Almanya'da resesyon paniği: İşsizlik ve şirket iflasları artıyor

Sanayisi yabancı rekabetten olumsuz etkilenen Almanya’nın, jeopolitik çekişmelere karşı savunmasız kalması dikkati çekiyor. Ülkenin iklimin korunması amaçlarına ulaşması sıkıntı görünürken, iş gücünün yaşlanmasının da ekonomiyi baskılaması bekleniyor.

Rusya-Ukrayna savaşı sonrası Avro Bölgesi’nde yükselen enflasyona karşı artan faiz oranları, inşaat bölümünün yanı sıra Alman şirketlerin yatırım yapma isteğini frenlerken, Almanya, Kovid-19 salgını sonrası endüstrisi için tedarik zincirlerini tekrar yapılandırmaya çalışıyor.

Yapısal problemlerin da ekonomiyi frenlediği Almanya’da, bir vakitler hayli başarılı olan “Rus doğal gazı ile ucuz güç ve orta malı ithal et, bunları işle ve yüksek kaliteye sahip mal olarak ‘Made in Germany’ algısıyla değerli bir biçimde ihraç et” başlıklı iş modeli artık işe yaramıyor.

Kovid-19 salgını, tedarik zinciri kesintileri, Rusya-Ukrayna savaşı üzere son devirde yaşanan çok sayıda kriz, Alman iktisadının zayıf taraflarını su yüzüne çıkarırken, ülkenin; jeopolitik, iklim değişikliği ve demografik zorlukların üstesinden gelme konusunda birtakım sıkıntılarla karşı karşıya bulunması da dikkati çekiyor. Almanya’nın “kendi ürettiği bürokrasi, kurallar ve prosedürler altında da ezildiği” belirtiliyor.

– İktisat resesyonda

Alman iktisadı, alışılmışın dışındaki yüksek enflasyon ve artan faiz oranlarının tüketici harcamalarını baskılamasının tesiriyle bu yılın birinci çeyreğinde yüzde 0,3 daralarak, teknik olarak resesyona girmişti.

Ülke iktisadı, salgın sürecinde ortaya çıkan dar boğazlar hafiflese de faizlerin yükselmesi, iktisada itimadın azalması ve alışılmışın dışındaki yüksek enflasyon ortamında tüketicilerin satın alma gücünün düşmesi sonucu talepte yaşanan sakinlikten olumsuz etkileniyor.

Almanya Federal İstatistik Ofisi (Destatis) bilgilerine nazaran, iktisadın büyümesinde kıymetli yeri olan imalat endüstrinde üretim haziranda evvelki aya kıyasla yüzde 1,5 düştü, gerçek perakende satışlar da yüzde 0,8 daraldı.

İhracat da beklentilerin altında arttı. Uzmanlar, tedarik zincirindeki meşakkatler, daha parçalanmış bir global iktisat ve Çin’in daha evvel Almanya’dan satın aldığı malları giderek daha fazla üretebilmesinin, haziranda ihracatı baskılayan faktörler olduğunu belirtiyor.

ING Global Makro Araştırma Lideri ve Almanya Başekonomisti Carsten Brzeski, bahse ait değerlendirmesinde, “Ticaret; artık Alman iktisadının evvelden olduğu üzere güçlü ve dirençli bir büyüme itici gücü değil, daha çok bir pürüzdür.” sözünü kullandı.

Ülkenin ithalatı da haziranda aylık bazda yüzde 3,4 gerileyerek dış ticaret fazlasının artmasına neden oldu.

– Ekonomik trendin aksine dönmesi beklenmiyor

Almanya İktisat ve Güç Bakanlığı, ülke iktisadı için “Mevcut öncü göstergeler şimdi önümüzdeki aylarda daima bir ekonomik canlanmaya işaret etmiyor” değerlendirmesinde bulunurken, İktisat Araştırma Enstitüsü’nün (Ifo) açıkladığı İş Ortamı İtimat Endeksi, şirket yöneticilerinin gelecek beklentilerindeki keskin kötüleşmenin tesiriyle 3 aydır arka arda düşüyor.

Avrupa Ekonomik Araştırmalar Merkezi (ZEW) Ekonomik İnanç Endeksi’nde düşüş görülürken, Alman Makroekonomi ve Konjonktür Araştırma Enstitüsü (IMK), üçüncü çeyrekte Alman iktisadında resesyon mümkünlüğünü yüzde 71,5 olarak öngördü.

Ayrıca, inşaat ruhsatlarındaki düşüş inşaat krizinin erken sona erdiğini göstermiyor. Bu yılın birinci yarısı prestijiyle Almanya’da verilen yapı ruhsatlarının sayısı yüzde 27 geriledi.

Bu ortada, Destatis, 25 Ağustos’ta yılın ikinci çeyreğine ait öncü GSYH datalarını açıklayacak.

– Bundesbank: Resesyondaki Alman iktisadında şimdi bir toparlanma yok

Almanya Merkez Bankası (Bundesbank), ülke ekonomisindeki büyümenin üçüncü çeyrekte, yurt dışından gelen zayıf talep ve artan finansman maliyetleri nedeniyle yatay kalmasını bekliyor.

Bundesbank’ın iktisada yönelik ağustos ayı raporunda, öncü varsayımların Alman iktisadının yılın ikinci çeyreğinde sıfır büyüme kaydettiğine işaret ettiği belirtilerek, temmuz-eylül periyodu için de görünümün çok daha güzel olmadığı kaydedildi.

Yurt dışından gelen zayıf talep ve faiz artışlarıyla yükselen finansman maliyetlerinin ekonomiyi baskıladığı aktarılan raporda, “Almanya’nın ekonomik çıktısı muhtemelen üçüncü çeyrekte de büyük ölçüde değişmeden kalacak.” denildi.

Alman mallarına yönelik dış talebin son vakitlerde düşüş eğiliminde olduğu, bu nedenle sanayi üretiminin temmuz-eylül periyodunda zayıf kalmaya devam edeceği belirtilen raporda, Almanya’nın en büyük ticaret ortağı Çin’in Kovid-19 salgını sonrası toparlanmasının ivme kaybettiği bildirildi.

Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) enflasyonu düşürmeye yönelik faiz artırımlarıyla yükselen borçlanma maliyetlerinin Almanya’da yatırım ve inşaat bölümü üzerinde baskı oluşturmaya devam edeceği öngörüsünde bulunulan raporda, enflasyonun uzun bir müddet için ECB’nin yüzde 2 maksadının üstünde kalabileceği kaydedildi.

– Başka ülkeler krizle daha yeterli başa çıkıyor

Alman iktisadı baskı altında kalmaya devam ederken, ABD ve Japonya üzere öbür endüstrileşmiş ülkelerin enflasyon ve yüksek faiz oranlarıyla daha âlâ başa çıkması dikkati çekiyor. Avro Bölgesi’nin başka ülkelerinde de ekonomik gidişat Almanya’ya kıyasla daha âlâ bir seyir izliyor.

Uluslararası Para Fonu (IMF) iddialarına nazaran, Almanya, bu yıl küçülecek tek G7 ülkesi olacak.

Öte yandan, Almanya’nın en kıymetli ticaret ortağı olan Çin’de de bu devirde çok sayıda ekonomik sorun bulunuyor.

– İşsizlik ve şirket iflasları artıyor

Ülkede mevsimsellikten arındırılmış işsiz sayısı, Kovid-19 salgını öncesine nazaran yaklaşık 400 bin artarken, uzmanlar, “tam istihdamdan” bahsedilmemesi gerektiğini belirtiyor.

Federal İş Ajansı Lideri Andrea Nahles, temmuz ayı iş gücü piyasası bilgilerine ait değerlendirmesinde, “Zayıf iktisat iş gücünde iz bırakıyor.” tabirini kullandı.

Bu ortada, ülkede iflas eden şirket sayısı temmuzda yıllık bazda keskin artış gösterirken, Halle Ekonomik Araştırma Enstitüsü (IWH) datalarına nazaran, Almanya’da şirketlerin ve iştiraklerin iflas müracaatları temmuzda geçen yılın tıpkı periyoduna kıyasla yüzde 44,4 artarak 1.025’e yükseldi.

Almanya İktisat ve Güç Bakanlığı açıklamasında, “Genel olarak, iflas eğilimi çok düşük bir düzeyde de olsa 2022’nin ikinci yarısından bu yana istikrarlı bir biçimde artıyor.” denildi.

– Bürokrasi sorunu

Almanya’da şirketlerin süratle değişen global iktisada ahenk sağlamasında bürokrasi kıymetli bir sorun haline gelirken, şirketlerin başta inşaat ruhsatı olmak üzere müsaade almaları başka AB ülkelerine kıyasla uzun bir müddet gerektiriyor.

Almanya’nın önde gelen telekomünikasyon şirketi olan Deutsche Telekom’un İdare Şurası Lideri Timotheus Höttges, ülkede dijitalleşmeyi engelleyen bürokratik mahzurların süratle kaldırılmaması halinde şirketin yatırımlarını yurt dışına taşıyabileceği konusunda Alman hükümetini uyardı.

Höttges, “Eğer mevcut şartlar değişmezse ABD dahil yurt dışındaki yatırım fırsatlarını pahalandırmak zorunda kalabiliriz. ABD’deki telekomünikasyon dalında müşteri başına gelir, Almanya’dakinden 3 kat daha yüksek.” sözlerini kullandı.

Bu ortada, Almanya’da hükümeti oluşturan Toplumsal Demokrat Parti (SPD), Yeşiller ve Hür Demokrat Parti (FDP) ortasında ekonomik ve toplumsal siyasetler konusunda yaşanan uyuşmazlıkların da ekonomiyi olumsuz etkilediği tabir ediliyor.

– Almanya, Çin’in global iktisada açılmasından en çok yararlanan ülkelerden

Almanya’nın öteki büyük Avrupa ekonomilerine kıyasla Çin’e daha fazla bağımlı olması dikkati çekiyor. Çin’in Almanya’dan satın aldığı malları giderek daha fazla üretebilmesi Alman iktisadının resesyondan çıkmasını zorlaştırıyor.

İhracat yüklü bir iktisada sahip olan Almanya, Çin’in global iktisada açılmasından yıllardır en çok yararlanan ülkelerden biri pozisyonunda bulunuyordu.

Alman arabaları ve makineleri, Çin’de ağır talep görüyor. Çin’e yapılan ihracat, Almanya’nın 2. Dünya Savaşı sonrası en uzun ekonomik büyümesini destekledi. Çin, son 7 yıldır Almanya’nın en büyük ticaret ortağı olurken, iki ülke ortasındaki ticaret hacmi geçen yıl yaklaşık 300 milyar avroya ulaştı.

Alman kamuoyu, son devirde Rusya’ya olan güç bağımlılığının güç kriziyle sonuçlanmasının akabinde Çin’e olan ekonomik bağımlılığı tartışıyor. Almanya’nın Çin’e bağımlılığı; dış ticaret, tedarik zincirleri yahut “büyük pazar” konusunda dikkati çekiyor. Elektrikli arabalar için ehemmiyeti giderek artan lityum bataryalar ve ender toprak elementler üzere ham unsurlarda Almanya’nın Çin’e “güçlü bir ithalat bağımlılığı” olduğu görülüyor.

Çin, başta Alman araba üreticileri olmak üzere Alman şirketleri için hem satış hem de büyüme açısından büyük kıymet taşıyor. Alman şirketleri, global pazar için Çin’deki en son teknolojileri geliştiriyor ve test ediyor.

Çin’in Alman iktisadı için değerini vurgulayan Alman iş dünyası da “Çin olmadan yapamayacakları” ihtarında bulunuyor.

Dünyanın ikinci büyük iktisadına sahip Çin’de tüketici fiyatları gerilerken, emlak krizi derinleşiyor. İhracat düşüşe geçerken, gençler ortasındaki işsizlik de artıyor.

Çin’in sıkıntılı emlak kesiminde yine başlayan çalkantılar ve “hayal kırıklığı” yaratan ekonomik bilgiler, iktisadın istikrarına ait dehşetleri körüklerken, krizin Alman mallarına olan talebi düşürmesi bekleniyor.