Nöbetçi Eczaneler
MEHMET REBİİ ÖZDEMİR
Samsun İlkyardım Eğitim Merkezi Sorumlu Müdürü Dr. Saffet Ertaş, “Denizde boğulmalarda ilk 5 dakika içinde yapılacak tesirli bir temel ömür takviyesi yapay teneffüs ve kalp masajı beyin vefatını büyük ölçüde mahzurlar ve kişiyi mevtten kurtarır” dedi.
Samsun İlkyardım Eğitim Merkezi Sorumlu Müdürü Dr. Saffet Ertaş, Samsun’da yaşanan boğulma olayları ve ilkyardım üzerine değerlendirmelerde bulundu. Ertaş, şunları söyledi:
“İLK 5 DAKİKA İÇİNDE YAPILACAK TESİRLİ BİR TEMEL HAYAT DAYANAĞI YAPAY TENEFFÜS VE KALP MASAJI BEYİN MEVTİNİ BÜYÜK ÖLÇÜDE ENGELLER”
“Denizi değiştiremeyeceğimize ve de insanların denize girmesini yasaklayamayacağımıza nazaran inançlı yüzme için uygun şartları sağlamaktan öteki yol yoktur. Bu hususta mahallî ve merkezi idare organlarına, kamu kurum ve kuruluşlarına düşen vazifeler vardır. Bu misyonlar eksiksiz yerine getirilmiş olsaydı her yıl 20-30 vatandaşımızı yitirmezdik. Karadeniz’in dalga yapısı, Rip akıntısı, yüzme güvenliği, cankurtaran hizmetleri, vs. bu açıklamamızın konusu değildir. Az evvel de söylediğim üzere dertlendiğimiz konu, boğulmuş kişiyi yine hayata döndürmek için yapılan ya da yapılması gereken ilkyardım sürecine ilişkindir. Teneffüsü ve kalbi duran kişi ölmüş sayılmaz, beyninin ölmüş olması gerekir. Bu süreç yani beyin hasarı, kalp durduktan yaklaşık 5 dakika sonra başlar ve yaklaşık 10 dakikada tamamlanır. İşte bu süreç tamamlanmadan bilhassa birinci 5 dakika içinde yapılacak tesirli bir temel ömür takviyesi yapay teneffüs ve kalp masajı beyin vefatını büyük ölçüde mahzurlar ve kişiyi vefattan kurtarır.
“BEYİN MEVTİ 20-30 DAKİKAYA KADAR UZAYABİLİR”
Suda boğulmalarda kişiyi yaşama döndürmek daha kolaydır. Bunun nedeni, boğulma sürecinde gelişen fizyopatolojik sürecin, karadakinden farklı seyretmesidir. Bunları sıralarsak; beyin vefatı daha geç olmaktadır, 20-30 dakikaya kadar uzayabilmektedir. Suyun soğukluğun da tesiriyle çevresel damarların çapı küçülür, hayati organlara giden kan hacmi artar. Kazazedenin rastgele bir hastalığının olmaması, organların sağlıklı ve fonksiyonel olması, kan dolanımı dinamiğinin daha nizamlı olmasını ve beyne daha uzun mühlet kan gitmesini sağlamaktadır. Yaygın kanının bilakis boğulmalarda akciğerler su ile dolmamaktadır. Kazazedenin ciğerindeki suyu boşaltmak için uğraşmak gereksiz, faydasız ve anlamsızdır. Birden fazla boğulmada akciğerler tertemiz ve hava ile doludur. Soluk borusuna giren az ölçüde bir sıvı larinks spazmına gırtlağın kasılmasına neden olur ve akciğerlere hava gitmediği üzere su da gitmez. Mide ağzına kadar su ile dolu olsa bile bunun vefat ile direkt ilgisi yoktur. Ölüm, beynin oksijensiz kalması nedeniyle olur. Azımsanmayacak bir oranda, suya atlama sonucu oluşan baş yahut omurga yaralanması sonucu da kişi boğulabilir. Bu nedenle kazazede sudan çıkarılırken yere paralel düz biçimde çıkarılmalı, hayata döndürülse bile ömür uzunluğu yatalak bir olaya neden olunmamalıdır.”
“ÇALIŞANLARIN BİR KISMINA EĞİTİM VE SERTİFİKA ALDIRMASI ZORUNLUDUR”
İlkyardımın çok şuurlu ve sertifikalı şahıslar tarafından yapılması gerektiğini söyleyen Dr. Ertaş konuşmasına şöyle devam etti:
“Yapılacak iş temel ömür dayanağıdır. 2 nefes-30 kalp basısı. 2 kurtarıcı nefes su içerisindeyken ayaklar yere kıymet değmez verilmeli, kenardaki ıslak ve sert yerde 30 masaj-2 nefes olacak biçimde devam edilmelidir. Bu uygulamayı gerçek ve tesirli formda yapabilmek için ilkyardım eğitimi almış ve ilkyardımcı sertifikası sahibi olmak gerekir. İlkyardım Yönetmeliği uyarınca tüm kurum ve kuruluşların muhakkak sayıda sertifikalı ilkyardımcı bulundurması, çalışanların bir kısmına eğitim ve sertifika aldırması zaruridir. Sahilde yüzlerce işletme ve işyeri var. İlkyardımcı bulunduran yer sayısı bir elin parmak sayısını bulmamaktadır. 112’nin aranarak kazazedenin başında beklenmesi beyhude bir davranıştır. Sıhhat grupları geldiğinde birçok sefer iş işten geçmiş, kazazede ölmüş olacaktır ve o denli olmaktadır. Her yaz Atakum kıyısında birçok genç ve çocuk 20-30 kişi boğularak ölmektedir. 2023 yılında bu biçimde vefatlar utanç vericidir. Kıyıdaki işletmelerin denetlenerek yasal mecburilik olan ilkyardımcı bulundurmalarının sağlanması bu vefatları yüzde 90 oranında azaltacaktır. Temel hayat dayanağına en hoş karşılık veren olgular suda boğulmalardır. Bedenin sağlam olması ve beyin vefatının daha geç olması, kazazedenin yaşama döndürülme bahtını büyük ölçüde artırmaktadır.”