlendirmesinde bulundu.
Öztuna, iki gün süren eğitimi tamamlayan iştirakçilerin çektiği fotoğrafların kendilerinde anı olarak kaldığını kelamlarına ekledi.