Nöbetçi Eczaneler
Aspartam nedir, nelerde var, sorularına cevap aranıyor. Çoklukla ilaçlarda, hazır eserlerde ve Diyet besinlerde sıkça tatlandırıcı olarak kullanılan aspartam, temmuz ayında DSÖ’nün kanser araştırma ünitesi olan Milletlerarası Kanser Araştırma Ajansı tarafından birinci kere “insanlar için muhtemel kanserojen” kategorisinde listelenecek. Aspartam içeren eserler nelerdir? DSÖ kanserojen unsur ilan etti! Aspartamın ziyanları nelerdir?
ASPARTAM NEDİR?
Aspartam, tatlandırıcı bir bileşiktir ve kimyasal formülü aspartil-fenilalanin-1-metil ester biçimindedir. Kimyasal yapısı itibariyle, aspartam aspartat ve fenilalanin aminoasitlerinden oluşan bir dipeptidin metil esteridir. Şekerle karşılaştırıldığında, aspartam yaklaşık olarak 180 kat daha tatlıdır. Aspartam, birinci olarak 1965 yılında James M. Schlatter tarafından keşfedilmiş ve ABD’de 1974 yılında kullanımı onaylanmıştır. Fakat, uzun müddet güvenilirliği tartışmalı bir husus olmuştur. Yapılan araştırmalar, aspartamın ziyanlı tesirlerine dair kesin deliller bulamamış olsa da, kullanım güvenliği konusunda önemli tartışmalara neden olmuştur.
ASPARTAM İÇEREN ESERLER NELERDİR?
Aspartam içeren eserler çoklukla diyet soda, şekersiz dondurma, kalorisi azaltılmış meyve suları, sakız, yoğurt, şekerimsi şeker üzere eserlerdir. 1998 yılında, yaygın olarak sirkülasyona giren bir e-posta, aspartamın yutulmasıyla ilişkilendirilen önemli sıhhat tehlikelerine dikkat çekti. Bu e-posta, yapay tatlandırıcının beşerler için birçok farklı biçimde toksik olduğunu argüman etti ve hatta “Aspartam Hastalığı” üzere bir kavram ortaya attı. Fakat tüm bu tartışmalara karşın, aspartamın 100’den fazla ülkede kullanımı onaylanmıştır.
2002 yılında, Avrupa Besin Bilimsel Komitesi, aspartamla ilgili 500’den fazla güvenlik çalışmasını gözden geçirmiştir. Bu çalışmalar sonucunda, aspartamın kabul edilebilir günlük alımının (ADI) beden yükü başına 40 mg olduğu ve büsbütün inançlı olduğu sonucuna varılmıştır. 2006 yılında, Avrupa Besin Güvenliği Otoritesi, daha evvel belirlenen İsmi’nin uygun olduğunu ve ABD Besin ve İlaç Dairesi’nin 2007’de gerçekleştirdiği bir tıbbi incelemede “mevcut bilimsel delillerin yükü, aspartamın besleyici olmayan bir tatlandırıcı olarak mevcut tüketim düzeylerinde inançlı olduğunu” onaylamıştır.
ASPARTAMIN ZİYANLARI NELERDİR?
Aspartamın başta kanser olmak üzere çok sayıda sıhhat problemine neden olduğu argümanları yıllardır mevcuttur. Lakin şu ana kadar bu argümanları destekleyecek rastgele bir bilimsel delil ortaya konulmamıştır. Kanserle ilgili tasaların bir kısmı, İtalyan araştırmacılar tarafından sıçanlarda yapılan çalışmalardan kaynaklanmaktadır. Bu çalışmalarda aspartamın birtakım kanla bağlantılı kanser cinslerinin (lösemi ve lenfoma gibi) riskini artırabileceği öne sürülmüştür. Lakin daha sonraki incelemeler, bu çalışmaların sonuçlarını sorgulamış ve aspartam ve kanser ortasındaki temasın dengeli olmadığını göstermiştir.
Aspartamın, sıçanlar ve maymunlar üzere memelilerde büyük mal nöbetlerine ve beyin kanserlerine neden olduğu bilinmektedir. Bununla birlikte, aspartamın inançlı ilan edilmesine karşın, kimi önde gelen akademisyenler hala tatlandırıcının güvenliği konusunda kuşkularını lisana getirmektedirler. Bununla birlikte, genel olarak kabul gören bilimsel deliller, aspartamın inançlı bir formda tüketilebileceğini desteklemektedir.
Aspartam, uzun yıllardır kullanılan bir tatlandırıcı olup birçok besin ve içecek eserinde bulunmaktadır. Yapılan araştırmalar, aspartamın inançlı bir formda tüketilebileceğini ve sıhhat üzerinde olumsuz tesirleri olduğuna dair kâfi bilimsel delil olmadığını göstermektedir. Lakin kimi etraflarda hala aspartamın ziyanlı olduğu istikametinde tasalar bulunmaktadır. Dünya Sıhhat Örgütü’nün aspartamla ilgili gelecekte yapacağı açıklamalar ve yeni bilimsel çalışmalar, bu mevzudaki tartışmalara ışık tutacaktır. Tüketiciler, sağlıklı bir ömür için istikrarlı ve çeşitli bir beslenme alışkanlığına sahip olmalı ve ferdî tercihlerine nazaran aspartamı içeren eserleri tüketmeyi yahut tüketmemeyi seçmelidir.
90’DAN FAZLA ÜLKE KULLANIYOR
ABD Besin ve İlaç Dairesi (FDA), 1981 yılında tüketimine yeşil ışık yakıldığından beri aspartamın güvenliğini beş sefer gözden geçirdi ve bugüne kadar 90’dan fazla ülke aspartamın kullanımını onayladı. Lakin DSÖ, geçtiğimiz günlerde aspartamın güvenliğini yine kıymetlendirmek için iki toplantı düzenlemiş ve tatlandırıcı hakkında yeni ihtarlar duyurabileceğinin sinyalini vermişti.
14 TEMMUZ’DA AÇIKLAMASI BEKLENİYOR
DSÖ’nün Besin Katkı Hususları Ortak Uzman Komitesi de aspartam kullanımını gözden geçiriyor. Komitenin bulgularını Milletlerarası Kanser Araştırma Ajansı’nın kararını açıkladığı gün, yani 14 Temmuz’da kamuoyuna duyurması bekleniyor. Aspartamın kanserojen olarak ilan edilmesi besin sanayisinde tartışmalara neden olabilir.
EN YAYGIN TATLANDIRICI
1981’den bu yana kabul edilen günlük limitler dahilinde tüketilmesinin inançlı olduğu belirtilen Aspartam, tüm dünyada yaygın biçimde kullanılan bir tatlandırıcı çeşidi. Şeker ikamesi olarak da kullanılan aspartam, kola ve diyet içeceklerin birçoğunda, meşrubatlarda, meyveli yoğurt ve sütlerde, kahvaltılık gevreklerin içerisinde ve hazır tatlılarda, diyabet hastalarının kullandığı neredeyse tüm besinlerde ve ketçap üzere soslarda bulunuyor. Hangi hastalıklara neden olduğu hakkında memleketler arası manada kabul edilmiş bir data bulunmayan aspartam, kimi bilim beşerlerine nazaran, beyin tümörü, zekâ geriliği, kalp ve kanser hastalıklarına neden oluyor lakin bunlar FDA tarafından onaylanmış değil. Net ziyanları kanıtlanmamış olan aspartam, kimi uzmanlara nazaran, kesin halde kanserojen yapıda, kimilerine nazaran ise itimatla kullanılabilir.