BM, Rusya’nın iki kuralını çalışıyor

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Rusya Federasyonu Devlet Lideri Vladimir Putin’in davetine icabetle günübirlik çalışma ziyareti hasebiyle gittiği Rusya’nın Soçi kentinden dönüşte uçakta gazetecilerin sorularını yanıtladı. Erdoğan, Rusya Devlet Lideri Putin ile yaptıkları görüşmelerde, Türkiye-Rusya ikili bağlantılarını, bölgesel ve global gelişmeleri etraflıca ele aldıklarını, gelecek periyoda dair görüş alışverişinde bulunduklarını belirtti.

69 milyar dolar olan ticaret hacmindeki büyümeyi sürdürmek istediklerini lisana getiren Erdoğan, müşterek eforlarla maksatlarının 100 milyar dolara ulaşmak olduğunu bildirdi. Ekonomik bağları de bu doğrultuda tüm taraflarıyla gerek heyetler ortası görüşmede gerekse ikili yaptıkları yemekli görüşmede ele aldıklarını aktaran Erdoğan, şöyle devam etti: “Karşılıklı hürmet temelinde tesis ettiğimiz kurumlar ortası diyaloğun yararını hem ikili bağlantılarımızda hem de bölgesel ve global seviyede gördük. Bunun en hoş örneği, bildiğiniz üzere global besin kriziyle uğraşa kıymetli katkı sağlayan Karadeniz Girişimi’dir. Teşebbüsün tekrar canlandırılması tüm dünya bakımından öncelikli bir bahistir. Bu mevzuda Birleşmiş Milletler ile yakın temas içindeyiz. Zati bildiğiniz üzere bu ay içerisinde Birleşmiş Milletler Genel Konseyimiz var. Orada Guterres ile tekrar görüşmelerimiz olacak, bu bahisleri da ele alacağız. Genel Sekreter Sayın Guterres’in eforlarını takdir ettiğimizi ve desteklediğimizi de tekrar söz etmek isterim.”

Birleşmiş Milletler’in (BM), Türkiye’nin katkıları sonucunda Karadeniz Girişimi’nin yine canlandırılmasının önünü açacak yeni bir paket hazırladığını belirten Erdoğan, bu yeni teklifler paketinin teknik boyutunu Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Moskova ziyareti sırasında Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile görüştüğünü anlattı. Kendisinin de mevzuyu Putin ile detaylı biçimde değerlendirdiğini tabir eden Erdoğan, “İnşallah kısa müddette beklentileri karşılayacak hoş bir sonuca varacağımıza da inanıyorum” diye konuştu.

Türkiye’nin Ukrayna’da devam eden savaşla ilgili tavrının muhakkak olduğunu anımsatan Erdoğan, şunları kaydetti: “Ufukta barışa dair umut verici bir görünüm da bulunmuyor. Türkiye olarak, dün olduğu üzere bugün de, savaşın kazananı, barışın kaybedeni olmaz, taraflar istediğinde üzerimize düşeni yapmaya hazır olduğumuzu tekrar tabir ettik.” Erdoğan, Soçi görüşmesinden evvel Amerika Dışişleri Bakanlığının, “ABD ve Birleşmiş Milletler, hayat kurtaran tahıl teşebbüsüne aracılık çalışmaları nedeniyle Türkiye’ye minnettardır” diye bir açıklamasının bulunduğunu anımsatarak, şunları lisana getirdi: “Ancak gerek SWIFT olayı gerekse sigorta konusunda Batı, Rusya’ya çok değişik bir bakış sergiliyor. Değişik bakış sergileyişi sebebiyle de şu anda Sayın Putin ‘Bana karşı bunlar edimlerini yerine getirmiyor, getirmediği için de ben bu bahiste bunlarla müşterek bir çalışmanın içine girmem’ diyor.”

Tahıl Koridoru konusunda BM’nin teklifinin sorulması üzerine de Erdoğan, şunları aktardı: “Rusya’nın iki tane özel isteği var. Birisi Rusların tarım bankasının, Ziraat Bankasının SWIFT sistemine bağlanması. Şu anda yaptırımlardan ötürü Rus bankaları SWIFT sisteminden çıkmış durumda. Biliyorsunuz bu ülke, senede 120-130 milyon ton tahıl ihracatı yapıyor. Sayın Putin de basın toplantısında söyledi, 62 yıldır satıyorlar. Satışın devamı için iki şeyin hayata geçmesi lazım. Birincisi satış sonucu parayı alması gerekiyor, ikincisi de taşımada kullanılan gemilerin sigortalanması gerekiyor. Gemilerin Avrupa yahut diğer limanlara mal taşıyabilmesi için sigorta edilmesi kural. Yaptırımlardan ötürü İngiliz merkezli sigorta şirketi, gemilerin sigortasını yapmıyor. Rus bankalarının SWIFT sisteminden çıkartılması nedeniyle de para transferi olmuyor, bunun ikisinin mümkün olmasını Ruslar kural koşuyorlar. Artık Birleşmiş Milletler, biraz geriden başlayan bir durumla Türkiye’nin de daima katkısıyla süreci bir noktaya getirdi. En son 28 Ağustos’ta BM Genel Sekreteri Guterres, gönderdiği mektupta, Rusların istediği üzere direkt SWIFT değil lakin SWIFT sürecinden kaynaklanacak bir aracılık sistemi teklif etti. Sigorta problemi için de çalışmaları olduğunu söylediler.”

Suriye Deyrizor’da Arap aşiretlerle PKK’lı YPG’li teröristlerin çatışmasının bir müddettir devam ettiğinin hatırlatılması üzerine Erdoğan, Arap aşiretlerinin onurlu bir gayret verdiğini söyledi. Erdoğan, “Doğrusu mevzuyu Sayın Putin açmadı. Ben şöyle kısa bir özet açtım ve Suriye’deki bu gelişmelerde PKK’ya YPG’ye karşı artık Arap aşiretlerin bir bütün haline geldiğini, hatta şu anda iştirakin artmasıyla Arap aşiretlerin güçlendiğini görüyoruz. Sayın Putin de bölgenin sahipleri olarak Arap aşiretlerinin bir ortaya gelerek, terör örgütüne karşı uğraş vermesinin kıymetli olduğunu söyledi.” karşılığını verdi.

Erdoğan, Deyrizor’da şu anda yaşananın, Arap aşiretlerinin birlik, beraberlik içerisinde kendi topraklarına sahip çıkma atağı ve adımı olduğunun altını çizerek, “Bu bakımdan yaşananları kıymetli buluyorum. Arap aşiretler oraların gerçek sahipleridir. Oraların gerçek sahipleri bu terör örgütleri değildir. Ne PKK ne YPG buraların sahibi değil, bunlar yalnızca terörist. Aşiretlerin bir ortaya gelmek suretiyle PKK’ya, YPG’ye karşı koydukları hal, haysiyetli bir onur gayretidir. Hem ulusaldır hem yerlidir.” tabirini kullandı.

Erdoğan, Irak’ın Kerkük kentinde yaşanan olaylar için de “Kerkük’ün yapısını bozacak faaliyetlerden uzak durulmalı” uyarısı yaptı. Erdoğan şöyle konuştu: “Bölgenin barış ve huzuru için Kerkük’ün yapısını bozacak faaliyetlerden uzak durulmalı. Kerkük’ün yapısını bozacak her hareket, Irak’ın bütünlüğünün bozulması demektir. Türkmen yurdu Kerkük, yüzlerce yıldır farklı kültürlerin bir ortada barış içinde yaşadığı coğrafya olmuştur. Bu coğrafyanın huzurunun, bütünlüğünün bozulmasına müsaade vermeyeceğiz.”

Cumhur İttifakı’nın mahallî seçimler öncesinde 81 kenti başka farklı masaya yatıracağını söyleyen Erdoğan, “81 vilayeti masaya yatırıp nerede, nasıl, kimle kazanırız, bunların hepsini konuşacağız. Lokal seçimlere dair Cumhur İttifakı olarak istişarelerle yol alıyoruz. Anladığım kadarıyla onların bir istişare yeri bile yok. Biri işbirliğinden başkası ayrılıktan kelam ediyor. Hanımefendi’nin (Akşener) bu yaklaşımı pazarlıkta el yükseltme çabasından öbür bir şey değil” sözlerini kullandı.