Nöbetçi Eczaneler
200 yıllık 5 tarihi tablo Ulusal Saraylar Başkanlığınca restore ediliyor
İSTANBUL – Ulusal Saraylar Başkanlığının Fotoğraf Müzesinde bulunan 200 yıllık 5 tarihi tablo restore edilmeye başlandı. Eserler ortasında, “Yavuz Sultan Selim ve Şehzade”, “Sultan 3. Selim”, “İstanbul Manzarası” üzere pahalı tablolar bulunuyor.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Ulusal Saraylar Başkanlığınca, 19. Yüzyıla ilişkin 5 adet tarihi tablonun onarımına başlandı. Ulusal Saraylar Başkanlığının Beşiktaş’taki Yıldız Şale yerleşkesinde faaliyet gösteren tablo onarım atölyesi grubu, bu pahalı yapıtları yine sergilenebilir hale getirmek için hummalı bir çalışma yürütüyor. Atölyeye geldiğinden itibaren tüm süreçleri son derece titiz bir biçimde gerçekleşen yapıtların onarımının önümüzdeki aylarda tamamlanması öngörülüyor. Yerleşkenin Tablo Onarım ve Konservasyon Atölyesi Sorumlusu Hatice Biga, burada yapılan çalışmaları anlatarak, eserler hakkında da bilgi verdi.
“Her eser için de özel bir çalışma yapılıyor”
Hatice Biga, “Sekiz kişilik bir grup olarak alanda çalışıyoruz. Ulusal Saraylar envanterinde yer alan ve onarım muhtaçlığı bulunan tarihi tabloların onarım süreçlerini gerçekleştiriyoruz. Bahsi geçen 5 eser, 19. Yüzyıla ilişkin eserler. Bunlarla ilgili onarım çalışmaları halihazırda sürmekte. Her birinde geçmişte yapılan onarım çalışmaları da olmuş. Bunlarla ilgili de eş vakitli, yani bir de onları geri döndürülmesi, çevrilmesiyle ilgili süreçler gerçekleştiriliyor. Onarım çalışmalarında, eser atölyeye geldiğinden itibaren belgeleme çalışmalarıyla sürece başlıyoruz. Geçmişte yapılan onarım süreçlerinde elimizde bu türlü bir doküman bulunmamakta. Bizler yaptığımız süreçleri, yapıtın atölyeye geldiği andan itibaren yapılan süreçler ve sonrasını da kapsayan bir belgeleme çalışması ve bir raporlama süreciyle bunu tamamlıyoruz. Tablonun maruz kaldığı hastalık, buna yönelik yapılan çalışmalar; üzerindeki bozulmaların durdurulması, sonlandırılması, yapılandırılması süreçlerini kapsıyor. Her eser için de özel bir çalışma yapılıyor. Zira her yapıtın üzerindeki bozulma farklılık gösteriyor. Münasebetiyle her yapıtta bulunan bozulma ne ise ona yönelik çalışma gerçekleştiriliyor. Çalışmalar şimdi çok taze, yeni başladı. Bununla ilgili çalışmalar devam ediyor. İki-üç ay sürecek bir çalışma diye öngörüyoruz” dedi.
5 tarihi tablo restore ediliyor
Şu anda onarımı yapılan eserler hakkında da bilgi veren “Eserlerden biri İstanbul görünümü, anonim, imzasız bir eser. 19. Yüzyıla ilişkin bir eser ve 19. Yüzyıl bakış açısıyla yani yapıtı ressamın bakış açısı ve tarihi, mimari dokusunu da bizlere, günümüze yansıtması açısından evrak niteliğinde bir eser. İran hanedanına ya da İran fotoğraf sanatına yönelik elimizdeki koleksiyonda olan iki yapıtın şu anda çalışması devam ediyor. 3. Selim portremiz var, bir büst portresi” diye konuştu.
Tabloların kime ve hangi ekole ilişkin olduğu da araştırılıyor
Tablolar restore edilirken bir yandan da yapıtların kime yahut hangi ekole ilişkin olduğuna dair araştırmalar devam ediyor. Onarım süreçlerine başlanan “Yavuz Sultan Selim ve Şehzade” tablosunda, Osmanlı Devleti’nin 9. padişahı Yavuz Sultan Selim diz çökmüş vaziyette ve ardında ayakta duran bir şehzade ile resmedilmiş. Tabloda yeşil perdeyle açılan verandadan deniz ve kentin mimari dokusu görülüyor. Padişah, elinde açık vaziyette bir kitap tutuyor, şehzade ise ellerini önünde kavuşturmuş. Tablonun sol üst kısmında dikdörtgen çerçeve içinde talik sinirle 8 satırlık bir nasihat yer alıyor. Nasihatin altında Bayezid-i Sani yazıyor. Bayezid-i Sani (Sultan 2. Bayezid), Yavuz Sultan Selim’in babası olduğu biliniyor. Tablonun en üstünde ise “Veladeti 872 – Gazi Sultan Selim Han-ı Önce – Cülus 918 (1512)” ibaresi yer alıyor.
Bir öbür eser olan “Sultan 3. Selim” tablosunun da ressamı şimdi bilinmiyor. Osmanlı Devleti’nin 28. padişahı Sultan 3. Selim’in büst portresinin bulunduğu tabloda, 3. Selim, belinde kıymetli taşlarla bezenmiş hançeri, başında mücevherlerle süslenmiş sorgucu görülüyor.
Dönemin İstanbul’unun resmedildiği “İstanbul Manzarası” tablosunda ise Tophane ve Karaköy kıyısı, art planda Sirkeci, Sultanahmet ile Ayasofya Camii, Aya İrini Kilisesi ile Topkapı Sarayı’nın kıyıya kadar surlarla çevrili müştemilatıyla Sarayburnu, karşıda Üsküdar, geride adalar görülüyor.
Restorasyonu yapılan bir öbür tablo olan “Müzisyen Kadınlar” tablosunun, İran’daki Kaçarlar Hanedanı’nın fotoğraf sanatının örneklerinden biri olduğu düşünülüyor. Kompozisyonda yan yana oturan iki bayan resmedilmiş. Yeşil şalvarlı bayan figüründe ‘rebap’ denilen, gövdesi Hindistan cevizi kabuğundan yapılmış uzun saplı bir saz görülüyor.
Bir başka anonim eser olan “Kompozisyon” isimli tablonun da İran’daki Kaçarlar Hanedanı’nın fotoğraf sanatının örneklerinden biri olduğu var sayılıyor. Tabloda, İslam dünyasını derinden etkileyen ‘Kerbela’ olayı ile ilgili sahnelerin resmedilmiş olabileceği düşünülüyor.