Nöbetçi Eczaneler
2 bin 800 yıllık keşiş gölünde kuraklık tehlikesi
VAN – Urartu Hükümdarı II. Rusa tarafından yaptırılan ve dünyanın en eski göletlerinden olan 2 bin 545 rakımlı Turna (Keşiş) Gölü’nün son yıllarda tesirli olan sıcak hava ve kuraklık sebebiyle büyük bir kısmı kurudu.
Van‘a 30 kilometre uzaklıkta, Gürpınar sonları içinde yer alan Keşiş (Turna) Gölü Kuh, Kozan ve Erek Dağı ortasındaki vadide yer alan 4 kilometrekarelik Keşiş Gölü ve etrafı, dağ ve yayla turizmi için vazgeçilmez yerlerin başından geliyor. Urartu Hükümdarı II. Rusa tarafından tarım yerlerinin sulanması emeliyle yaptırılan 2 bin 800 yıllık Keşiş Gölü, birebir vakitte çok gelişmiş bir mühendislik eseri olarak biliniyor. Rengarenk çiçeklerin açıldığı ve pak havasıyla ziyaretçilerini adeta büyüleyen Keşiş Gölü ve etrafı, bilhassa göçerlerin vazgeçilmez yerleri ortasında yer alıyor. Denizden yüksekliği 2 bin 550 metre, alanı yağışlara bağlı olarak 4-7 km2 kadardır. 20 milyon m3 su depolanabilen gölün, su toplama havzası 100 km2’dir. Her yıl yüzlerce yerli ve yabancı turistlerin gittiği ve bir çok yaban kuşlara mesken sahipliği yapan Keşiş Gölü, son yıllarda yaşanan kuraklık nedeniyle çok buharlaşmadan ötürü büyük bir kısmı kurudu.
“Köylülerin muhtaçlık duyduğu sular için bentler yapılmış şu an su düzeyi o bentlerin de altına düşmüş”
Havzada irili ufaklı birçok gölün olduğunu tabir eden Van YYÜ Edebiyat Fakültesi Coğrafya Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, “Bunlardan bir tanesi Turna (Keşiş) Gölü. Turna Gölü çok özel bir göl, hem sayfiye (yazlık) emelli kullanılıyor hem de aslında bölgede yaşayan insanların ziraî faaliyetlerini gerçekleştirmek için de kullandığımız bir göl. Yani sulama suyu muhtaçlığını da karşılandığı bir göl. Lakin yaklaşık birkaç gün evvelki alan çalışmasında göldeki o düzey düşüşüne tanıdık etmek doğrusu biraz üzücü oldu. Zira hiç beklemediğimiz yani havzanın tamamında görülen yağışların oraya da yansıyacağını düşünürken göldeki o düzey değişmesi üzücü oldu. Zira bilhassa bölgedeki insanların yani o köylülerin gereksinim duyduğu sular için bentler yapılmış şu an su düzeyi o bentlerin de altına düşmüş. Köylüler muhtaçlığını maalesef şu an gölden karşılayamıyor. Son devirde kullanılan su tüketimi ve büyük ölçüde de o bölgeye yani Van Gölü‘nün doğusuna İran hududuna hakikat olan o alanın tamamında yağışın nispeten kâfi yağış kâfi yağış almaması ile ilgili ki o bölge büyük ölçüde kar yağışından da mahrum bir alan. Zira yüksek dağlık alanlar yok. Kar yağışı gerçekleşmiyor. Hasebiyle yağmur büyük ölçüde yağmadı. Beklenen yağış o bölgede gerçekleşmedi. Hasebiyle bu da o gölü besleyen kaynakların o havzanın tamamını olumlu tarafta etkilemediği için göl düzeyi büyük ölçüde düşmüş, su kaybı gerçekleşmiş” dedi.
Burada yeni çalışmaların yapılması gerektiğini tabir eden Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, “Özellikle o bölgede yaşayan o kırsalda yaşayan insanların bilhassa Temmuz ayının kalan ve Ağustos ayında muhtaçlık duydukları o suyu karşılamaları gerekiyor. Zira sahiden hayati bir bahis. Hasebiyle havzayı bir bütün olarak düşündüğümüzde havza 2023 bilhassa bahar aylarında beklenen yağışı aldı. Kışın almadı ancak bahar aylarında aldı. Dahası bahar ayları yaza sarktı. Yani bu doğal ki havza açısından olumlu durum. Zira bizim buradaki en temel meselemiz buharlaşma. Yani yağışta çok önemli bir düşüş yoktu aslında. Havzada yüzde 10-15-20 oranda biraz alma var fakat temel sorunuz buharlaşma ile ilgiliydi. Münasebetiyle bahar aylarında o buharlaşmanın gecikmesi yaza gerçek sarkması havzadaki su kaybını asgarî seviyeye düşürdü. Aslında Van Gölü havzasında o güzelleşmeyi yada Van Gölü’ndeki yaşadığımız o güzelleşmeyi orada da bekliyorduk fakat tanıklık edemedik. Göldeki o düzey düşükleri doğrusu bizleri üzdü. Lakin bilhassa Alışılmış bizlerden Daha değerlisi o bölgede yaşayan kırsalda yaşayan insanların kullanma suyu gereksinimlerine yönelik bentlerdeki su düzeyinin aşağıya düşmesi Olağan bu şöyle tabir etmekte de yarar var bu düşüş devam edecek. Zira orayı besleyen yeni su kaynakları yok, su kaynakları Bu saatten sonra zati giderek düşecek. Buharlaşma da su kaybını arttıracak. Münasebetiyle düzey aksiye hakikat bir seyir devam ettirecek Doğal yetkililerin bir an evvel o saha ile ilgili adımlar atması gerekiyor” halinde konuştu.