Nöbetçi Eczaneler
Türkiye‘nin en yüksek noktası olan Ağrı Dağı‘nın tepesini kaplayan “takke buzulu”nda, global ısınma ve sıcak havanın tesiriyle küçülme yaşanıyor.
Yılın her devri çok sayıda yerli ve yabancı dağcıyı ağırlayan 5137 rakımlı Ağrı Dağı‘nın doruğunu çevreleyen takke buzulu, global ısınma, iklim değişikliği ve sıcak havaların tesiriyle eriyor.
Erime nedeniyle dorukta hem sarkıtı andıran formlar oluşuyor hem de vakit zaman dağ eteklerinde sel meydana geliyor.
Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi (AİÇÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Coğrafya Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alperen Kayserili, AA muhabirine, son 200 yıldır dünyada sanayi kesiminin çok yaygınlaştığını, bunun da atmosferdeki karbondioksit ölçüsünü artırdığını söyledi.
Kayserili, 1880 yılından 2020 yılına kadarki süreçte dünya genelinde sıcaklık ölçüsünün 1 dereceden fazla artığını ve bunun olumsuz sonuçlar doğurduğunu söz ederek “Daha evvel üniversitemizde vazife yapan ve sonrasında ortamızdan ayrılıp Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesine gitmiş olan Ahmet Tarık Torun arkadaşımız ile coğrafya kısmındaki hocamız Emre Sakaoğlu, Ağrı Dağı ile ilgili kıymetli çalışmalar yaptılar. Bilhassa son 30-40 yıllık süreçte uydu imgelerinden yola çıkarak Ağrı Dağı’nda ortaya çıkan değişimler üzerine ayrıntılı tahlil gerçekleştirmeye çalıştılar.” diye konuştu.
“Buzullarda yüzde 41’lik bir küçülme oldu”
Bu tahlil sürecinde de Ağrı Dağı’ndaki buzulların ölçüsünde büyük azalma tespit edildiğini anlatan Kayserili, şöyle konuştu:
“Ağrı Dağı’ndaki buzul 1987 yılında 8,42 kilometrekare büyüklüğünde bir alanı kaplıyordu. 2022 yılına geldiğimizde bu oranın 4,96 kilometrekareye kadar düştüğünü görmekteyiz. Bu da buzullarda yaklaşık yüzde 41’lik bir küçülme olduğu manasına geliyor. Yüzde 41’lik küçülme Ağrı Dağı’ndaki buzulun ilerleyen vakitlerde büyük tehlike ile karşı karşıya kaldığını bizlere göstermektedir. Ağrı Dağı’nda vakit zaman çamur akıntıları ve mevsimlik akarsular meydana geliyor. Bunların mevsimlik olarak kalması ve sonraki süreçlerde buzulun korunabilmesi için de hem global iklim değişikliğinden asgarî oranda etkilenmesini sağlayacak bir sürece girmeliyiz.”
Öte yandan Prof. Dr. Kayserili, Ağrı Dağı’na geçen sene 20 binin üzerinde dağcının çıktığına, bu yıl da sayının daha fazla olduğuna ve dağda bırakılan çöplerin çevresel problemlere yol açtığına işaret etti.
“Takke buzulu biraz daha küçülme riski ile karşı karşıya”
Ağrı Dağı’nın buzullarındaki küçülmenin çok önemli bir oran olduğunu vurgulayan Alperen Kayserili, şunları kaydetti:
“Korkutucu bir biçimde son 35 yıl da yaklaşık yüzde 41’lik bir azalma meydana geldiyse ve sıcaklık kıymetleri bu formda seyredecek olursa takke buzulunun biraz daha küçülme riski ile karşı karşıya kaldığımız gerçeği de maalesef karşımızda duruyor. Atmosferde her 200 metrede bir, 1 santigrat derecelik bir azalma meydana geliyor. Ağrı Dağı’nın taban düzeyinden başladığımızda 5137 rakıma kadar çıkıyoruz. Nereden bakarsak 3600 metrelik bir irtifa farkı var. Burada da yaklaşık olarak 18 santigrat derecelik yepyeni bir hava sıcaklığının düşmesi ile karşı karşıya kalmamız gerekiyor. İlaveten yüksek bölgelerdeki iklimsel değişikliklerle bir arada orada olağan koşullarda o buzulun bozulmaması gerekiyor.”
Prof. Dr. Kayserili, global iklim değişikliği ve atmosferdeki karbondioksit ölçüsünün artışıyla Ağrı Dağı’nda çeşitli dengesizlikler ile buna bağlı olarak da buzulların ölçüsünde azalmalar olabildiğini belirtti.
Bu çalışmalarda uydu imgelerinden yararlandıklarını söyleyen Sakaoğlu, 1987-2022 yıllarındaki devri, havaların en sıcak olduğu ağustos ayını baz alarak buzul değişimleri ve bu değişimin oranları ile istikametlerini incelediklerini aktardı.