Nöbetçi Eczaneler
Antalya Ticaret Borsası ve Antalya Tarım Kurulu İdare Heyeti Lideri Ali Çandır, “Tarımsal faaliyetlerde bulunanlar açısından son bir yıllık eğilim, genel olarak üretici aleyhine seyretmişken Mayıs ayında olduğu üzere Haziran ayında da aylık ve yıllık seviyede Tarım-GFE, Tarım-ÜFE’nin altında kalarak üretici lehine bir durum oluşturmuştur” dedi.
ATB Lideri Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Haziran ayı Tarım Girdi Fiyat Endeksi (Tarım-GFE) bilgilerini kıymetlendirdi. Tarım-GFE’nin Haziran’da yıllık yüzde 27,70 ilan edildiğini kaydeden Lider Çandır, “Bu yıllık sayı, son 8 yılın en yüksek ikinci sayısı olmuştur. Geçtiğimiz yıl Haziran ayındaki yüzde 134,96’lık rekor enflasyondan önemli olarak düşük olmasına karşılık 8 yıllık ortalama olan yüzde 13 seviyesinden hala yaklaşık 2 kat yüksektir” değerlendirmesinde bulundu.
“Enerji maliyeti aylık arttı, yıllık azaldı”
Haziran ayı Tarım-GFE’nin alt kalemlerine bakıldığında, tarımda kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylıkta yüzde 3,24, yıllıkta yüzde 23,06’lık artış olduğunu kaydederek; tohumda yüzde 1,50, güçte yüzde 8,90, gübrede yüzde 0,78, ilaçta yüzde 1,72, veteriner hizmetlerinde yüzde 9,41, yemde yüzde 2,02 ve öbür kalemlerde ise yüzde 2,91’lik artışa dikkat çekti. Birebir kalemlerin yıllık değişimlerine bakıldığında, tohumda yüzde 70,45, güçte yüzde -12,85, gübrede yüzde 4,39, ilaçta yüzde 30,59, veteriner hizmetlerinde yüzde 68,75, yemde yüzde 28,05 ve öbür kalemlerde ise yüzde 74,00’lük değişim olduğunu belirten Çandır, ziraî yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetlerin fiyatlarında ise aylık yüzde 4,85, yıllık yüzde 67,65 artış olduğunu kaydetti. Çandır, “Haziran ayında Tarım-GFE alt kalemlerinde sıra dışı sayılar gözlenmiştir. Bunların en dikkat çekicisi güç ve veterinerlik kalemleri olmuştur. Güçte aylık yüzde 8,96’lık artış ve yıllıkta yüzde -12,85’lik düşüş daha evvel yaşanmamıştır. Aylıkta yüzde 9,41 ve yıllıkta yüzde 68,75 artış ilan edilen veterinerlik hizmetlerindeki artış da dikkat alımlı olmuştur” değerlendirmesinde bulundu.
“Türetici lehine bir durum oluşturmuştur”
TÜİK’in açıkladığı Haziran ayı ziraî üretici fiyat endeksi Tarım-ÜFE’nin aylık yüzde 4,04, yıllık yüzde 57,93 arttığına dikkat çeken Lider Ali Çandır, “Tarımsal faaliyetlerde bulunanlar açısından son bir yıllık eğilim, genel olarak üretici aleyhine seyretmişken Mayıs ayında olduğu üzere Haziran ayında da aylık ve yıllık seviyede Tarım-GFE, Tarım-ÜFE’nin altında kalarak üretici lehine bir durum oluşturmuştur. Önümüzdeki aylarda bu eğilimin devam etmesi, üretici kısmın birikmiş ziyanlarını giderebilmesi açısından değer taşımaktadır” dedi.
“Üretici enflasyonları tarımı etkiliyor”
Yurt içi ve yurt dışı üretici enflasyonlarının da tarım dalını dolaylı olarak etkilediğini belirten Çandır, Haziran ayında açıklanan aylık yüzde 15,62 ve yıllık yüzde 39,92 seviyesindeki yurt dışı üretici enflasyonu YD-ÜFE ile aylıkta yüzde 6,50 ve yıllıkta yüzde 40,42 ilan edilen yurt içi üretici enflasyonu seviyesindeki Yİ-ÜFE’nin genel olarak bölümün geçmişten gelen maliyet yükünü gelecekte de taşımaya devam edeceğini gösterdiğini söyledi. Çandır, “Ancak bu ay bilhassa YD-ÜFE’nin yakın geçmişe nazaran sıra dışı yüksek ilan edilmesi, Yİ-ÜFE’nin de sıra dışı yüksek çıkmasına vesile olmuştur. Bilhassa YD-ÜFE sayısının Haziran ayında önemli bir yükseliş yaşaması, önümüzdeki aylarda evvel Yİ-ÜFE ve sonra da TÜFE sayılarında yükselişi tetikleyecektir” dedi.
Yİ-ÜFE içindeki besin imalatının aylık yüzde 2,46 ve yıllık 59,74 seviyesinde artış göstererek son devirdeki genel eğilimin dışında bir seyir izlediğini kaydeden Lider Ali Çandır, besin imalatı enflasyonunun aylıkta düşük ve yıllıkta ise Tarım-GFE’den ve Tarım-ÜFE’den yüksek seyrettiğine dikkat çekti.
Haziran ayında üretici kesitteki bu enflasyonlara karşılık TÜFE’nin aylık yüzde 3,92, yıllık yüzde 38,21 arttığını hatırlatan Lider Çandır, “Haziran’da tüketici taraftaki besin enflasyonu aylık yüzde 3,02 ve yıllık yüzde 53,92, işlenmemiş besin enflasyonu yüzde 4,35 ve yıllık yüzde 68,44, yaş meyve zerzevat enflasyonu ise aylık yüzde 7,68 ve yıllık 57,49 artış olarak ilan edilmişti. Tüketici taraftaki bu sayılar, üreticinin maruz kaldığı maliyet artışlarını, bu ay itibariyle tüketiciye yansıtabildiğini göstermektedir” değerlendirmesinde bulundu.
ATB, ATAK Lideri Çandır, Haziran Tarım-GFE’nin aylık yüzde 3,46, yıllık yüzde 27,70 ilan edildiğini belirtirken, “Aylık sayı, 2022 yılı Haziran ayı enflasyonu hariç tutulursa 8 yıllık ortalama olan yüzde 0,92’nin 4 katı üzerinde olmuştur. Yıllık sayı, son 8 yılın en yüksek ikinci sayısı olmuştur” tabirlerini kullandı. – ANTALYA