Bakan Bolat dış ticaret datalarını açıklıyor

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Kahramanmaraş’ta temmuz ayına ilişkin dış ticaret sayılarını basın toplantısıyla açıklıyor.

Sözlerime başlarken 2 gün evvel şehit düşen Mustafa Tatlı isimli Mehmetçiğimize Allah’tan rahmet, yakınlarına da sabır diliyorum.

Milli Mücadele’nin sembol kentlerinin başında gelen, istiklal madalyası sahibi bu kahraman kentimizin evlatları, vatanları için dün olduğu üzere bugün de canlarını feda ediyorlar. Bu üzücü haberin yanı sıra, aldığımız sevindirici bir haberi de burada paylaşmak isterim.

İsveç’in Lund kentinde 52 ülkeden 189 öğrencinin iştirakiyle düzenlenen 3. Avrupa Kızlar Bilgisayar Olimpiyatı’nda, Kahramanmaraş’ta zelzele felaketini yaşamasına karşın Altın madalyanın sahibi olan Duru Özer’i buradan tebrik ediyor, muvaffakiyetinin tüm gençlerimize örnek olmasını temenni ediyorum.

6 Şubat’ta gerisi arkasına yaşadığımız zelzele felaketleri sebebiyle milletimize ve sizlere bir defa daha geçmiş olsun diyor, zelzelede kaybettiğimiz vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet, sizlere de baş sıhhati diliyorum.

Asrın felaketi sonrası Hükümetimiz; zelzelenin birinci anlarından itibaren arama-kurtarma ve acil barınma çalışmaları başta olmak üzere tüm imkanlarını zelzele bölgesine seferber etmiş, birebir vakitte kentlerimizin tekrar ayağa kaldırılması ismine enkaz kaldırma ve kalıcı konutların inşasına yönelik çalışmaları vakit kaybetmeden başlatmıştır.

Bu kapsamda, 3 hafta üzere kısa bir müddet içerisinde kalıcı konutlarla ilgili somut adımlar atılarak, şimdiye kadar 180 bin civarında konut ve köy meskeninin inşa süreci başlatılmış olup çalışmalar son süratiyle devam etmektedir. Bir yıl içinde 318 bin kalıcı konutun teslim edilmesi planlanmıştır.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımız idaresinde ve uyumunda yapılmakta olan konut projesinin yanında, yeniden adıgeçen Bakanlığımız, kendi konut yahut işyerini yerinde inşa edecek afetzedelerimize Yerinde Dönüşüm Projesi kapsamında faizsiz kredi imkânı sunmaktadır. Vatandaşlarımızın bu projeye 100 bini aşan müracaatla hayli yüksek bir ilgi gösterdiğini memnuniyetle söz etmek istiyorum.

(Konutlar için 500 bin TL hibe + 500 bin ile 800 bin TL ortasında faizsiz kredi verilmesi, iş yerleri için 250 bin TL hibe + 250 bin ile 500 bin TL faizsiz kredi verilmesi kararlaştırılmıştır. Krediler 2 yıl ödemesiz, toplamda 10 yıl vadeli ve faizsiz olarak verilecektir.)

Yeniden inşa çalışmalarımızda önceliğimiz, yıkıma uğrayan kent merkezlerinin, tarihi dokuya uygun, sürdürülebilir ve etrafa hassas yapılarla tekrar ayağa kaldırılmasıdır.

Asrın felaketinin acılarını ve kayıplarımızın tasasını birinci günkü üzere kalbimizde taşıyoruz. 13,5 milyon insanımızı direkt etkileyen, yaklaşık 51 bin insanımızı kaybettiğimiz zelzele felaketinde, kentlerimiz de büyük bir yıkımla karşı karşıya kaldı.

Bu kapsamda, yarım milyondan fazla binanın yanı sıra; ulaşım, irtibat ve güç alt yapıları kalıcı hasara uğradı.

Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığımız tarafından yapılan varsayımlarda, sarsıntının ekonomimiz üzerindeki tesirlerinin 100 milyar doları aşacağı (yaklaşık 2 trilyon TL; 103,6 milyar ABD Doları) öngörülürken, kelam konusu sayının 2023 yılı başlangıç bütçe harcamalarının yaklaşık %45’ine tekabül ettiğini görüyoruz.

Başka bir deyişle yaşanan zelzele, devletin toplam bütçesinin nerdeyse yarıya yakın bir kısmı kadar büyük bir harcama zorunluluğuna neden olmuştur. Bunu da devlet ve millet olarak el birliğiyle aşacağız.

(Depremin Türkiye iktisadı üzerindeki toplam yükü içerisinde en kıymetli bileşenini yüzde 54,9 oranıyla konut hasarı oluştururken (1.073,9 milyar TL/56,9 milyar ABD doları), ikinci yüklü hasar kalemi kamu altyapısı ve hizmet binalarındaki yıkımdır (242,5 milyar TL/12,9 milyar ABD doları)

Bu doğrultuda, gerek Hükümetimizin uygulamaya aldığı tasarruf önlemleri gerekse bölgede ekonomiyi tekrar canlandırmaya yönelik atılan adımların yardımıyla zelzele felaketinin ekonomimiz üzerinde yarattığı tesirleri kısa müddette atlatacağımıza yürekten inanıyorum.

Deprem nedeniyle ortaya çıkan aksiliklere karşı, bütün kurumlarımızla ve elimizdeki tüm imkanlarla altyapı ve üstyapıyı tesis etmek emeliyle, var gücümüzle gayret ettiğimizi bir sefer daha söz etmek isterim.

Ticaret Bakanlığı olarak bizler de afet uyum çalışmalarına takviye vermek, sarsıntıdan etkilenen vilayetlerde gereksinim duyulan her türlü malzemeyi temin etmek ve anılan vilayetlerde ticari hayatı tekrar canlandırmak için sarsıntının birinci gününden bu yana çalışmalarımızı sürdürüyoruz.

Bu prestijle, sarsıntının çabucak akabinde başlattığımız çalışmalar kapsamında;

Bölgede yerleşik esnaf ve sanatkârlarımızın mali kayıplarının telafisi noktasında; Türkiye Halk Bankası kaynaklarından; %50 Hazine faiz sübvansiyonlu, 250 bin liraya kadar limitli, 12 ayı ödemesiz olmak üzere 60 ay vadeli sarsıntı takviye kredisi kullandırılmaya başlanmış (Kahramanmaraş vilayetimizde 2.757 esnaf ve sanatkâra kullandırılan sarsıntı dayanak kredisi meblağı 679.337.000 lira olmuştur. Bununla birlikte vilayet genelinde 1 Ocak-30 Haziran 2023 periyodunda 3.843 esnaf ve sanatkâra kullandırılan %50 ve %100 Hazine faiz takviyeli işletme ve yatırım kredilerinin toplam meblağı ise 1 milyar 437 milyon liraya ulaşmıştır),

6 Şubat’ta meydana gelen sarsıntılar nedeniyle işleri yahut işletmesi ziyan gören esnaf ve sanatkarların kredi ödemeleri 6 aylığına faizsiz ertelenmişti. Bu sefer, Adıyaman, Kahramanmaraş, Hatay, Malatya, Osmaniye vilayetleri ile Gaziantep’in İslahiye ve Nurdağı ilçelerinde zelzeleden ziyan gören esnaf ve sanatkarların kredi geri ödemelerine 6 ay daha erteleme getiriyoruz.

TESKOMB (Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Birlikleri Merkez Birliği) tarafından, esnaf ve sanatkârlarımızın kooperatiflere olan gecikmiş borçlarına yönelik yapılandırma uygulaması hayata geçirilmiş Esnaf ve sanatkârların meslek kuruluşlarına olan borçları için ödeme kolaylığı sağlanmış ve makul süreçlerinden fiyat alınmaması imkânı getirilmiştir.

Hazine ve Maliye Bakanlığınca; Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya vilayetleri ile Gaziantep’in İslahiye ve Nurdağı ilçelerindeki mükellefler için zorlayıcı sebep hali 30 Kasım 2023’e uzatılmıştır. Böylece beyanname verme mühleti 15 Aralık 2023’e, bu beyannamelere ait ödeme mühleti 29 Aralık 2023’e kadar ötelenmiştir.

Deprem bölgesine yardım gereçlerinin ulaştırılmasına yönelik çalışmalar kapsamında ise;

Vatandaşlarımızın e-ticaret sitelerinden satın aldığı yardım gereçlerinin AFAD ve Aile ve Toplumsal Siyasetler Bakanlığı uyumunda zelzele bölgelerine ulaştırılması hedefiyle “Deprem Yardımlaşma Seferberliği” başlatılmış (75 e-ticaret ve kargo şirketi iştirak sağlarken, seferberlikte satılan toplam eser sayısı 4 milyon 718 bin adet, satılan eserlerin toplam bedeli ise 397 milyon 337 bin TL olarak gerçekleşmiştir)

Gurbetçi vatandaşlarımız başta olmak üzere, dost ve kardeş ülkelerde toplanan yardım gereçlerinin ülkeye girişi ve AFAD uyumunda zelzele bölgesine ulaştırılması noktasında gümrüklerimiz 7/24 temeline nazaran ve ilgili kurumlarımızla uyum halinde faaliyet göstermiş,

Bölge sanayicisi ve ticaret erbabı için değer arz eden Hizmet binası sarsıntıda ağır hasar gören Kahramanmaraş Gümrük Müdürlüğü Sanayi Ticaret Odası ve Ticaret Borsası ile yürütülen çalışmalar sonucunda, Ticaret Borsası yerleşkesinde oluşturulan süreksiz tesislerde dün hizmete açılmış,

Deprem bölgesine yardım hedefiyle hür bölgelerden gönderilen mallardan binde 9 oranında Özel Hesap fiyatının alınmaması sağlanmıştır.

Öte yandan, acil barınma muhtaçlığı ortaya çıkan vatandaşlarımıza,

AFAD tarafından konteyner sağlanması çalışmaları kapsamında; ilgili kurumlar ve üretici firmalar nezdinde uyum sağlanarak tedarik süreci yakından takip edilmiş,

Ayrıca yurt dışından konteyner tedarikini kolaylaştırmak ismine gümrük vergileri bu yılın sonuna kadar kaldırılmış,

Yine afet bölgesinde yine inşa faaliyetlerinde muhtaçlık duyulan kullanılmış iş/inşaat makinelerinin ithalatında birtakım kolaylıklara gidilerek, bu imkanlar yıl sonuna kadar uzatılmıştır.

Diğer taraftan, sarsıntı bölgesine yardımların ulaştırılması esnasında fırsatçılık yapan gerçek ve hukuksal bireyler için caydırıcı nitelikte önlemleri de vakit kaybetmeksizin hayata geçirdik.

Özellikle acil muhtaçlık materyallerinde fahiş fiyat artışı yapıldığına ait savları incelemeye alarak, ticaret vilayet müdürlüklerimiz aracılığıyla Türkiye genelinde 5.100 işletmeye ve 23.000 esere kontrol gerçekleştirdik.

Bakanlığımızca atılan tüm bu adımlarla birlikte sarsıntıya ait kararlı çalışmalarımızı göstermek emeliyle iş dünyamızla birlikte iki büyük ve yıkıcı sarsıntının merkez üssü Kahramanmaraş’ta Dış Ticaret Sayılarının açıklanmasına karar verdik.

Bu kapsamda sizlerle yurt içi ve yurt dışı gelişmelerle birlikte Temmuz 2023 devrine ilişkin Dış Ticaret bilgilerimize ait değerlendirmelerimizi paylaşmak istiyorum.

Bilindiği üzere, 2023 yılında global üretimde ve dış ticarette hayli zayıf bir seyir gözlenmektedir. Hakikaten 2023 yılı Ocak-Mayıs devirde global mal ihracat hacmi %0,2 oranında daralmıştır.

Uluslararası Para Fonu (IMF) Global Ekonomik Görünüm Temmuz 2023 güncellemesine nazaran, global büyümenin, 2022 kestirimi olan %3,5 düzeyinden 2023 yılında %3,0’a gerilemesi beklenmektedir.

2023 yılı için en kıymetli ticaret partnerimiz olan Avro Bölgesinin bu sene %0,9 büyüme göstermesi beklenirken, ABD için büyüme beklentisi %1,8 olarak açıklanmıştır.

Küresel ticaret büyümesinin, 2022’deki %5,2 düzeyinden 2023’te %2,0’a gerilemesi, 2024’te ise %3,7 ile tarihî ortalamanın altında kalmaya devam etmesi beklenmektedir. (2000-2019 ortalaması %4,9).

2023 yılı Temmuz ayı PMI (İmalat Sanayi Satın Alma Yöneticileri Endeksi) bilgileri de global talebin bir süre daha zayıf seyredeceğine işaret etmektedir.

Açıklanan Temmuz ayı öncü PMI göstergeleri Avro bölgesinde 42,7, en büyük ticaret ortağımız Almanya’da 38,8, İngiltere’de 45,3 ve ABD’de 49’la 50 eşik pahanın altında kalmıştır.

Ayrıntılar gelecek….