Nöbetçi Eczaneler
Haber : EDDA SÖNMEZ / Kamera: ADEM KARABAYIR
Türk edebiyatının büyük muharriri Yaşar Kemal‘in destansı romanı “Binboğalar Efsanesi”nin müzikli tiyatro uyarlamasının dünya prömiyeri, 51. İstanbul Müzik Festivali‘nde gerçekleştirildi. Binboğalar Efsanesi, usta müellife hayranlığıyla bilinen Amerikalı bestekar Michael Ellison tarafından hazırlandı. Türkiye’de tahminen birinci sefer bağlamanın bu kadar merkezde yer aldığı operada Fazilet Şimşek, Türk halk müziği sanatkarı Fatma Aydoğan ve opera sanatkarı Feride Denktaş rol aldı.
Usta muharrir Yaşar Kemal‘in unutulmaz eseri Binboğalar Efsanesi’nin müzikli tiyatro uyarlaması, 51. İstanbul Müzik Şenliği kapsamında Kadıköy Belediyesi Süreyya Operası’nda dünya prömiyerini yaptı. Dün saat 14.00 ve 20.00’de iki defa seyirciyle buluşan müzikli tiyatronun rejisinde Simon Jones yer alırken, koreografiye Evrim Akyay, librettosuna Simon Jones, Yasemin Kuyucaklı ve Michael Ellison imza attı.
Türkiye’nin önde gelen çağdaş müzik kümesi Hezarfen Ensemble’nin kurucu ortağı ve eş yöneticisi de olan Michael Ellison’in klasikliği çağdaş ve klasik bir hassaslıkla harmanlayan kendine has müzikal anlatısı, edebiyat ve müzikseverlere unutulmaz anlar yaşattı, oyun dakikalarca ayakta alkışlandı.
Çukurova’da göçebe bir yörük obasının yerleşik hayata zorlanmasıyla yaşadıkları değişimi ve kimlik gayretini hüzünlü bir halde anlatan yapıtı müzikal tiyatro olarak sanatseverlerle buluşturan Amerikalı bestekar Michael Ellison, oyunda misyon alan bağlama ustası Fazilet Şimşek, opera sanatkarı Feride Büyükdenktaş ve Türk halk müziği sanatkarı Fatma Aydoğan ANKA Haber Ajansı konuştu.
ERDEM ŞİMŞEK: BAĞLAMA TAHMİNEN DE BİRİNCİ KERE BİR OPERADA BU KADAR AĞIR BİÇİMDE KULLANILDI
“Bizler ismine enteresan bir tecrübe çıktı. Çok heyecanlayız fevkalade bir grupla çalışıyoruz” diyen Bağlama Sanatkarı Fazilet Şimşek, şunları söyledi:
“Bu projede Yaşar Kemal ustanın bu dokunaklı konar, göçer yörüklerin kıssasını anlattığı bu romanın aslında bir Bozok operasına dönüştüğünü görüyoruz. Bu, benim için aslında çok özel, çok manalı ve çok ilham verici bir proje oldu. Zira çok farklı isimlerin bir ortaya geldiği ve bilhassa bağlamanın merkezde olduğu bir proje. Sahnede 8 tane farklı uzunluklarda bağlamayı çalıyorum. Bağlamanın bir opera içerisinde tahminen de Türkiye’de birinci kere bu kadar ağır bir biçimde kullanıldığı ve merkezi olduğu hem simgesi hem de işlevse olarak çok manalı bir vazife üstlendiği bir temsiliyeti bugün gerçekleştiriyoruz. ve bu manada aslında Michael Ellison’ın yaptığı bestenin, müzik niyetine de çok kıymetli fikirler vereceğini düşünüyorum, müzik tarihi açısından da çok değerli. Zira Anadolu klâsik müziklerini bu kadar derinlikli olarak manaya çabası Michael Ellison’un bir kez çok yeni bir şey. Avrupalı bestekarlar açıcından ve Türkiye’deki bestekarlar ortasında da örnek teşkil edecek bir derinlikli kavrama eforu vardı. ve bunun doğal ki bunun sonucunda çağdaş müzik ögeleriyle, halk müziği ögelerini yan yana getirdi. ve buradan bizler ismine enteresan bir tecrübe çıktı. Çok heyecanlayız, fevkalade bir grupla çalışıyoruz. Bütün grup usta kusursuz bir şefimiz ve direktörümüz var.”
MİCHAEL ELLİSON: YAŞAR KEMAL’İN İSTANBUL’U ANLATTIĞI ROMANI ‘DENİZ KÜSTÜ’YÜ DE BEN BESTELEDİM
Eserin bestekarı Michael Ellison, öğrencilik yıllarında Türk müziğine ilgi duyduğu için 2002 yılında Türkiye’ye geldiğini belirterek şunları kaydetti:
“Ben Amerikalı bir besteciyim. Türkiye’de 10 yıl oturdum ve daha çok araştırma yaptım. Bu Binboğalar Efsanesi, Yaşar Kemal’in romanından adapte ettim. ve şöyle başladı: Ben yaşadığı vakit Yaşar Kemal’e gidiyordum, eşi Ayşe Semiha Baban ile buluşuyor bahsediyorduk. ABD’den bir fon gelirse iki tane opera yazmak istediğimi lisana getirdim. Çabucak Yaşar Kemal, ‘İnce Memed’i vermem’ dedi. Zira sinema yapmak istediler ABD’ye. Yaşar Kemal’in İstanbul’u anlattığı romanı ‘Deniz Küstü’yü de ben besteledim. Binboğalar Efsanesi için Yaşar Kemal’in eşi Ayşe Semiha Baban ile yavaş yavaş anlaştık. Birinci Türkiye’ye geldiğimde Neşat Ertaş dinledim ve hayran oldum. Sonunda düşündüm ki bu çok hoş bir roman, ben bozlak operası yazsam dedim. ve bu yapıtı yazmak bu türlü fikir olarak geldi. Ben yalnızca dedim ki Deniz Küstü üzere olmayacak. Biz çağdaş müziği bozlak olarak uyarladık. Fazilet Şimşek’in yardımıyla daha da derine indik. Çekiç Ali, Hacı Taşan, Neşet Ertaş ve bozlak çok ilham verdi. Bestenin birinci yarısı iki sene sürdü pandeminden ötürü. Bestenin son kısmını 2 ay evvel bitirdim. Çok yetenekli müzisyenler yer aldı esasen. Performans esnasında seyircilerden kimi konuşmalar ve alkışlar duydum. Muharrem Ertaş’ın ‘Kalktı Göç Eyledi Avşar Elleri’ yapıtından birtakım referanslar vardı, onları yakaladıklarını, anladıklarını düşünüyorum. Bu beni çok memnun etti. Ben elimden geldiğince sevdiğim şeyleri takip ediyorum. Bu yüzden bu yolda çalışmalara devam edeceğim.”
FERİDE BÜYÜKDENKTAŞ: ÇOK ÖZEL BİR PROJE, DÜNYADA DA İLGİ ÇEKMESİNİ ÇOK İSTERİM
Feride Büyükdenktaş ise Avrupa’da opera ve müzik sanatıyla meşgul olan bir sanatçı olduğunu ve şu anda Binboğalar Efsanesi için Türkiye’de olmaktan, kendi konutunda olmaktan son derece memnun ve gururlu olduğunu söyledi. Büyükdenktaş, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Çünkü çok özel bir proje. Michael Ellison’ın bestelemiş olduğu Yörüklerin kıssasını anlatan bu çağdaş operamızda dört tane şancı bulunmakta ve bunların iki tanesi bozlak sanatkarlar. Bu projenin çok özel olduğunu düşünmemin sebebi, böylesine memleketler arası bir gurubu bir ortaya getirmesi, böylesine alışılmışın dışında müzikal temaları hem klasikle hem de yöresellikle, tarihle bir ortaya getirip buluşturması ve seyirciye büsbütün yeni bir harman sunmuş olması. Birebir vakit da dünyada bu projenin ilgi çekmesini çok isterim. Yurt dışından Yaşar Kemal’in bu romanına bu ilginin doğması ve bu öykü ile ilgili bir operanın bestelenmesi ve bunun tahminen Avrupa sahnelerinde bir gün öbür ülkelerde de oynatılacak olması beni ferdî olarak çok heyecanlandırıyor. Umarım bizim sevdiğimiz kadar seyircimiz de yapıtı sever ve benimser. Bence bugün gelecek herkes kendinden temalar bulacaktır yapıtta. Biz hazırlanırken büyük bir coşkuyla, gururla ve sevgiyle çalıştık nitekim son iki buçuk aydır. Birebir vakitte yurt dışından gelip ülkemizin en pahalı sanatkarlarıyla, en kıymetli orkestra ve en değerli orkestranın şeflerinden biriyle çalışıyor olmak benim için de ayrıyeten bir gurur.”
“TÜRK KÜLTÜRÜNÜ, TÜRK GELENEĞİNİ, YAŞANTISINI, RUHUNU DAHA MEMLEKETLER ARASI BİR PLATFORMDA SUNUYOR OLACAĞIZ”
“Binboğalar Efsanesi”nin müzikli tiyatro uyarlamasında rol alan Türk halk müziği sanatkarı Fatma Aydoğan da projeden duyduğu heyecanı lisana getirerek şunları söyledi:
“Daha çok İç Anadolu bozlaklarını ve türkülerini seslendiriyorum. Bu proje bana birinci geldiğinde çok heyecanlandım. Zira benim sonlarımın dışında kalan bir icraydı. Çalışmayla birlikte bu noktaya geldik. Nitekim mükemmel bir proje. Bizim bütün hudutlarımızı zorladı. Türk kültürünü, Türk geleneğini, yaşantısını, ruhunu daha memleketler arası bir platformda sunuyor olacağız. Bir tarafta edebiyat ustamız Yaşar Kemal halkının haliyle hemhal olmuş. Bir tarafta bu ezgilerin içerisinde Çekiç Ali, Muharrem Ertaş, Hacı Taşan, Nejat Ertaş üzere ustalarımız motiflerini duyabilecek seyircilerimiz. Ben de burada Ceren karakteriyim ve bozlak seslendiriyorum. Bir bozlak operası diyebiliriz aslında kimi kısımlarına. Nitekim bu platformda olmaktan ve bu kadar hoş bir takımla çalışmaktan, orkestra şefimizden ve Michael Ellison ile çalışmaktan çok mutluyum.”
GÖRÜNTÜLER
Birinci görüntü: Röportajlar sırasıyla Fazilet Şimşek, Michael Ellison, Feride Büyükdenktaş ve Fatma Aydoğan.
İkinci görüntü: Operadan sahneler